Η παραδοχή της βίας

Η ανακοίνωση ότι συστάθηκε ειδική επιτροπή για την παρακολούθηση των πορισμάτων του Συνηγόρου του Πολίτη για τις περιπτώσεις αστυνομικής αυθαιρεσίας αποτελεί παραδοχή πως υπάρχει σοβαρό πρόβλημα με την αστυνομική βία. Επιβεβαιώνει όσους επέμεναν τα τελευταία χρόνια ότι υπάρχει μια κουλτούρα και πρακτική στα σώματα ασφαλείας που απειλεί βασικές ελευθερίες και δικαιώματα στη συλλογική διεκδίκηση.

Ωστόσο δεν μπορεί να περάσει απαρατήρητη μια βασική αντίφαση. Η εξαγγελία για την επιτροπή συμπίπτει με μια περίοδο όπου κυριαρχεί ένας πολεμικός τόνος ως προς τα ζητήματα αποκατάστασης της τάξης. Στρατιωτική ορολογία χρησιμοποιείται για τις παρεμβάσεις στα Εξάρχεια. Τελεσίγραφα ανακοινώνονται για τις καταλήψεις, ακόμα και όσες έχουν γίνει τμήμα της γειτονιάς.

Ως δυνάμει πεδία μάχης αντιμετωπίζονται τα πανεπιστήμια με αφορμή τη λεγόμενη «ανομία». Ωστόσο μια τέτοια συστηματική επίκληση «βαρβάρων προ των πυλών» αποτελεί ουσιαστικά και πρόσκληση προς τα σώματα ασφαλείας να λειτουργήσουν πρωτίστως κατασταλτικά.

Είναι ως να θεωρείται ζητούμενο οι αστυνομικές δυνάμεις να καταφύγουν στη βία, με όλο τον υπαρκτό κίνδυνο αυτό να πολλαπλασιάσει τα περιστατικά αυθαιρεσίας, όπως για παράδειγμα έγινε κατά τον πρόσφατο εορτασμό του Πολυτεχνείου με τις επώνυμες καταγγελίες για αυθαίρετες συλλήψεις και βιαιοπραγίες.

Το ζήτημα επομένως δεν είναι η εκ των υστέρων δράση κάποιων επιτροπών, αλλά η κριτική επανεξέταση της ίδιας της ασκούμενης πολιτικής. Η γοητεία της ρητορικής «νόμου και τάξης» δεν μπορεί να συγκαλύψει τους κινδύνους από αυτήν.

Η πρόσφατη διεθνής εμπειρία έχει δείξει ότι η επένδυση σε νέες τεχνικές και μέσα, συμπεριλαμβανομένης της χρήσης των κατ’ ευφημισμό «μη θανατηφόρων μέσων» (π.χ. πλαστικές σφαίρες), έχει απλώς αυξήσει τον κίνδυνο για τη ζωή και τη σωματική ακεραιότητα των διαδηλωτών και των πολιτών.

Ωστόσο το πιο βασικό είναι ότι η αστυνομική και κατασταλτική αντιμετώπιση της κοινωνικής διαμαρτυρίας συνήθως δείχνει απροθυμία αντιμετώπισης υπαρκτών κοινωνικών προβλημάτων και μια αδυναμία κατανόησης του πώς πυροδοτούνται κοινωνικές εκρήξεις που απλώς κάνει πιο βέβαιη την εμφάνισή τους.