Ο μεγάλος πόλεμος της σοβιετικής σαμπάνιας

Шампанское», προφέρεται «σαμπάνσκε», σημαίνει «σαμπάνια». Αλλά όχι οποιαδήποτε σαμπάνια! Σύμφωνα με την τροπολογία που ενέκρινε την περασμένη Παρασκευή ο Βλαντίμιρ Πούτιν, μόνο οι ρώσοι παραγωγοί θα έχουν εφεξής δικαίωμα να χρησιμοποιούν την ονομασία «σαμπάνια», στα κυριλλικά, στις ετικέτες των προϊόντων τους. Τα εισαγόμενα προϊόντα θα πρέπει, από την πλευρά τους, να φέρουν την ονομασία «αφρώδης οίνος». Κάτι σαν ιεροσυλία για τους γάλλους παραγωγούς της Καμπανίας – που ζητούν, «σκανδαλισμένοι», από τη γαλλική και ευρωπαϊκή διπλωματία να παρέμβει.

Εύλογα βέβαια μπορεί να αναρωτηθεί κανείς: υπάρχει ρωσική σαμπάνια; Οχι απλά υπάρχει, αλλά είναι και ιδιαίτερα δημοφιλής στη Ρωσία, αν και αποκαλείται συνηθέστερα «σοβιετική σαμπάνια», μιας και η παραγωγή της απογειώθηκε μετά την Οκτωβριανή Επανάσταση. Ηδη από την άρση της ποτοαπαγόρευσης, το 1924, οι νέοι άρχοντες του Κρεμλίνου κατάλαβαν πόσο μεγάλη, συμβολική σημασία θα είχε να προτείνουν στις εργατικές μάζες μία σαμπάνια, το κατεξοχήν ποτό της μπουρζουαζίας, σε χαμηλή τιμή. Βασιζόμενη στις αμπελοκαλλιεργητικές περιοχές του νότιου τμήματος της χώρας, εφαρμόζοντας σε αυτές βιομηχανικές μεθόδους οι οποίες αναπτύχθηκαν μέσα σε μερικά χρόνια, η ΕΣΣΔ κατάφερε, το 1936, να ανοίξει τα πρώτα της εργοστάσια «σοβιετικής σαμπάνιας».

Οσο αυτές οι μάρκες υπήρχαν από την άλλη πλευρά του σιδηρού παραπετάσματος, δεν δημιουργούσαν πρόβλημα. Μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ενωσης και το άνοιγμα της αγοράς, βέβαια, και ιδιαίτερα μετά την ένταξη της Ρωσίας στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου, το 2012, οι γάλλοι παραγωγοί έκαναν προσπάθεια να ανακτήσουν τις ονομασίες τους. Αλλά το έργο τους αποδείχθηκε δύσκολο. Η «σαμπάνσκε» είχε πια, έπειτα από τόσες δεκαετίες, αποκτήσει το δικό της όνομα και το δικό της κύρος.

Η διαπραγμάτευση του ακανθώδους ζητήματος των ονομασιών είναι μία από τις αποστολές του εμπορικού τμήματος της γαλλικής πρεσβείας στη Ρωσία. Οι συμβιβασμοί που επιτυγχάνονταν ήταν συχνά ιδιαίτερα μπερδεμένοι: μεταβατικές περίοδοι που έληγαν το 2016, κατόπιν παρατάθηκαν έως το 2022· συμφωνίες που προέβλεπαν ότι οι ρώσοι παραγωγοί διατηρούσαν το δικαίωμα να χρησιμοποιούν την ονομασία «σαμπάνσκε» αλλά μόνο με τα κυριλλικά γράμματα, ώστε να χρησιμοποιούν μόνο οι γάλλοι αμπελουργοί την ονομασία «champagne».

Βάσει όμως της τροπολογίας που πέρασε, οι γαλλικές σαμπάνιες στη Ρωσία θα πρέπει να φέρουν εφεξής, στην ετικέτα που επικολλάται στο πίσω μέρος της φιάλης, την ονομασία «αφρώδης οίνος», στα κυριλλικά. Αντιδρώντας στην απόφαση αυτή, η Moët-Hennesy ανακοίνωσε πως σταματά τις εξαγωγές στη Ρωσία. «Στο καλό», της απάντησε ουσιαστικά η ένωση ρώσων αμπελουργών. Δύο ημέρες αργότερα, ωστόσο, την Κυριακή, η γαλλική εταιρεία αναθεώρησε, επισημαίνοντας πως θα πρέπει να προχωρήσει σε μία νέα πιστοποίηση των προϊόντων της, που θα της κοστίσει αρκετά εκατομμύρια ρούβλια. Σύμφωνα άλλωστε με τη ρωσική οικονομική εφημερίδα «Βεντομόστι», ένα 13% των 50 εκατομμυρίων λίτρων αφρώδους οίνου και σαμπάνιας που εισάγονται κάθε χρόνο στη Ρωσία προέρχονται από τη Γαλλία – η Moët-Hennesy εκπροσωπεί ένα 2% αυτής της αγοράς.

Οπως επισημαίνει η «Le Monde», με την επίμαχη τροπολογία οι ρωσικές αρχές επιθυμούν προφανώς να αναδείξουν τους τοπικούς παραγωγούς αφρώδους οίνου – και ιδιαίτερα τους παραγωγούς της Κριμαίας, που γνώρισαν μια δεύτερη νιότη μετά την προσάρτηση της χερσονήσου από τη Ρωσία, το 2014, και το πλήρες άνοιγμά τους στη ρωσική αγορά. Η πιο γνωστή μάρκα της χώρας, η κριμαϊκή Novy Svet, ανήκει σε έναν φίλο του ρώσου προέδρου, τον Γιούρι Κόβαλτσουκ. Λάτρης της αμπελουργίας, ο Βλαντίμιρ Πούτιν είχε κάνει τον περασμένο Ιανουάριο τη μετοχή ενός άλλου γίγαντα της αγοράς, του Abrau-Durso, να εκτοξευτεί, αφήνοντας να εννοηθεί ότι εύκολα θα έβλεπε τον εαυτό του να εργάζεται σε αυτή την επιχείρηση μετά το τέλος της πολιτικής του καριέρας.