Γραφείο Προϋπολογισμού : Πόσο κοστίζουν οι παροχές Τσίπρα, ποιοι κίνδυνοι ελλοχεύουν

Εντός του προβλεπόμενου δημοσιονομικού χώρου του 2019 κινούνται τα επεκτατικά μέτρα τα οποία υλοποίησε πρόσφατα η κυβέρνηση και «η δημοσιονομική σταθερότητα έχει επιτευχθεί με διατηρήσιμο τρόπο», εκτιμά το Γραφείο Προϋπολογισμού του Κράτους στη Βουλή (ΓΠΚΒ).

Το ΓΠΚΒ μέσω της τριμηνιαίας έκθεσής του, επιβεβαιώνει τα επιχειρήματα του υπουργείου Οικονομικών αναφορικά με το εάν στα πρόσφατα μέτρα ελλοχεύει κίνδυνος δημοσιονομικού εκτροχιασμού, φόβο που εξέφρασε έντονα ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας (ESM), ενώ ανησυχία έχει εκφράσει και το Eurogroup.

Ωστόσο, τα νούμερα που δίνει δεν εξαλείφουν την ανησυχία αφού αποδεικνύουν ότι αν συμβεί κάτι απρόοπτο ή δεν κινηθούν όλα βάσει προβλέψεων δεν υπάρχουν διαθέσιμα για να αντιμετωπιστεί.

Το Γραφείο Προϋπολογισμού του Κράτους στη Βουλή (ΓΠΚΒ), όπως εξήγησε σήμερα κατά την παρουσίαση της έκθεσης ο επικεφαλής Φραγκίσκος Κουτεντάκης, λαμβάνοντας υπόψη τα στοιχεία του ΓΛΚ, καθώς και τις εκτιμήσεις του υπουργείου Οικονομικών υπολογίζει την επίπτωση των θετικών μέτρων σε 0,55% του ΑΕΠ.

Λαμβάνοντας υπόψη τις προβλέψεις του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους (ΓΛΚ) για πρωτογενές πλεόνασμα 4,1% του ΑΕΠ, πριν τη λήψη των μέτρων, το Γραφείο Προϋπολογισμού καταλήγει στο συμπέρασμα ότι δεν κινδυνεύει ο στόχος.

Ωστόσο, αφήνει να διαφανούν και ορισμένοι φόβοι για την πορεία της οικονομίας επειδή τα μέτρα είναι μόνιμου χαρακτήρα: «Με δεδομένο τον μόνιμο χαρακτήρα τους, η επίπτωσή τους θα πρέπει να ληφθεί υπόψη στην κατάρτιση του μεσοπρόθεσμου προγράμματος και των ετήσιων προϋπολογισμών ώστε να διασφαλιστεί η επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα», παρατηρεί.

Ο λογαριασμός 0,55% του ΑΕΠ, αναλύεται ως εξής:

· 441 εκατ. ευρώ είναι η προβλεπόμενη εξαμηνιαία επίπτωση από τις μετατάξεις προϊόντων και υπηρεσιών από υψηλότερους σε χαμηλότερους συντελεστές ΦΠΑ.

· 830 εκατ. ευρώ «κοστίζει» η λεγόμενη 13η σύνταξη

· 80 εκατ. ευρώ είναι η επίπτωση των αλλαγών στις συντάξεις χηρείας αλλά παράλληλα προβλέπεται αύξηση των δημοσίων εσόδων κατά 59 εκατ. ευρώ εξαιτίας της ρύθμισης των 120 δόσεων στα ασφαλιστικά ταμεία και 233 εκατ. ευρώ εξαιτίας της αντίστοιχης ρύθμισης στην εφορία.

Ο κ. Κουτεντάκης αναφέρθηκε στον θετικό ρυθμό μεγέθυνσης της ελληνικής οικονομίας καθώς και στη μείωση της ανεργίας προβλέποντας ότι ο ετήσιος ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ για το 2019 θα υπερβαίνει το 2%.

Το Γραφείο Προϋπολογισμού του Κράτους στη Βουλή, παραθέτει και στοιχεία αναφορικά με την περυσινή υπεραπόδοση επί του πρωτογενούς πλεονάσματος. Το 2018, σε όρους ενισχυμένης εποπτείας το πρωτογενές πλεόνασμα ανήλθε σε 7,928 δις ευρώ (4,3% του ΑΕΠ) όταν ο στόχος αφορούσε σε πλεόνασμα 6,465 δισ. ευρώ (3,5% του ΑΕΠ), διαμορφώνοντας έτσι ένα δημοσιονομικό περιθώριο 1,462 δισ. ευρώ.

Το ΓΠΚΒ σημειώνει πως «η καλύτερη του αναμενόμενου πορεία των δημοσιονομικών μεγεθών για τέταρτο συνεχόμενο έτος δείχνει ότι η δημοσιονομική σταθερότητα έχει επιτευχθεί με διατηρήσιμο τρόπο. Αυτό είναι κρίσιμος παράγοντας δημιουργίας θετικών προσδοκιών και περιορισμού της αβεβαιότητας για την μελλοντική πορεία της οικονομίας και οδηγεί στην αποκλιμάκωση των επιτοκίων δανεισμού επιτρέποντας την επιστροφή της χώρας στις διεθνείς αγορές. Επιπλέον, παρότι το άμεσο αποτέλεσμα της δημοσιονομικής προσαρμογής ήταν η αφαίρεση πόρων από την ιδιωτική οικονομία, η βελτίωση της εμπιστοσύνης που προκάλεσε συνεισέφερε στην επικράτηση γενικότερων συνθηκών ομαλότητας που ωφέλησε εμμέσως και την ιδιωτική οικονομική δραστηριότητα».

