Οι άγιοι της παραδοξότητας

Η ιδέα έμοιαζε από την αρχή κάπως παράδοξη για κοσμικό κράτος: Ελεγε πως μια θρησκευτική γιορτή δεν έχει νόημα χωρίς λίγη θρησκευτική κατήχηση. Να καταργήσουμε λοιπόν την αργία των Τριών Ιεραρχών. Αλλά τι να κάνουμε;

Την απάντηση είχε δώσει θεωρητικά το υπουργείο Παιδείας με τον κατάλληλο για την περίσταση στόμφο. «Η 30ή Ιανουαρίου κάθε έτους, ημέρα της εορτής των Τριών Ιεραρχών, αποκαθίσταται ως ημέρα πραγματοποίησης εορταστικών εκδηλώσεων προς τιμήν των τριών Αγίων και της Παιδείας, καθώς και όλης της εκπαιδευτικής κοινότητας» έλεγε το υπουργείο με διευκρινιστική ανακοίνωση. «Κατά τα λοιπά», προσέθετε για να αποτρέψει κάθε ενδεχόμενο σύγχυσης, «το σχολείο θα λειτουργεί κανονικά και θα πραγματοποιείται το ωρολόγιο πρόγραμμα των μαθημάτων της ημέρας».

Να όμως που οι πάντες μπερδεύτηκαν. Τα σχολεία έζησαν χθες αυτό που το ρεπορτάζ περιγράφει με μια λέξη ως «αλαλούμ». Αλλοι προτίμησαν τον εκκλησιασμό και τις εκπαιδευτικές εκδηλώσεις και άλλα έναν συνδυασμό κατήχησης και μαθημάτων. Κάποια ιδιωτικά σχολεία μόνο το μάθημα και άλλα τήρησαν την αργία. Και μάλλον ήταν αυτή η σύγχυση ο λόγος που έκανε έναν μητροπολίτη να συνεπικουρήσει το υπουργείο με μια ιδέα: «Ταπεινά προτείνω», ανέφερε σε μήνυμά του, «να θεσπίσουμε την ημέρα της εορτής των Τριών Ιεραρχών ως ημέρα χωρίς κινητό τηλέφωνο».

Η ιδέα μοιάζει το ίδιο παράδοξη με εκείνη του υπουργείου Παιδείας, αλλά στην αντίθετη κατεύθυνση. Τι δουλειά έχουν τρεις άγιοι με τις τηλεπικοινωνίες; Οση και το κοσμικό κράτος με το περιεχόμενο των θρησκευτικών γιορτών: Καμία. Κι ακόμη λιγότερη από καμία έχει ο προκαθήμενος της Εκκλησίας που ενέκρινε την απόφαση του υπουργείου με τον πνευματικά όχι και τόσο φιλόπονο αφορισμό πως οι αργίες είναι για τους τεμπέληδες.

Δεν είναι παράδοξη κι αυτή η ιδέα για μια χώρα το ημερολόγιο της οποίας είναι γεμάτο από θρησκευτικές αργίες; Είναι λοιπόν η Εκκλησία που θεσμοθέτησε σε αυτή τη χώρα το δικαίωμα στην τεμπελιά, έτσι όπως το είχε περιγράψει πριν από 240 χρόνια στο ανατρεπτικό του δοκίμιο ο Πολ Λαφάργκ, γαμπρός του Καρλ Μαρξ;

Θα μπορούσε και να ήταν, αν λάβει υπόψη του κανείς πως η ιστορία της γιορτής των Τριών Ιεραρχών είναι μια ιστορία παραδοξοτήτων, την παράδοση της οποίας τίμησε το υπουργείο Παιδείας με την παράδοξη ιδέα του. Η ιστορία αυτή λέει πως, αν και γιορτάζονται ο καθένας ξεχωριστά, γιορτάζονται και οι τρεις μαζί επειδή οι πιστοί θαυμαστές τους διαφωνούσαν σχετικά με το ποιος από τους τρεις προσέφερε τα περισσότερα. Οπως αναφέρει η ιστορικός Εφη Γαζή στο βιβλίο της «Ο δεύτερος βίος των Τριών Ιεραρχών. Μια γενεαλογία του «ελληνοχριστιανικού πολιτισμού»», η ιστορία αυτή λέει ακόμη πως κάπου στα μέσα του 19ου αιώνα το ελληνικό Πανεπιστήμιο, νεοπαγής θεσμός τότε, καθιέρωσε την αργία για να «αποσείσει τις κατηγορίες περί αθεΐας» και να πείσει την Εκκλησία πως συνδέεται μαζί της ως «χώρος διαφύλαξης των παραδοσιακών αξιών».

Το υπουργείο φαίνεται να καταργεί σήμερα την αργία για τον ίδιο ακριβώς λόγο. Την καταργεί ως χώρος διαφύλαξης των παραδοσιακών αξιών και την καταργεί για να αποδείξει πως είναι αρκούντως ένθεο. Κι αυτό είναι το μεγαλύτερο παράδοξο μιας ιστορίας γεμάτης παραδοξότητες. Θα ήταν μεγαλύτερο παράδοξο ακόμη και από την παραδοξότητα τριών βυζαντινών αγίων που θα εμφανιζόταν σαν τον μεγάλο Λεμπόφσκι μιλώντας χαλαρά στο κινητό.