Δεν ξέρω πόσες φορές οι πολιτικοί έχουν έρθει πραγματικά αντιμέτωποι με το πώς λειτουργεί το κράτος.

Γιατί κακά τα ψέματα, εάν είσαι εκλεγμένος βουλευτής, όλο και κάπως θα εξυπηρετείσαι πιο γρήγορα.

Θες γιατί θα βρεις έναν ψηφοφόρο, θες γιατί θα υπάρχει ένας συνδικαλιστής από το δικό σου κόμμα, θες γιατί ο διευθυντής θα σπεύσει να σε εξυπηρετήσει, το σίγουρο είναι ότι στο γκισέ δεν θα κάτσεις όσο οι υπόλοιποι.

Δεν θέλω να αναπαράγω εδώ κάποια γενική κριτική για τους δημοσίους υπαλλήλους.

Μακριά από μένα αυτή η λογική.

Ξέρω πολύ καλά πόσο πολύ δουλεύουν και σε κακές συνθήκες. Εδώ στα νοσοκομεία κινδυνεύουν ακόμη και από επιθέσεις «συγγενών» κατά καιρούς.

Και βέβαια γνωρίζω καλά ότι παραμένουν δομικά κακοπληρωμένοι.

Μπορεί να έχουν μονιμότητα, όμως από εκεί και πέρα δεν ανταμείβονται για το έργο που προσφέρουν.

Το πρόβλημα είναι οι διαδικασίες και οι θεσμοί.

Όμως, η πραγματικότητα είναι ότι ο μέσος πολίτης αντιμετωπίζει το κράτος ως «εχθρική δύναμη».

Φοβάται ότι θα του λείπει κανένα χαρτί, δεν κατανοεί γιατί πρέπει να φέρει τόσα χαρτιά, αγχώνεται με το σε πόσες ουρές θα πρέπει να κάτσει, τρομάζει στη σκέψη ότι θα κάνει συνεχώς πήγαινε-έλα χωρίς στο τέλος να κάνεις τη δουλειά σου, του φέρνει κατάθλιψη ότι ακόμη εάν όλα τα έκανε σωστά ανακαλύπτει ότι απλώς κάποια στιγμή στο παρελθόν κάποιο χαρτί δεν συντάχτηκε σωστά.

Και ο κίνδυνος είναι ακόμη μεγαλύτερος όταν σκεφτούμε το εξής: εάν ο πολίτης αισθάνεται το κράτος ξένο και εχθρικό προς αυτόν, τότε στο τέλος θα είναι και αυτός εχθρικός προς το κράτος.

Και αυτό μπορεί να γεννήσει παραβατικότητα, προσπάθεια να παρακαμφθεί η νόμιμη διαδικασία, σκέψεις για «κόψιμο δρόμου» μέσα από χρηματισμούς και άλλα τινά.

Γιατί τότε όλα τα προβλήματα του κράτους απλώς πολλαπλασιάζονται.

Για αυτό το λόγο και οι αλλαγές στο δημόσιο δεν πρέπει να κριθούν από το πώς θα τις δουν τα υπουργικά γραφεία. Αυτά μπορεί να τις δουν θετικά.

Μόνο που η κοινωνία την αλλαγή θα την καταλάβει στο γκισέ της δημόσιας υπηρεσίας.

Αν εκεί ο πολίτης δεν αισθανθεί διαφορά, τότε απλώς θα έχουμε αναπαραγωγή του ίδιου φαύλου κύκλου.