Μεταλλάξεις και εμβολιαστικό «Βατερλώ» φρενάρουν το σχέδιο ανάκαμψης – Κίνδυνος έξαρσης λαϊκισμού

Όλο και απομακρύνεται η ελπίδα για βελτίωση της οικονομίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, από τις βαθιές πληγές που προκάλεσε η κρίση της πανδημίας του κοροναϊού.

Όλα πλέον δείχνουν πως για να πάνε τα πράγματα καλύτερα, θα πρέπει πρώτα να… χειροτερεύσουν.

Σύμφωνα με τους αναλυτές, αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα, την τροφοδότηση του λαϊκισμού, αλλά και την πρόσθετη δράση από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.

Όπως φαίνεται από εκτιμήσεις του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, οι προοπτικές για την ευρωζώνη έχουν επιδεινωθεί, ενώ η οικονομία της δεν αναμένεται να επιστρέψει σε επίπεδα ανάπτυξης που σημείωνε στα τέλη του 2019 πριν από το τέλος του 2022.

Το Ταμείο μείωσε τις προβλέψεις του για ανάπτυξη κατά 1 ποσοστιαία μονάδα , σε 4,2% φέτος. Η Γερμανία, η Γαλλία, η Ιταλία και η Ισπανία – οι τέσσερις μεγαλύτερες οικονομίες στη ζώνη του ευρώ – είδαν όλες τις προβλέψεις ανάπτυξης να μειώνονται για το 2021. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της ΕΚΤ, η οικονομία της ευρωζώνης θα μπορούσε να συρρικνωθεί κατά περισσότερο από 7% το 2020.

«Η Ευρώπη βρίσκεται σε μια βαθιά τρύπα. Η πανδημία είναι πολύ αβέβαιη, η διάθεση του εμβολίου είναι πραγματικά απογοητευτική στην Ευρώπη και ως εκ τούτου υπάρχει ο κίνδυνος για μια βαθύτερη τρύπα», δήλωσε ο επικεφαλής οικονομολόγος της UniCredit, Έρικ Νίλσεν στο CNBC.

«Πονοκέφαλος» οι μεταλλάξεις

Οι νέες παραλλαγές του κοροναϊού φαίνεται να έχουν ανησυχήσει ιδιαίτερα τους ευρωπαίους ηγέτες, ενώ την ίδια στιγμή προσπαθούν να φρενάρουν την αύξηση των κρουσμάτων, που προέκυψε μετά την εορταστική περίοδο.

Τα αυστηρά lockdown έχουν επαναφέρει ή κάνει πιο αυστηρά τα ήδη υπάρχοντα lockdown.

«Για την ευρωζώνη, φαίνεται ότι όλα πήγαν στραβά στα τέλη του 2020 και τα πράγματα έχουν επιδεινωθεί στις αρχές του 2021», ανέφεραν τη Δευτέρα αναλυτές της Gavekal Research.

Σαν να μην έφταναν όλα αυτά, οι εμβολιασμοί ξεκίνησαν στα τέλη Δεκεμβρίου, αλλά η διάθεση των εμβολίων αποδείχτηκε πολύπλοκη υπόθεση για ολόκληρη την περιοχή.

Υπήρξαν ζητήματα σχετικά με τον εφοδιασμό, την παραγωγή και τη γραφειοκρατία που εμποδίζουν την ταχύτερη διανομή των δόσεων και αυτό έχει οδηγήσει σε πολιτικές αντιπαραθέσεις εντός του μπλοκ.

«Δυστυχώς, οι ελπίδες για ανάκαμψη εξαρτώνται από ένα πρόγραμμα εμβολιασμού που καθυστέρησε να ξεκινήσει, αργεί να ανεβάσει ταχύτητα και χαρακτηρίζεται από αρκετά προβλήματα. Ακόμη και όταν όμως οι χώρες φτάσουν στο σημείο να μπορέσουν να αρχίσουν να χαλαρώνουν τους περιορισμούς, η ευρωζώνη θα αντιμετωπίσει έναν νέο γύρο πολιτικών, αυτή τη φορά, κινδύνων που θα μπορούσαν να επηρεάσουν την ανάκαμψη του μπλοκ », ανέφεραν επίσης οι αναλυτές της Gavekal Research.

