Αφγανιστάν – Χρυσές δουλειές από το λαθρεμπόριο οπίου

H κυβέρνηση Μπάιντεν προτίθεται να διακόψει την πρόσβαση των Ταλιμπάν σε δισεκατομμύρια δολάρια, δεσμεύοντας μεταξύ άλλων τα συναλλαγματικά αποθέματα της χώρας, όμως αξιωματούχοι προειδοποιούν ότι τα εισοδήματα των Ταλιμπάν από τις πωλήσεις ναρκωτικών και άλλες παράνομες δραστηριότητες είναι τόσο μεγάλα ώστε η πίεση δεν θα είναι μεγάλη.

Η Ουάσιγκτον εξασφάλισε τη συμφωνία του ΔΝΤ για να μπλοκαριστούν τα συναλλαγματικά αποθέματα και τη βοήθεια της Παγκόσμιας Τράπεζας και άλλων δωρητών, σύμφωνα με τη «Wall Street Journal». Ετσι η αμερικανική κυβέρνηση ελπίζει ότι θα πιέσει τους Ταλιμπάν να συμμορφωθούν με όλους τους όρους της ειρηνευτικής συμφωνίας. Οσο η πλειονότητα των συμμετεχόντων στους διεθνείς χρηματοπιστωτικούς θεσμούς δεν αναγνωρίζει επίσημα τους Ταλιμπάν ως επίσημη κυβέρνηση, εκείνοι δεν μπορούν να έχουν πρόσβαση σε αυτά τα χρήματα.

«Πρόκειται για κάτι περισσότερο από πολιτική αναγνώριση ή διπλωματική σύνδεση» σχολίασε ο Νεντ Πράις, εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ. «Πρόκειται για υπαρξιακό ζήτημα».

Στο ίδιο μήκος κύματος κινούνται και οι Ευρωπαίοι. «Δεν θα γίνουν πληρωμές από την ΕΕ για αναπτυξιακή βοήθεια» τόνισε ο Ζοζέπ Μπορέλ, επικεφαλής της εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ. «Θα θέσουμε όρους για να συνεχίσουμε να στηρίζουμε τη χώρα και θα χρησιμοποιήσουμε όλα τα μέσα πίεσης».

Ανω του μισού των 5 δισ. δολαρίων του ετήσιου προϋπολογισμού του Αφγανιστάν καλύπτεται από ξένη βοήθεια. Το Ταμείο Ανοικοδόμησης του Αφγανιστάν, το οποίο χειρίζεται η Παγκόσμια Τράπεζα, παρέχει σχεδόν 3 δισ. δολάρια τον χρόνο. Αυτά τα ποσά εμποδίζουν την οικονομία της χώρας να καταρρεύσει.

Ωστόσο δεν είναι λίγοι οι αμερικανοί αξιωματούχοι που προειδοποιούν ότι το ήδη υπάρχον εισόδημα των Ταλιμπάν είναι αρκετά μεγάλο ώστε να αντισταθμίσει αυτές τις απώλειες. Οι τζιχαντιστές έχουν μεγάλα έσοδα από το λαθρεμπόριο των ναρκωτικών και έχουν ήδη φτιάξει σκιώδη κυβέρνηση στην οποία συμπεριλαμβάνονται υπουργείο Εξορύξεων, γραφειοκρατικοί μηχανισμοί και τελωνεία, ακόμα και ένα τμήμα που βοηθά άτομα με αναπηρίες, σύμφωνα με έκθεση του ΟΗΕ.

Τα ετήσια έσοδα των Ταλιμπάν υπολογίζεται ότι μπορεί να φθάνουν τα 1,6 δισ. δολάρια, βάσει της έκθεσης του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ που δημοσιοποιήθηκε τον Ιούνιο. «Η οικονομία του Αφγανιστάν βασίζεται στα μετρητά» αναφερόταν στην αντίστοιχη περσινή έκθεση. Το 2019 είχαν παγώσει από τις διεθνείς αρχές 2,4 εκατ. δολάρια επειδή θεωρήθηκε ότι είχαν στόχο τη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας.

Οι Ταλιμπάν ελέγχουν τη μεγαλύτερη παραγωγή οπίου στον κόσμο, ενώ κερδίζουν περισσότερα από 460 εκατ. δολάρια τον χρόνο από φόρους στις πωλήσεις ηρωίνης η οποία διακινείται στις δικές τους περιοχές. Πρόσφατα άρχισαν να εμπορεύονται και μεταμφεταμίνες, που έχουν υψηλότερη τιμή, προειδοποίησαν αμερικανοί αξιωματούχοι. Τα έσοδά τους αυξήθηκαν μετά την ανακατάληψη ενός κόμβου λαθρεμπορίας ηρωίνης προς το Πακιστάν από μια άλλη ομάδα του Ισλαμικού Κράτους, το οποίο αντιτίθεται στην παραγωγή οπίου.

