ΗΠΑ: Ενοίκια στα ύψη, χωρίς ορατό «ταβάνι»

To μικρό διαμέρισμα της 32χρονης Κρίσταλ Γκέρα στο Μαϊάμι είναι κάθε άλλο παρά… λουξ.

Έχει μια μικροσκοπική κουζίνα, ραγισμένα πλακάκια, σκεβρωμένα ντουλάπια και σχεδόν καθόλου αποθηκευτικό χώρο.

Όμως για την μεταπτυχιακή φοιτήτρια ήταν μια χαρά.

Μέχρι που ο νέος ιδιοκτήτης του ακινήτου αποφάσισε να της αυξήσει το ενοίκιο κατά 26%. Ήδη, το διαμέρισμα δεν ήταν καν φτηνό. Η νεαρή Αμερικανίδα έδινε 1.550 δολάρια το μήνα…

Μπροστά στο να δουλεύει για να πληρώνει μόνο το ενοίκιο ή να μετακομίσει, η Κρίσταλ επέλεξε φυσικά το δεύτερο.

Έβαλε το υπάρχοντά της σε μία αποθήκη και μετακόμισε στο προσωρινά στο σπίτι ενός φίλου, μέχρι να δει πώς θα πορευτεί.

Η περίπτωσή της δεν είναι μοναδική, ούτε όμως και η πιο τραβηγμένη στις ΗΠΑ, όπου η αγορά ακινήτων έχει πάρει εδώ και καιρό «φωτιά».

Τα ενοίκια έχουν εκτοξευθεί σε ολόκληρη τη χώρα, με αποτέλεσμα πολλοί να βάζουν «χέρι» στις αποταμιεύσεις τους (αν έχουν βέβαια) για να καλύψουν υποχρεώσεις.

Να μετακομίζουν σε μικρότερα σπίτια, για τα οποία η ζήτηση ολοένα και αυξάνει, τα πάνω το ίδιο και οι τιμές.

Ή απλά να καθυστερούν την καταβολή του ενοικίου, κινδυνεύοντας να βρεθούν στο δρόμο, καθώς έχει πια λήξει το ομοσπονδιακό moratorium που είχε επιβληθεί στις εξώσεις, λόγω πανδημίας.

Κάθε πέρσι και καλύτερα

Σύμφωνα με την κτηματομεσιτική εταιρεία Redfin, οι μεγαλύτερες αυξήσεις ενοικίων, σε ετήσια βάση, καταγράφονται σε μητροπολιτικές περιοχές.

Στην κορυφή της δεκάδας είναι με 40% το Όστιν του Τέξας. Στην δέκατη θέση βρίσκεται το Πόρτλαντ στο Όρεγκον, με 29%.

Τις ενδιάμεσες θέσεις καταλαμβάνουν περιοχές στη Νέα Υόρκη, στο Νιού Τζέρσι και στη Φλόριντα.

Για την ακρίβεια, παρατηρεί η εταιρεία, μόνο σε μια μητροπολιτική περιοχή καταγράφηκε μέσα στο τελευταίο έτος μείωση ενοικίων: στο Κάνσας Σίτι του Μιζούρι. Κι αυτό κατά ένα ισχνό -0,8%.

«Αυτό δεν σημαίνει ότι κάθε ενοικιαστής στο Ώστιν θα δει το ενοίκιο του να αυξάνεται αυτόματα κατά 40%», εξηγεί η Ντάριλ Φέργουεδερ, οικονομολόγος και στέλεχος της κτηματομεσιτικής εταιρείας.

«Αν όμως κάποιος ψάχνει αυτή τη στιγμή, σε αυτή την αγορά, διαμέρισμα ή σπίτι προς ενοικίαση, θα βρει αντιμέτωπος με αυτές τις “τσουχτερές” τιμές».

Εστιάζοντας στις νέες αγγελίες για μικρά διαμερίσματα, το πολύ δύο υπνοδωματίων, η ιστοσελίδα καταχωρήσεων ακινήτων Realtor διαπίστωσε αντίστοιχα ότι, μέσα στον τελευταίο χρόνο, τα ενοίκια για αυτή την κατηγορία ακινήτων έχουν εκτιναχθεί κατά μέσο όρο κατά 19,3% στις 50 μεγαλύτερες μητροπολιτικές περιοχές των ΗΠΑ.

Οι μέσες τιμές… ζαλίζουν.

Ένα στούντιο ενοικιάζεται μέσες άκρες στα 1.462 δολάρια το μήνα (+18,6% σε ετήσια βάση), ένα δυάρι στα 1.651 δολάρια (+19,3%) και ένα τριάρι στα 2.003 δολάρια (+19,1%).

Αυτά, ναι μεν με ετήσιο κατά κεφαλήν εισόδημα στις ΗΠΑ στα 63.000 δολάρια, πλην όμως με τον πληθωρισμό να καλπάζει τον Ιανουάριο στο 7,5%.

