Αιμοδοσία: Χρειάζεται εθελοντισμός, όχι ανταποδοτικότητα

Πρώτη στην Ευρώπη σε δωρεά αίματος αναλογικά με τον πληθυσμό είναι η Ελλάδα, αλλά ταυτόχρονα είναι και πρώτη στην κατανάλωση, χρησιμοποιώντας όχι μόνο το σύνολο των ποσοτήτων αίματος που δωρίζουμε, αλλά εισάγοντας και άλλες 20.000 μονάδες αίματος το χρόνο.

Αυτές οι μονάδες αίματος που εισάγονται, χρειάζονται για την κάλυψη των πάγιων αναγκών σε μεταγγίσεις των ατόμων με μεσογειακή αναιμία που χρειάζονται ανά δεκαπενθήμερο δύο μονάδες αίματος, τη στιγμή που το αίμα που συλλέγεται έχει διάρκεια ζωής μόλις 35 ημέρες.

Χαρακτηριστικό της «πρωτιάς» σε μονάδες αίματος, είναι ότι συλλέγουμε τις διπλάσιες ποσότητες από την Ελβετία. Και τις χρησιμοποιούμε όλες. Καθώς όμως η αιμοδοσία είναι ανταποδοτική, δεν υπάρχει μια σταθερή ροή αίματος, με αποτέλεσμα οι πολυμεταγγιζόμενοι να μην βρίσκουν αίμα στις περιόδους των διακοπών, αφού δεν υπάρχει σταθερή ροή στην  αιμοδοσία.

Τα παραπάνω επεσήμανε μιλώντας στο in.gr o επιστημονικός διευθυντής του Εθνικού Κέντρου Αιμοδοσίας (ΕΚΕΑ), αιματολόγος, Κώστας Σταμούλης, με αφορμή την παγκόσμια ημέρα εθελοντή αιμοδότη.

Ο κ. Σταμούλης με αφορμή την αιμοδοσία που πραγματοποιείται σήμερα, επεσήμανε ότι «οι Έλληνες ανταποκρίνονται στις εκκλήσεις για παροχή αίματος. Το πρόβλημα όμως είναι ότι πρέπει να απαλειφθεί το «ανταποδωτικό» της αιμοδοσίας, καθώς οι αιμοδότες που προσέρχονται πρέπει να δηλώσουν «για ποιόν» δίνουν αίμα. Μόνον έτσι θα καταφέρει η χώρα να έχει επάρκεια αίματος. Διότι αν το αίμα δωρίζεται, συλλέγεται κεντρικά και διατίθεται όπου υπάρχει ανάγκη χωρίς προαπαιτούμενα, τότε και σε συνδυασμό με τη λειτουργία του Μητρώου Εθελοντών που υπάρχει πλέον από το 2019, θα μπορεί  να υπάρξει μια σταθερή ροή και η χώρα θα καταστεί αυτάρκης. Διαφορετικά, θα συνεχίσουμε να έχουμε αυτές τις διακυμάνσεις που οδηγούν σε μεταθέσεις χειρουργείων, διαχείριση του χρόνου και εισαγωγές μονάδων για την κάλυψη των αναγκών. Χαρακτηριστικό είναι ότι στην Αθήνα, χρειαζόμαστε καθημερινά 700 μονάδες. Αν δεν υπάρχουν αυτές οι ποσότητες, τα χειρουργεία θα πρέπει να μετατεθούν».

Ο υπουργός Υγείας

Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Εθελοντή Αιμοδότη, ο υπουργός Υγείας Βασίλης Κικίλιας, σε μήνυμά του, δήλωσε ότι «τιμούμε όλους αυτούς τους ανθρώπους που προσφέρουν ανιδιοτελώς λίγο από το χρόνο τους και ελάχιστο από το αίμα τους για να σώσουν ζωές. Η εθελοντική αιμοδοσία είναι η υπέρτατη πράξη αλτρουισμού» και με αφορμή την πανδημία σημείωσε πως  «δεν πρέπει ποτέ να ξεχάσουμε ότι η Υγεία δεν είναι δεδομένη και μόνο αν είμαστε ο ένας δίπλα στον άλλον μπορούμε να τα καταφέρουμε.

Ας αρχίσουμε, λοιπόν, όλοι να αφιερώνουμε 10 λεπτά από το χρόνο μας για να δίνουμε αίμα, να προσφέρουμε ζωή στον άγνωστο συνάνθρωπό μας, στη θέση του οποίου αύριο μπορεί να είναι η μητέρα μας, το παιδί μας, ο φίλος μας ή ακόμα κι εμείς οι ίδιοι». Και κατέληξε λέγοντας: «Δώσε αίμα. Κράτησε τον κόσμο ζωντανό».

Η Ελληνική Αιματολογική Εταιρεία

Η Ελληνική Αιματολογική Εταιρεία, στο μήνυμά της, σημείωσε πως σήμερα είναι η γενέθλια μέρα του νομπελίστα γιατρού Karl Landsteiner (14 Ιουνίου 1868 – 26 Ιουνίου 1943), πατέρα πρακτικά της αιμοδοσίας, αφού ανακάλυψε τις ομάδες αίματος και το Rhesus και άλλαξε την ιστορία της ιατρικής κάνοντας εφικτές τις μεταγγίσεις.

