Η ελληνική… καγκελαρία, οι μπλε φάκελοι και πώς θα κυβερνήσει ο Μητσοτάκης

Ο φωτογραφικός φακός αποκαλύπτει τις υποσυνείδητες οπτικές με τον ίδιο τρόπο που η ψυχανάλυση αποκαλύπτει τις υποσυνείδητες αιτίες, υποστήριζε ο Βάλτερ Μπένγιαμιν. Η φιλοσοφική διαπίστωση έχει πλήρη εφαρμογή στη φωτογραφία που αποτυπώνει το επιθυμητό για τον Μητσοτάκη στίγμα της διακυβέρνησής του: εκείνη των κουστουμαρισμένων κυρίων που μετέφεραν τα μπλε ντοσιέ μέσα στην αίθουσα που συνεδρίαζε το πρώτο Υπουργικό την Τετάρτη. Τους φακέλους, δηλαδή, στους οποίους περιλαμβάνονταν όχι μόνο οι κυβερνητικοί στόχοι για το επόμενο εξάμηνο, αλλά και το power point με το οργανόγραμμα της προεδρίας της κυβέρνησης – ή, αν προτιμάτε, του «μηχανισμού υποστήριξης και παρακολούθησης του κυβερνητικού έργου».

Γιατί έχει πλήρη εφαρμογή; Μπενγιαμινικά μιλώντας, θα μπορούσε να υποστηρίξει κανείς ότι το εν λόγω φωτογραφικό στιγμιότυπο απεικονίζει τον κρίσιμο παράγοντα στις υποσυνείδητες οπτικές του Πρωθυπουργού, την αξιολόγηση. Σε πρώτη ανάγνωση οι προκαθορισμένοι ανά υπουργείο στόχοι φαίνονται σαν τον θεμέλιο λίθο του δικού του μοντέλου διακυβέρνησης. Κι όμως, κι άλλοι επικεφαλής κυβερνητικών σχημάτων είχαν θέσει στόχους – ίσως όχι τόσο τεχνοκρατικά. Εξού και με μια δεύτερη ματιά αυτό που πραγματικά διαφέρει είναι το στήσιμο ενός μηχανισμού που θα ελέγχει και θα αξιολογεί τους υπουργούς. Ενός μηχανισμού που, για να το πούμε με μια μεταφορά, φέρνει το σημιτικό μπλοκάκι στην εποχή της ακρίβειας της καθετοποιημένης παραγωγής.

Οποιος μπήκε στον κόπο να μελετήσει το power point, ίσως να μην αντιλήφθηκε το μέγεθος του. Τα γρανάζια του θα είναι πολλά. Τόσα πολλά που, σύμφωνα με πληροφορίες, ολόκληρο το κτίριο του νυν υπουργείου Εσωτερικών – και οι πέντε δηλαδή όροφοι –  στην οδό Βασιλίσσης Σοφίας, σχεδιάζεται μέχρι τα Χριστούγεννα να φιλοξενεί το Μαξίμου. Σε αυτή τη φάση αναζητούνται εναλλακτικές για τη μετακόμιση του ΥΠΕΣ, καθώς και τρόποι που θα διασφαλίζουν ότι δεν θα κλείνει το Σύνταγμα σε περίπτωση συγκεντρώσεων διαμαρτυρίας.

Η ελληνική καγκελαρία

Αν κάτι δεν φαίνεται διά γυμνού οφθαλμού στο οργανόγραμμα του μηχανισμού που δόθηκε στη δημοσιότητα – το ξέρουν ωστόσο οι μυημένοι στους σκοπούς της δομής -, αυτό είναι πως στην ελληνική εκδοχή της καγκελαρίας αναμένεται να γράφεται και το μεγαλύτερο μέρος του νομοθετικού έργου. Οι γνωρίζοντες λένε πως ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Παναγιώτης Πικραμμένος και ο υπουργός Επικρατείας Γιώργος Γεραπετρίτης θα εποπτεύουν την παραγωγή των σχεδίων νόμου εκεί. Αυτά στη συνέχεια θα αποστέλλονται στο υπουργείο που αφορούν – εκείνο που θα κληθεί, δηλαδή, να τα εφαρμόσει. Ο αρμόδιος υπουργός μαζί με τις υπηρεσίες του θα κάνουν τις προσθήκες και τις παρατηρήσεις που κρίνουν αναγκαίες, κι έπειτα θα γυρνούν στο Μαξίμου για να πάρουν το τελικό OK πριν σταλούν στο Κοινοβούλιο.

