Ουκρανική κρίση: Υπέρ του Κιέβου και κατά της Μόσχας οι Ευρωπαίοι

Η πλειοψηφία των Ευρωπαίων πιστεύει ότι η Ρωσία θα εισβάλει στην Ουκρανία εντός του 2022, αλλά και ότι τόσο το ΝΑΤΟ όσο και η ΕΕ θα πρέπει να σταθούν στο πλευρό του Κιέβου, σύμφωνα με νέα μελέτη, οι συγγραφείς της οποίας υποστηρίζουν ότι η κρίση θα μπορούσε να μεταμορφώσει τον τρόπο που αντιμετωπίζουν οι Ευρωπαίοι την ασφάλειά τους.

«Τα δεδομένα δείχνουν ότι  η Ευρώπη βιώνει μια γεωπολιτική αφύπνιση», σημειώνει στον Guardian ο Μαρκ Λέοναρντ, διευθυντής του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Διεθνών Σχέσεων (ECFR) που πραγματοποίησε δημοσκόπηση σε επτά χώρες, στις οποίες ζουν τα δύο τρίτα του ευρωπαϊκού πληθυσμού.

• Διαβάστε επίσης: Ουκρανική κρίση: Οι πιέσεις του Πούτιν προς τη Δύση μόλις ξεκίνησαν

Ενωμένη βλέπουν την Ευρώπη οι ερευνητές

«Τα κράτη της ΕΕ έχουν παρουσιαστεί ως διχασμένα, αδύναμα και απόντα από την Ουκρανία, όμως οι Ευρωπαίοι είναι ενωμένοι: συμφωνούν ότι ο Βλάντιμιρ Πούτιν ενδέχεται να επιδιώξει στρατιωτική επιχείρηση και ότι η Ευρώπη, σε συνεργασία με τους συμμάχους της στο ΝΑΤΟ, θα πρέπει να προστρέξει σε βοήθεια στην Ουκρανία».

Οι συγγραφείς της μελέτης ισχυρίζονται ότι η έρευνά τους έδειξε ότι «δεν υπάρχει πια και πολλή αλήθεια στο κλισέ ότι οι Ευρωπαίοι θεωρούν τον πόλεμο αδιανόητο και λαμβάνουν την ειρήνη ως δεδομένη. Αντιλαμβάνονται τον κόσμο ως ευρισκόμενο σε ένα προπολεμικό και όχι σε ένα μεταπολεμικό καθεστώς».

Η δημοσκόπηση, που πραγματοποιήθηκε στα τέλη Ιανουαρίου, έδειξε ότι η πλειοψηφία σε έξι από τις επτά χώρες που συμπεριλήφθηκαν θεωρούν ότι η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία θα συμβεί εντός του 2022, με εκείνους που βρίσκονται πιο κοντά στα ρωσικά σύνορα να τη θεωρούν γενικώς πιθανότερη.

Αξιοσημείωτη εξαίρεση σε αυτό τον κανόνα υπήρξε η Φινλανδία, όπου το 44% περιμένει να δει το ρωσικό στρατό να διασχίζει τα ουκρανικά σύνορα εντός του έτους. Στη Γαλλία και την Ιταλία του αντίστοιχο ποσοστό κυμάνθηκε στο 51%, στη Σουηδία στο 55%, στη Ρουμανία στο 64%, ενώ στην Πολωνία στο 73%.

ΝΑΤΟ και ΕΕ στην υπεράσπιση της Ουκρανίας

Η πλειοψηφία των πολιτών και στις επτά χώρες θεωρεί ότι το ΝΑΤΟ και τα 30 κράτη-μέλη του θα πρέπει να αναδειχθούν σε κύριους υπερασπιστές των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Ουκρανίας, όμως πιστεύει επίσης ότι και η ΕΕ φέρει μεγάλη ευθύνη για την ουκρανική άμυνα σε περίπτωση ρωσικής επιθετικότητας.

Το 56% των Φινλανδών πιστεύουν ότι η ΕΕ θα μπορούσε να προσφέρει την αναγκαία βοήθεια στην Ουκρανία, ενώ για την περίπτωση του ΝΑΤΟ το ποσοστό ανεβαίνει στο 59%. Τα ποσοστά κυμαίνονται ως εξής: 53% και 55% για τους Γάλλους, 47% και 50% για τους Γερμανούς, 64% και 67% για τους Ιταλούς, 80% και 79% για τους Πολωνούς, 57% και 63% για τους Ρουμάνους και 61% και 64% για τους Σουηδούς.

Ποιον εμπιστεύονται περισσότερο ότι θα υπερασπιστεί τα συμφέροντα των πολιτών της ΕΕ σε περίπτωση ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία; Τουλάχιστον οι μισοί πολίτες – με το ποσοστό να ξεπερνά το 60% στην Πολωνία, τη Σουηδία, την Ιταλία και τη Ρουμανία – επέλεξαν την ΕΕ. Στη Σουηδία και τη Φινλανδία, μάλιστα, η εμπιστοσύνη προς την ΕΕ ξεπέρασε εκείνη προς το ΝΑΤΟ.

Τι περιμένουν από ΗΠΑ και Βρετανία

Η εμπιστοσύνη προς τη δέσμευση της Ουάσινγκτον στην υπεράσπιση των δικαιωμάτων των πολιτών της ΕΕ ήταν σημαντικά χαμηλότερη, με όλες τις χώρες πλην της Πολωνίας και της Ρουμανίας να εμπιστεύονται περισσότερο τη Γερμανία παρά τις ΗΠΑ. Το ΝΑΤΟ, με 75% και η ΕΕ με 67% θεωρούνται πιο αξιόπιστοι.