Η κατάσταση έχει γίνει τόσο δύσκολη, που οι αναρτήσεις απηυδισμένων ενοικιαστών στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης γίνονται πλέον viral.

Όπως αυτή με τη φωτογραφία ενός… αυτοσχέδιου ιγκλού, που ανέβασε στο Twitter ένας κάτοικος της Βοστώνης (δεύτερη πιο ακριβή σήμερα αγορά ενοικίων στις ΗΠΑ).

«Ελεύθερο στούντιο στο Bay Village», έγραψε αστειευόμενος. «2.700 δολάρια το μήνα. Δεν περιλαμβάνεται θέρμανση και ζεστό νερό».

Bay Village studio available

$2,700 / month
Heat/ hot water not included
First and last months rent
1-month broker fee pic.twitter.com/lznd9yqlLD

— Jonathan Berk (@berkie1) January 31, 2022

Αίτια και αιτιατά

Εν μέσω πληθωρισμού, ενεργειακής κρίσης και πανδημίας, οι λόγοι της εκτίναξης των ενοικίων διαφέρουν από πόλη σε πόλη, παρατηρούν ειδικοί της αγοράς.

Στο Όστιν, για παράδειγμα, την ώθηση έχει δώσει η συρροή  εργαζόμενων στον τομέα της τεχνολογίας και η μετεγκατάσταση περισσότερων ανθρώπων στην πόλη, λόγω τηλεργασίας.

Στη Νέα Υόρκη, αντίστοιχα, τα ενοίκια ανακάμπτουν με την επιστροφή των κατοίκων της, πολλοί από τους οποίους είχαν μετακομίσει προσωρινά σε άλλες πόλεις, λόγω πανδημίας.

Η ζήτηση, κυρίως για μικρότερα διαμερίσματα, αυξάνεται με την είσοδο των millennials στην αγορά εργασίας.

Πολλά νεαρά ζευγάρια, εν τω μεταξύ, που σε άλλες εποχές θα επιχειρούσαν να αγοράσουν το δικό τους σπίτι, τώρα -με τις τιμές πώλησης απλησίαστες για τους περισσότερους- δεν το αποτολμούν και παραμένουν στο ενοίκιο.

Παράλληλα, στην αγορά των ενοικίων καταλαμβάνουν ολοένα και μεγαλύτερο μερίδιο εταιρείες και επενδυτές, εστιάζοντας ακόμη και σε περιοχές που μέχρι πρότινος ήταν πιο φθηνές και έγιναν τους τελευταίους μήνες δημοφιλείς προορισμοί για άτομα που μετακόμισαν από πιο ακριβές πόλεις.

Σε κάθε περίπτωση, «η βασική αιτία του προβλήματος», επισημαίνει η Ντάριλ Φέργουεδερ, «είναι η έλλειψη προσφοράς».

«Δεν έχουμε φτιάξει αρκετά σπίτια για να καλύψουμε τη ζήτηση», εξηγεί.

Είτε γιατί οι κατασκευές σπιτιών επιβαρύνθηκαν πολύ με την COVID-19.

Είτε εξαιτίας της έλλειψης πρώτων υλικών και εργατικού δυναμικού.

Είτε επειδή σε πολλές περιοχές οι κανόνες χωροθέτησης καθιστούν δύσκολη την κατασκευή φθηνότερων μικρών κατοικιών.

Και η… «ανηφόρα» συνεχίζεται

Σύμφωνα με την Υπηρεσία Απογραφής των ΗΠΑ, κατά το τέταρτο τρίμηνο του 2021, τα κενά προς ενοικίαση ακίνητα μειώθηκαν στο 5,6%, στο χαμηλότερο επίπεδο από το 1984.

Κατά την Ντάνιελ Χέιλ, επικεφαλής οικονομολόγο της Realtor, η ανοδική τάση στα ενοίκια θα συνεχιστεί και φέτος σε εθνικό επίπεδο στις ΗΠΑ.

Καθώς όμως ο κατασκευαστικός τομέας έχει πάρει και πάλι μπροστά, επισημαίνει, «η αύξηση της προσφοράς θα συμβάλλει στην επίτευξη καλύτερης ισορροπίας στην αγορά».

Εξ ου και εκτιμά ότι η αύξηση των ενοικίων θα γίνει φέτος με βραδύτερο ρυθμό, προβλέποντας περίπου ένα 7%.

Παρ’ όλα αυτά, οι οικονομολόγοι εκφράζουν προβληματισμό, καθώς η αύξηση των ενοικίων επηρεάζει τον δείκτη τιμών καταναλωτή των ΗΠΑ και, ως εκ τούτου, θα μπορούσε να διατηρήσει τον πληθωρισμό σε υψηλά επίπεδα μέχρι το τέλος του έτους.