Covid-19: Αμφιλεγόμενο πείραμα στις ΗΠΑ γέννησε «κοροναϊό Φρανκενστάιν»

Διχασμένοι εμφανίζονται οι ειδικοί για αμερικανικό πείραμα που συνδύασε διαφορετικά στελέχη του SARS-CoV-2 για να δημιουργήσει υβριδικό ιό, ο οποίος σκότωσε το 80% των πειραματοζώων που εκτέθηκαν.

«Εντελώς ανεύθυνο» και «πρόκειται για τρέλα» ήταν μερικά από τα σχόλια που εμφανίστηκαν στο Twitter, αν και άλλοι ειδικοί θεωρούν ότι το πείραμα του Πανεπιστημίου της Βοστόνης δεν ήταν τόσο επικίνδυνο όσο δείχνει.

Άλλοι πάλι διερωτώνται γιατί η μελέτη, η οποία χρηματοδοτήθηκε εν μέρει από το αμερικανικό Δημόσιο, δεν πέρασε από τη διαδικασία αξιολόγησης που προβλέπεται για τα λεγόμενα πειράματα «gain of function» (GOF), τα οποία αυξάνουν την επικινδυνότητα παθογόνων παραγόντων για λόγους έρευνας.

Οι ερευνητές του Πανεπιστημίου της Βοστόνης ανέφεραν με προδημοσίευσή τους ότι συνδύασαν ένα στέλεχος του κοροναϊού που είχε απομονωθεί στα αρχικά στάδια της πανδημίας με την παραλλαγή Όμικρον, η οποία θεωρείται πιο μεταδοτική αλλά λιγότερο επικίνδυνη.

Συγκεκριμένα, οι ερευνητές μετέφεραν στο παλιό στέλεχος την επιφανειακή πρωτεΐνη-ακίδα της Όμικρον, στην οποία πιστεύεται ότι οφείλεται η αυξημένη μεταδοτικότητα. Σε πειράματα με ποντίκια, ο υβριδικός, ή «χιμαιρικός» ιός, ήταν λιγότερο θανατηφόρος από το αρχικό στέλεχος, πλην όμως σκότωσε το 80% των πειραματόζωων, τα οποία είχαν τροποποιηθεί γενετικά ώστε να είναι πιο ευάλωτα στην Covid-19. H Όμικρον, αντίθετα, δεν σκότωσε κανένα.

Το επίμαχο πείραμα πραγματοποιήθηκε στα Εθνικά Εργαστήρια Αναδυόμενων Λοιμωδώμ Νοσημάτων στο Πανεπιστήμιο της Βοστόνης (BU)

Το Πανεπιστήμιο της Βοστόνης υποστήριξε μετά το θόρυβο που προκλήθηκε ότι δεν επρόκειτο για μελέτη GOF και ότι ο ιός δεν έγινε πιο επικίνδυνος. Η διαβεβαίωση όμως δεν έπεισε όλους τους ειδικούς. Ο Ρίτσαρντ Έλπραϊτ, μοριακός βιολόγος του Πανεπιστημίου Ράτγκερς, τις χαρακτήρισε «ψευδείς».

Το πανεπιστήμιο δεν είχε ενημερώσει για τη μελέτη τα αμερικανικά Εθνικά Ινστιτούτα Υγείας (NIH), τα οποία είχαν διαθέσει κονδύλια που έμμεσα χρησιμοποιήθηκαν για το πείραμα. Εκπρόσωπος των ΝΙΗ δήλωσε στο STAT ότι, αν τα ινστιτούτα είχαν ενημερωθεί, πιθανότατα θα είχαν παραπέμψει τη μελέτη σε ειδική αξιολόγηση.

Όπως επισημαίνει όμως το Science, προηγούμενες παρόμοιες μελέτες με υβριδικούς κοροναϊούς είχαν εξαιρεθεί από τη διαδικασία αξιολόγησης, καθώς οι ερευνητές δεν προέβλεπαν αύξηση της μεταδοτικότητας ή της παθογένειας.

Η μελέτη ήταν πράγματι «πολύ λιγότερο ανησυχητική» από ό,τι θα φανταζόταν κανείς» έγραψε στο Twitter ο Στούαρτ Νιλ, ιολόγος του King’s College στο Λονδίνο.

Το πείραμα, επισήμανε, πραγματοποιήθηκε σε εργαστήριο Βιοασφάλειας Επιπέδου 3 και χρησιμοποίησε γενετικά τροποποιημένα ποντίκια που δέχτηκαν εξαιρετικά μεγάλες δόσεις του ιού. Ακόμα κι έτσι, ο χιμαιρικός ιός ήταν λιγότερο παθογόνος από το παλιό στέλεχος κοροναϊού.

Η επίμαχη μελέτη δεν αποκλείεται να επηρεάσει τώρα τη συζήτηση για αλλαγή του θεσμικού πλαισίου που διέπει τις έρευνες GOF στις ΗΠΑ. Η Εθνική Επιστημονική Συμβουλευτική Επιτροπή για τη Βιοασφάλεια (NSABB) εξέδωσε τον Σεπτέμβριο πρόταση κανονισμού που προβλέπει επέκταση των αξιολογήσεων σε μελέτες που μέχρι σήμερα εξαιρούνται.

Το νέο πλαίσιο αναμένεται να παρουσιαστεί από την αμερικανική κυβέρνηση το 2023.