«Αν και οι περισσότεροι Ευρωπαίοι εξακολουθούν να εμπιστεύονται το ΝΑΤΟ για την υπεράσπιση της Ευρώπης, πλέον το ΝΑΤΟ δεν θεωρείται απλώς ένα εναλλακτικό όνομα των ΗΠΑ», υποστηρίζουν οι συγγραφείς. «Οι Ευρωπαίοι εμπιστεύονται το ΝΑΤΟ για την υπεράσπιση των συμφερόντων τους περισσότερο από ό,τι τις ΗΠΑ».

Ακόμη, σημείωσαν ότι κατά τη γνώμη τους η μελέτη αποδεικνύει ότι «Brexit σημαίνει Brexit». Παρά την «πολυδιαφημισμένη αλληλεγγύη του Λονδίνου προς το Κίεβο», λίγοι θεώρησαν ότι η Βρετανία θα διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην κρίση. Μόνο οι Πολωνοί (66%) και οι Σουηδοί (52%) δήλωσαν κατά πλειοψηφία ότι η Βρετανία θα βοηθήσει την Ουκρανία.

Έτοιμοι να αναλάβουν το ρίσκο

Ακόμη, η μελέτη κατέληξε ότι οι Ευρωπαίοι είναι προετοιμασμένοι να αποδεχτούν σημαντικές, δυνητικά μακροχρόνιες απειλές ως αποτέλεσμα της υπεράσπισης της Ουκρανίας – μεταξύ άλλων και τη δυνητική άφιξη μεγάλου αριθμού μεταναστών, την αύξηση του κόστους της ενέργειας, τον οικονομικό εκβιασμό, τις κυβερνοεπιθέσεις και την απειλή των ρωσικών στρατιωτικών επιχειρήσεων.

Οι συμμετέχοντες από την Πολωνία, τη Ρουμανία και τη Σουηδία – οι χώρες των οποίων βρίσκονται σε κοντινή απόσταση από το επίκεντρο της κρίσης – θεωρούσαν συχνότερα ότι η υποστήριξη της Ουκρανίας «αξίζει το ρίσκο» όλων αυτών των δυνητικών επιπτώσεων, ενώ το 53% των Πολωνών δήλωσε ξεκάθαρα ότι η υποστήριξη της Ουκρανίας αξίζει ακόμη και το ρίσκο ενδεχόμενων ρωσικών επιχειρήσεων εντός της επικράτειας της χώρας τους.

Διαφωνούν οι Γάλλοι και οι Γερμανοί

Ωστόσο κρίσιμο εύρημα αποτελεί το γεγονός ότι οι πολίτες της Γερμανίας και της Γαλλίας εμφανίζονταν λιγότερο πρόθυμοι να αναλάβουν τέτοιου είδους κινδύνους, πράγμα που ενδεχομένως σημαίνει ότι θεωρούν πως το κόστος θα ξεπερνούσε τα ενδεχόμενα κέρδη, σημειώνουν οι συγγραφείς της μελέτης.

Η πλειοψηφία των πολιτών όλων των κρατών πλην της Σουηδίας (47%) δήλωσε ότι η ενεργειακή εξάρτηση αποτελεί τη μεγαλύτερη πρόκληση στη στάση της Ρωσίας απέναντι στην Ουκρανία, με το ποσοστό να εκτινάσσεται στο 77% στην περίπτωση των Πολωνών.

Ο Πούτιν ενδέχεται να ξαφνιαστεί διαπιστώνοντας ότι πολλοί Ευρωπαίοι «θα αντιμετώπιζαν μια πιθανή ρωσική εισβολή στην Ουκρανία ως μια επίθεση όχι απλώς σε μια γειτονική χώρα, αλλά στην ίδια την ευρωπαϊκή ασφάλεια», καταλήγουν οι συγγραφείς.

«Και είναι εντυπωσιακό που τόσο πολλοί συμμετέχοντες – από τον Βορρά, το Νότο, την Ανατολή και τη Δύση, θεωρούν ότι αυτή η τάξη θα πρέπει να προστατευτεί». Δεδομένου, ωστόσο, του γεγονότος ότι υπάρχουν σημαντικές αποκλίσεις στα ρίσκα που είναι διατεθειμένοι να αναλάβουν «ο τρόπος με τον οποίο θα λειτουργήσουν οι Ευρωπαίοι τις ερχόμενες λίγες εβδομάδες, ενδέχεται να αποτελέσει σημείο καμπής για το ίδιο το μέλλον της ευρωπαϊκής ασφάλειας», υποστηρίζουν.

Αξίζει, ωστόσο, να αναφερθεί ότι παρά τον μεγάλο πληθυσμό των επτά χωρών που συμπεριλήφθησαν στο δείγμα της μελέτης, κάθε κράτος της ΕΕ διαθέτει τους δικούς του ιστορικούς και πολιτικούς δεσμούς ή συγκρούσεις με τη Ρωσία, ενώ Πολωνία, Ρουμανία, Σουηδία και Φινλανδία συνορεύουν ή βρίσκονται σε πολύ μικρή απόσταση από ένα από τα δύο εμπλεκόμενα κράτη, πράγμα που σημαίνει ότι είναι πιθανό οι πολίτες τους να αντιμετωπίζουν μια επιτυχημένη ρωσική εισβολή ως υπαρξιακή απειλή για τις χώρες τους.

Με πληροφορίες από Guardian