Προς ένα νέο παγκόσμιο μοντέλο προστατευτισμού

Ο πλανήτης και γενικότερα η παγκόσμια οικονομία βρίσκεται αντιμέτωπη με τεκτονικές αλλαγές το τελευταίο διάστημα, λόγω της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, αλλά και τον συνδυασμό των παρενεργειών που συνεχίζει να έχει η πανδημία σε όλο τον κύκλο της εφοδιαστικής αλυσίδας, επηρεάζοντας την επάρκεια πρώτων υλών αλλά και δημιουργώντας ανισορροπία μεταξύ προσφοράς και ζήτησης, στην πλειονότητα των αγαθών που εμπορεύονται στον πλανήτη.

Μία από τις σημαντικότερες παρενέργειες και συνέπειες του πολέμου στην Ουκρανία είναι η ενεργειακή κρίση και η εκτόξευση των τιμών φυσικού αερίου και πετρελαίου, καθώς η Ρωσία αποτελεί μία από τις κυρίες εξαγωγικές χώρες παγκοσμίως.

Οι δυτικές κυρώσεις και η προσπάθεια της Ευρώπης και της ΕΕ συνολικά να απεξαρτηθούν από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα, έχει προκαλέσει τεχνητό πληθωρισμό σχεδόν στο σύνολο του πλανήτη, καθώς η μείωση των εξαγωγών φυσικού αερίου και πετρελαίου από την Ρωσία,  σε συνδυασμό με την μη αύξηση της ημερήσιας παραγωγής από τις χώρες του ΟΠΕΚ, διατηρεί τις τιμές σε υψηλά επίπεδα, επηρεάζοντας αρνητικά τόσο το δημοσιονομικό έλλειμμα, όσο και το χρέος των περισσότερων χωρών, που δεν αποτελούν βασικούς παραγωγούς στο παγκόσμιο εμπόριο.

Με βάση τα παραπάνω, υπάρχει σοβαρός κίνδυνος το επόμενο διάστημα πολλές χώρες να κινηθούν σε μια διαδικασία μείωσης της συμμετοχής τους στο παγκόσμιο εμπόριο υπό τον φόβο εξωτερικών διαταραχών και πιθανών κυρώσεων σε χώρες με τις οποίες συνεργάζονται, με απώτερο στόχο, αφενός να αυξήσουν την δική τους εγχώρια παραγωγή και αφετέρου να αυξήσουν και τους εισαγομένους δασμούς για την προστασία της εγχώριας βιομηχανίας.

Η παραπάνω προσέγγιση, είναι βέβαιο ότι θα επηρεάσει αρνητικά την παγκόσμια αλληλεξάρτηση, λόγω της πίεσης που οδηγεί η παρατεταμένη σύγκρουση στην Ουκρανία και αναμένεται να οδηγήσει  σε περιφερειακές συμμαχίες χωρών σε κλειστές ζώνες ελεύθερου εμπορίου, χωρίς την δυνατότητα διασυνοριακών συναλλαγών χωρίς περιορισμούς.

Αυτή η διαδικασία με την σειρά της, θα αυξήσει το ρίσκο στις αγορές κεφαλαίων, με αποτέλεσμα να περάσουμε σε ένα καθεστώς αυξημένων επιτοκίων, που ναι μεν βραχυπρόθεσμα, μπορεί να τιθασεύσει τον πληθωρισμό, όμως μακροπρόθεσμα θα έχει ως συνέπεια τον περιορισμό των χρηματοδοτήσεων, την μείωση των επενδύσεων και τελικά την δημιουργία συνθηκών ύφεσης, με ανυπολόγιστες συνέπειες για την παγκόσμια οικονομία, με ταυτόχρονη αύξηση των κοινωνικών ανισοτήτων.

Ο Μελέτης Ρεντούμης είναι οικονομολόγος τραπεζικός