O κίνδυνος του λαϊκισμού

Ένα ακόμα ζήτημα που καλούνται να διαχειριστούν οι ευρωπαίοι ηγέτες, είναι η σωστή επένδυση των ευρωπαϊκών κονδυλίων του Ταμείου Ανάπτυξης.

Το επόμενο διάστημα, η Κομισιόν πρόκειται να αξιοποιήσει τις αγορές σε αναζήτηση των 750 δισεκατομμυρίων ευρώ που θα διανεμηθούν στα 27 έθνη.

Πρώτα όμως θα πρέπει να παρουσιάσουν τις ιδέες τους για το πώς θα τα επενδύσουν. Αυτή η άσκηση πυροδότησε ήδη πολιτικές διαμάχες στην Ιταλία, όπου ο πρωθυπουργός έπρεπε να παραιτηθεί λόγω διαφορών σχετικά με τον τρόπο χρήσης των κονδυλίων της ΕΕ.

«Ανησυχούμε ότι η κόπωση των lockdown, που επιδεινώθηκε από την κριτική που ασκείται αναφορικά με την διαχείριση των εμβολίων από τις Βρυξέλλες, θα μπορούσε να τροφοδοτήσει λαϊκιστικά κινήματα που μέχρι στιγμής δεν τα πήγαν καλά στην Ευρώπη από την έναρξη της πανδημίας», δήλωσε ο επικεφαλής οικονομολόγος του ομίλου στο AXA Investment Managers Τζιλ Μοέκ, τη Δευτέρα.

Η πολιτική κρίση στην Ιταλία δεν έχει ακόμη επιλυθεί και υπάρχει ο κίνδυνος να μην αποφευχθούν τελικά οι εκλογές. Το κόμμα κατά της μετανάστευσης, η Λέγκα του Βορρά, ηγείται των δημοσκοπήσεων.

Στην Ολλανδία και τη Γερμανία, από την άλλη, όπου τα αντιμεταναστευτικά και τα ευρω-σκεπτικιστικά κόμματα έχουν ενισχύσει την παρουσία τους στα εθνικά κοινοβούλια τα τελευταία χρόνια, έρχονται εκλογικές αναμετρήσεις μέσα στην χρονιά.

Η ανησυχία για το δημόσιο χρέος

Η ΕΚΤ έχει αυξήσει την παρουσία της στις χρηματοπιστωτικές αγορές μετά την πανδημία με σκοπό να συγκρατήσει τις οικονομικές συνέπειες.

Η κεντρική τράπεζα προχώρησε ένα βήμα παραπέρα τον Δεκέμβριο, επεκτείνοντας το πρόγραμμα αγοράς ομολόγων κατά της πανδημίας (Pandemic Emergency Purchase Program ή PEPP) και 1,85 τρισ. ευρώ, έως τον Μάρτιο του 2022.

Ωστόσο, το μέλος της ΕΚΤ Κλάας Νοτ δήλωσε την περασμένη εβδομάδα ότι η κεντρική τράπεζα δεν έχει εξαντλήσει τα εργαλεία της και θα μπορούσε επίσης να μειώσει τα επιτόκια. Το επιτόκιο καταθέσεων της ΕΚΤ είναι στο -0,5%, ένα ιστορικό χαμηλό.

Ο Νίλσεν της UniCredit δήλωσε στο CNBC ότι η δημοσιονομική στήριξη πρέπει να ενταθεί στις προσπάθειες της ΕΚΤ.

«Είμαι απογοητευμένος που φαίνεται ότι οι ευρωπαίοι policymakers για τα δημοσιονομικά έχουν χάσει τη φιλοδοξία ή παραπλανούνται από την ανησυχία για το δημόσιο χρέος σε μια εποχή που οι οικονομίες τρέχουν ίσως 4-5% κάτω από το τέλος του 2019, με τεράστια κενά παραγωγής και ενώ οι άνθρωποι υποφέρουν εκεί έξω», δήλωσε.

Εάν η δημοσιονομική παρέμβαση καθυστερήσει, τότε η ΕΚΤ ενδέχεται να υποστεί πίεση για να κάνει περισσότερα, αλλά μερικοί αμφισβητούν εάν θα μπορούσε πραγματικά να είναι αποτελεσματική, δεδομένου του πόσο υποστηρίζεται η νομισματική πολιτική.