Σήμερα τιμάται διεθνώς ο Ανώνυμος Εθελοντής Αιμοδότης, που προσφέρει χωρίς ανταλλάγματα το πολύτιμο δώρο της ζωής σε όποιον το έχει ανάγκη. Η χώρα μας, 40 χρόνια μετά την κατάργηση της αμειβόμενης αιμοδοσίας, συνεχίζει να στηρίζει σε σημαντικό βαθμό την επάρκεια αίματος στους δότες αντικατάστασης.

Το 33% του αίματος που συλλέγεται προέρχεται από συγγενείς των ασθενών και μόνο το 63% από Εθελοντές, σε αντίθεση με την Ευρώπη όπου το αίμα προέρχεται αποκλειστικά από Εθελοντές.

Είναι καιρός να γυρίσουμε σελίδα, να εγκαταλείψουμε το μοντέλο της αιμοδοσίας σε ώρα ανάγκης για τους «δικούς μας» ανθρώπους και να το μετατρέψουμε σε φροντίδα για τους άλλους, τους πιο ευάλωτους, τον καθένα που έχει ανάγκη, με τη μεταστροφή του ανώνυμου μη αμειβόμενου αιμοδότη της πρώτης φοράς, σε συστηματικό αιμοδότη για τον οποίο η προσφορά αίματος είναι στάση ζωής. Άλλωστε, οι συστηματικοί εθελοντές έχουν και το καλύτερο προφίλ ασφάλειας για τα μεταδιδόμενα με το αίμα νοσήματα, αφού δεν δίνουν αίμα γιατί «πρέπει», αλλά γιατί «μπορούν και θέλουν».

Η πανδημία του SARS-COV-2 άλλαξε δραματικά τη ζωή μας, επέβαλε την κοινωνική απόσταση, τη ζωή σε «κοινωνικές φούσκες» με λίγους οικείους, μας έμαθε πόσο μόνοι είμαστε στην αρρώστια και πόσο πολύτιμη είναι η φροντίδα και η έγνοια για το συνάνθρωπο.

Ας κρατήσουμε αυτή τη συνειδητοποίηση επιστρέφοντας στην κανονικότητα και ας εντάξουμε σε αυτή την κανονικότητα την Εθελοντική Αιμοδοσία… Γιατί γύρω μας υπάρχουν χιλιάδες άνθρωποι που είναι μόνοι, που δεν έχουν συγγενείς και φίλους, που δεν ανήκουν σε κάποια συλλογικότητα, και μπορεί να χρειαστούν αίμα. Γιατί αύριο μπορεί να είμαστε εμείς στη θέση τους. Γιατί οι συνάνθρωποί μας που εξαρτώνται από τις μεταγγίσεις χρειάζονται κι αυτοί κανονικότητα στη ζωή τους. Η Εθελοντική Αιμοδοσία είναι μια έμπρακτη έκφραση κοινωνικής αλληλεγγύης, μια προσφορά ζωής, που μας κάνει όλους κρίκους της ανθρώπινης αλυσίδας.

Η  Ένωση Ασθενών Ελλάδας

Στο μήνυμά της, η  Ένωση Ασθενών Ελλάδας ανέφερε μεταξύ άλλων πως «σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας κάθε χρόνο 92 εκατομμύρια αιμοδότες προσφέρουν αίμα, ενώ με μια μονάδα αίματος μπορούν να σωθούν μέχρι και τρεις ζωές. Τα οφέλη της αιμοδοσίας δεν αφορούν μόνο τον λήπτη αλλά και τον δότη, τόσο σε επίπεδο σωματικής, όσο και ψυχικής υγείας, καθώς μελέτες έχουν συνδέσει την τακτική αιμοδοσία με μείωση του κινδύνου για εμφάνιση καρδιακής προσβολής και εγκεφαλικού επεισοδίου.

Η Ελλάδα βρίσκεται στην κορυφή της Ευρώπης αναφορικά με τις μονάδες αίματος που συλλέγει κάθε χρόνο αναλογικά με τον πληθυσμό της. Ωστόσο, η χώρα μας εξακολουθεί να αντιμετωπίζει περιοδικές ελλείψεις οι οποίες εντάθηκαν στην περίοδο της πανδημίας και θέτουν σε κίνδυνο την υγεία τόσο των πολυμεταγγιζόμενων ασθενών, όσο και κάθε πολίτη που έχει ανάγκη το πολύτιμο αυτό αγαθό.

Στο πλαίσιο αυτό η Ένωση Ασθενών Ελλάδας στηρίζει απόλυτα τον πολύτιμο ρόλο του Εθνικού Κέντρου Αιμοδοσίας στη διασφάλιση της επάρκειάς αίματος και συντάσσεται στην ανάγκη χάραξης μίας μακροπρόθεσμης στρατηγικής υπό το συντονισμό, την εποπτεία και την παρακολούθησή του. Σε αυτή την κατεύθυνση κινείται και η πρωτοβουλία για την υλοποίηση μίας μελέτης σε συνεργασία με το Ε.ΚΕ.Α. η οποία επιδιώκει να φωτίσει και να τεκμηριώσει πτυχές που συνδέονται με τα εμπόδια που αντιμετωπίζουν οι αιμοδότες, τα κίνητρα και τις προσδοκίες τους, την ανταποδοτικότητα, το ρόλο των οικογενειακών δεσμών και πώς οι παραπάνω παράμετροι επιδρούν στη βιωσιμότητα του συστήματος αιμοδοσίας και στην επάρκεια παραγώγων αίματος».