Το στοιχείο, βέβαια, που διαφοροποιεί τελείως το μητσοτακικό Πρωθυπουργικό Γραφείο από εκείνα του παρελθόντος είναι το λογισμικό ΜΑΖΙ. Η επίσημη εκδοχή το παρουσιάζει ως «το κεντρικό πληροφοριακό σύστημα για τον συντονισμό του κυβερνητικού προγράμματος». Η ανεπίσημη, ως το μέσο με το οποίο θα ελέγχεται και θα αξιολογείται σε πραγματικό χρόνο η απόδοση όλων των μελών του Υπουργικού Συμβουλίου. Ο υφυπουργός παρά τω Πρωθυπουργώ Ακης Σκέρτσος δεν θα χρειάζεται καν να ανατρέχει στους «φακέλους – κλώνους» των μπλε φακέλων που έχει στα χέρια του. Δίπλα σε κάθε δράση ή έργο που περιλαμβάνεται στο σύστημα θα υπάρχει ένα σημαιάκι. Οταν πλησιάζει η τελική προθεσμία, θα γίνεται κίτρινο προειδοποιώντας έτσι όλες τις πλευρές. Οταν η προθεσμία λήγει, θα γίνεται κόκκινο.

Λίγο πριν από το κίτρινο σημαιάκι, το υπουργείο που δείχνει να βγαίνει εκτός χρονοδιαγράμματος θα δέχεται μια πρώτη κρούση από τον Σκέρτσο. Αν δεν αποδώσει τα επιθυμητά αποτελέσματα – και τελικά γίνει κίτρινο το σημαιάκι -, θα ακολουθεί μια δεύτερη από τον διευθυντή του Πρωθυπουργικού Γραφείου Γρηγόρη Δημητριάδη. Στην περίπτωση που αγνοηθεί κι αυτή – με αποτέλεσμα να βαφτεί κόκκινο το σημαιάκι – την τρίτη και τελευταία θα κάνει ο ίδιος ο Πρωθυπουργός. Κρίνοντας από την κλιμάκωση των τηλεφωνημάτων, νομιμοποιείται κανείς να εικάσει πως στο σενάριο που οι προκαθορισμένοι στόχοι δεν επιτευχθούν μετά και την τελευταία παρέμβαση, η θέση του υπουργού στο τραπέζι του υπουργικού καθίσταται επισφαλής. Κυβερνητικές πηγές εκτιμούν πως το ΜΑΖΙ θα τεθεί σε λειτουργία στις αρχές Αυγούστου, αφού εκπαιδευθούν οι υπηρεσίες των υπουργείων και περάσει η απαραίτητη περίοδος δοκιμών.

Ο ανθρώπινος παράγοντας

Η επιτυχία όλου του πρότζεκτ, όμως, δεν θα στηρίζεται αποκλειστικά στις δυνατότητες της τεχνολογίας. Η συμβολή του ανθρώπινου παράγοντα θα είναι εξίσου καθοριστική. Εκείνο που στο δένδρο του μοντέλου λειτουργίας του μηχανισμού περιγράφεται ως «σύνδεσμος υποστήριξης» μεταξύ του εκάστοτε υπουργού και του υφυπουργού συντονισμού του κυβερνητικού έργου είναι στην πραγματικότητα ένας ειδικός σύμβουλος επιλογής Μαξίμου δίπλα σε όποιον κάθεται στην υπουργική καρέκλα. Στην κομμουνιστική αργκό, άρα, θα περιγραφόταν ως πολιτικός επίτροπος. Παράλληλα, οι γενικοί γραμματείς κάθε υπουργείου θα επιλεγούν – όσοι δεν έχουν επιλεγεί ήδη – από την προεδρία της κυβέρνησης.

Συνεργάτες του Γιώργου Παπανδρέου διατείνονταν μέσα στην εβδομάδα ότι όλος ο προαναφερθείς σχεδιασμός του Μαξίμου του Μητσοτάκη βασίζεται σε μια γαπική ιδέα. Ο ισχυρισμός ίσως γινόταν πιστευτός, αλλά ο τελευταίος πρωθυπουργός του ΠΑΣΟΚ δεν εμφανίστηκε ποτέ διατεθειμένος να ταράξει το Υπουργικό του Συμβούλιο στην αξιολόγηση.