«Δεν μπορώ να φανταστώ ότι θα υπάρξει μείωση της εξαγωγής ναρκωτικών με τους Ταλιμπάν στην εξουσία» σχολίασε πρόσφατα ευρωπαίος αξιωματούχος. «Γιατί τότε θα έπρεπε να προσφέρουν στους διοικητές τους, που βγάζουν πολλά λεφτά από την ηρωίνη, κάποιο άλλο έσοδο».

Σύμφωνα με την έκθεση του ΟΗΕ, το 2020 οι Ταλιμπάν κέρδισαν άλλα 464 εκατ. δολάρια από πωλήσεις όνυχα, χρυσού, σπάνιων γαιών, χαλκού, κασσίτερου και ψευδάργυρου, ενώ έχουν μεγάλα έσοδα από εκστρατείες εκβιασμού εταιρειών τηλεπικοινωνιών και παροχής ηλεκτρικού ρεύματος.

Οι αναλυτές θεωρούν πως οι Ταλιμπάν έχουν αρχίσει να οικοδομούν σχέσεις και με άλλα κράτη που μπορεί να τους βοηθήσουν να αντικαταστήσουν από άλλες πηγές κάποια από τα διαφυγόντα έσοδα. Πέραν των διπλωματικών σχέσεων με τη Ρωσία και την Ινδία και τους δεσμούς με κάποιους αξιωματούχους στο Πακιστάν και στο Ιράν, η ομάδα έχει οικοδομήσει μια σημαντική νέα σχέση με τη δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου, την Κίνα. «Το Πεκίνο προσπαθεί σιωπηρά να εξασφαλίσει τα συμφέροντά του στο νέο Αφγανιστάν» λέει ο αναλυτής Ντέρεκ Γκρόσμαν. Η Κίνα, μεταξύ άλλων, ελπίζει ότι οι Ταλιμπάν δεν θα ενθαρρύνουν τους μουσουλμάνους Ουιγούρους που ζουν στο έδαφός της.

Mεγάλη δραστηριότητα στα social media

Οι Tαλιμπάν, μεταξύ άλλων, έχουν μεγάλη δραστηριότητα στα social media. Δεν ήταν περίεργο λοιπόν όταν ο εκπρόσωπός τους Ζαμπιχουλάχ Μουτζαχίντ στην πρώτη συνέντευξη Τύπου προέτρεψε τους δημοσιογράφους να ρωτήσουν το Facebook, «που ισχυρίζεται ότι προωθεί την ελευθερία του λόγου», γιατί εμποδίζει τους τζιχαντιστές να αναρτούν περιεχόμενο στο Facebook και στο Instagram καθώς και να χρησιμοποιούν το WhatsApp.

Η απάντηση δόθηκε λίγο αργότερα από την εταιρεία: «Στους Ταλιμπάν έχουν επιβληθεί κυρώσεις ως τρομοκρατική οργάνωση από τη νομοθεσία των ΗΠΑ και απαγορεύεται να χρησιμοποιούν τις υπηρεσίες μας ως επικίνδυνη οργάνωση. Αυτός σημαίνει ότι καταργούμε λογαριασμούς που τους διαχειρίζονται οι ίδιοι ή εκπρόσωποί τους και απαγορεύουμε επαινετικά σχόλια, στήριξη και εκπροσώπηση του κινήματος».

Η εταιρεία συνεργάζεται με «ομάδα αφγανών ειδικών» για το περιεχόμενο λογαριασμών που αναφέρονται στους Ταλιμπάν, ενώ στο WhatsApp, όπου τα μηνύματα είναι κρυπτογραφημένα, έχουν αποκλειστεί διασυνδεδεμένοι αριθμοί και άλλα επίσημα κανάλια που χρησιμοποιούν οι τζιχαντιστές.

Τι κάνουν οι άλλες πλατφόρμες κοινωνικών μέσων δικτύωσης; Το Twitter προσπαθεί, όπως αναφέρεται σε ανακοίνωση, να παραμένει «σε εγρήγορση» για την εφαρμογή των κανόνων του, που δεν επιτρέπουν προτροπή σε βία ή προβολή τρομοκρατικών πράξεων.

Σε ανακοίνωση της Google τονίζεται ότι συμμορφώνεται με «όλες τις κυρώσεις που έχουν επιβληθεί καθώς και με τους νόμους που ισχύουν, συμπεριλαμβανομένων των αμερικανικών κυρώσεων. Ετσι, όταν εντοπίζουμε κάποιον λογαριασμό που πιστεύεται ότι ανήκει ή χρησιμοποιείται από τους Ταλιμπάν, τον κλείνουμε».

Οσο για το TikTok που ανήκει σε κινεζική εταιρεία, τηρεί ίδια στάση με το Facebook: οι Ταλιμπάν θεωρούνται τρομοκρατική οργάνωση και έτσι απαγορεύονται λογαριασμοί που συνδέονται με αυτούς.