Η πιο μεγάλη μεταρρύθμιση δεν έγινε

Ενας από τους μεγαλύτερους ιδιώτες εργοδότες στην Ελλάδα, που κατά κανόνα οι αμοιβές που δίνει είναι υψηλότερες του ανταγωνισμού, μου έλεγε την περασμένη εβδομάδα ότι όταν ξεπάγωσαν οι προσλήψεις στο Δημόσιο, πριν από μία διετία, κατέγραψε σημαντική αιμορραγία εργαζομένων. Διαπίστωσε ότι υπήρχαν τρεις κατηγορίες τάσεων μεταξύ των εργαζομένων που εγκατέλειψαν την επιχείρησή του για μια θέση στο Δημόσιο. Η πρώτη ήταν, ότι προτίμησαν μια θέση στην ιδιαίτερη πατρίδα τους, με μια ανάλογη πολύ ήρεμη οικογενειακή ζωή. Η δεύτερη κατηγορία ήταν αυτή που ήθελε να ξεφύγει από την ένταση εργασίας του ιδιωτικού τομέα και ήθελε απλά να πάει σε μια δουλειά θεωρώντας ότι στο Δημόσιο θα… αράξει. Υπήρχε και μια τρίτη κατηγορία, αυτή που έλεγε ότι θα πάω στο Δημόσιο, για τις αποδοχές, συγκρίνοντας ανόμοια πράγματα, αγνοώντας ότι οι μισθοί στο Δημόσιο είναι 12 και στον ιδιωτικό τομέα 14.

Ανακάλεσα αυτή τη συζήτηση στο μυαλό μου με αφορμή την έρευνα της ΔιαΝΕΟσις, η οποία κατέγραψε ότι η δημοφιλέστερη απάντηση από το 2016 ως προς την επιλογή εργασίας είναι για όλες τις ηλικίες των Ελλήνων η «μισθωτή εργασία στο Δημόσιο». Το ποσοστό φτάνει το 36,4% των ερωτηθέντων, έναντι του 24,4% που έφταναν οι απαντήσεις στο αντίστοιχο ερώτημα του 2016. Το ακόμα πιο εντυπωσιακό εύρημα που πρέπει ακόμα περισσότερο να μας προβληματίσει, είναι ότι η πλειοψηφία των Ελλήνων (58,3%) εξακολουθούν να προτιμούν «μια δουλειά με μέτριο μισθό, μικρές προοπτικές εξέλιξης, αλλά σταθερότητα» από «μια δουλειά με μεγάλες αποδοχές, μεγάλες προοπτικές εξέλιξης, αλλά χωρίς εργασιακή ασφάλεια». Κάντε τον συνδυασμό των δύο και αυτόματα έχουμε ένα τεράστιο πρόβλημα. Πολλούς υποψήφιους, έπειτα από πολλά χρόνια, μία χρεοκοπία του κράτους και τρία Μνημόνια, για μια δουλειά στο Δημόσιο, χωρίς ωστόσο πολλές φιλοδοξίες για να προσφέρουν.

Το επίσης εντυπωσιακό εύρημα της έρευνας της ΔιαΝΕΟσις είναι το τι απαντάνε οι Ελληνες για την ιδιωτική εκπαίδευση. Ενώ λοιπόν δηλώνουν ότι θέλουν να δουλεύουν στο κράτος, δεν δείχνουν να εμπιστεύονται το κράτος για την εκπαίδευση των παιδιών τους, δηλώνοντας οι μισοί περίπου Ελληνες ότι αν μπορούσαν να διαλέξουν, θα επέλεγαν την ιδιωτική εκπαίδευση για τα παιδιά τους (48,8% «ναι» και «μάλλον ναι» – έναντι 40,6% το 2019). Αν βάλουμε στην εξίσωση και το γεγονός ότι η πλειοψηφία των Ελλήνων (55,4%) εξακολουθούν να πιστεύουν ότι οι πολίτες πρέπει να βγαίνουν στη σύνταξη πριν από τα 60 έτη, δείχνουν ότι επιστρέφουμε ως χώρα στις αιτίες που μας οδήγησαν στη χρεοκοπία το 2010.

Στο γεγονός δηλαδή ότι δημιουργήσαμε ένα τεράστιο ράθυμο κράτος, με υπερμεγέθη αριθμό δημοσίων υπαλλήλων, εν πολλοίς άχρηστο και δυσλειτουργικό. Τι κι αν μειώθηκαν οι εργαζόμενοι και οι αμοιβές τους, στα χρόνια των Μνημονίων, στην πραγματικότητα τίποτα δεν άλλαξε. Εδώ και μια τριετία που η οικονομία άρχισε να παίρνει τα πάνω της και οι ανάγκες ενίσχυσης σε προσωπικό αυξήθηκαν, στην ουσία προσλαμβάνουμε δημοσίους υπαλλήλους και τους «ρίχνουμε» στην ίδια ράθυμη κατάσταση. Χωρίς ουσιαστική αξιολόγηση. Χωρίς την εργασιακή…. ανασφάλεια, δηλαδή τον κίνδυνο απόλυσης, που έχουν εργαζόμενοι στον ιδιωτικό τομέα.

Αυτό συμβαίνει γιατί η πιο μεγάλη μεταρρύθμιση στο κράτος δεν έγινε ακόμα και στην πιο σκληρή περίοδο των Μνημονίων. Δεν έσπασε, όχι απλώς το στερεότυπο, αλλά η πραγματικότητα που κρύβεται στη φράση: «Τι έγινε και αν δεν δουλέψω, τι θα μου κάνουν αφού δεν μπορούν να με απολύσουν»…