• Η έκθεση του ΓΠΚΒ για το α’ τρίμηνο 2019

Σύνοψη συμπερασμάτων

Η σύνοψη των συμπερασμάτων της τριμηνιαίας έκθεσης του Γραφείου Προϋπολογισμού της Βουλής είναι η ακόλουθη:

«Σύμφωνα με τα έως τώρα διαθέσιμα στοιχεία, η ελληνική οικονομία διατήρησε τη θετική δυναμική της. Η μεγέθυνση το 2018 ήταν στο επίπεδο του μέσου όρου της Ευρωζώνης, με μεγάλη συνεισφορά των εξαγωγών αλλά αρνητική μεταβολή των συνολικών επενδύσεων.

Η ανεργία μειώνεται, η απασχόληση και οι αμοιβές αυξάνονται, ο πληθωρισμός παρουσιάζει αυξητική τάση αλλά το έλλειμμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών έχει διευρυνθεί.

Οι βραχυχρόνιοι δείκτες για το 2019 παρουσιάζουν μικτή εικόνα, με επιδείνωση του δείκτη οικονομικού κλίματος, αλλά βελτίωση του δείκτη υπεύθυνων προμηθειών (PMI).

Οι επίσημες προβλέψεις για τον ρυθμό μεγέθυνσης του 2019 κυμαίνονται από 1,9% (Τράπεζα της Ελλάδος) μέχρι 2,4% (Διεθνές Νομισματικό Ταμείο).

Οι σημαντικοί κίνδυνοι για την ελληνική οικονομία προκύπτουν κατά κύριο λόγο από το εξωτερικό, ιδιαίτερα την επιβράδυνση που παρουσιάζει η Ευρωζώνη, την ευρύτερη χρηματοοικονομική αστάθεια και την κλιμάκωση της εμπορικής διαμάχης ΗΠΑ και Κίνας.

Στα δημοσιονομικά στοιχεία, η χώρα μας κατέγραψε το υψηλότερο πρωτογενές πλεόνασμα μεταξύ των χωρών της Ευρωζώνης (4,4% του ΑΕΠ) και το πέμπτο υψηλότερο συνολικό πλεόνασμα (1,1% του ΑΕΠ, συμπεριλαμβανομένων των τόκων δημοσίου χρέους) επιβεβαιώνοντας την ικανότητα της ελληνικής οικονομίας να παράγει υψηλά και διατηρήσιμα πλεονάσματα.

Το γεγονός αυτό προσδίδει πρόσθετη αξιοπιστία στην οικονομική πολιτική και στη δημοσιονομική διαχείριση και εκφράζεται με την αποκλιμάκωση των αποδόσεων των τίτλων του ελληνικού δημοσίου και την πιστοληπτική αναβάθμιση της Ελλάδας από τον οίκο αξιολόγησης DBRS.

Το Πρόγραμμα Σταθερότητας που κατέθεσε η χώρα στην ΕΕ προβλέπει διατήρηση των πρωτογενών και συνολικών πλεονασμάτων για τα επόμενα χρόνια καθώς και την ύπαρξη δημοσιονομικού χώρου της τάξης του 0,6% του ΑΕΠ για το 2019.

Οι προβλέψεις αυτές αναθεωρούνται εκ των πραγμάτων μετά την ψήφιση μιας σειράς επεκτατικών μέτρων που περιλαμβάνουν τη μείωση του ΦΠΑ σε επεξεργασμένα τρόφιμα, εστίαση, ηλεκτρικό ρεύμα και φυσικό αέριο, την αναμόρφωση των συντάξεων χηρείας, την καταβολή ειδικού συνταξιοδοτικού επιδόματος (13η σύνταξη) και τη δυνατότητα ρύθμισης σε 120 δόσεις των οφειλών προς την εφορία, τα ασφαλιστικά ταμεία και την τοπική αυτοδιοίκηση.

Η συνολική επίπτωση των μέτρων για το 2019, σύμφωνα με τις εκθέσεις του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους, είναι κοντά στο 0,55% του ΑΕΠ και μπορεί να καλυφθεί από τον προβλεπόμενο δημοσιονομικό χώρο.

Αξίζει να αναφερθεί ότι όλες οι δημοσιονομικές παρεμβάσεις, τόσο οι επεκτατικές όσο και οι περιοριστικές, έχουν αναδιανεμητικές συνέπειες καθώς επιδρούν διαφορετικά σε επιμέρους ομάδες του πληθυσμού.

Με δεδομένο ότι ο δημοσιονομικός χώρος είναι εξ’ ορισμού πεπερασμένος, κάθε κυβέρνηση επιλέγει πώς θα κατανείμει το όφελος ή το βάρος μεταξύ των κοινωνικών ομάδων.

Τα πρόσφατα επεκτατικά μέτρα ευνοούν κατά κύριο λόγο τους συνταξιούχους αλλά και τους συναλλασσόμενους στις αγορές αγαθών που μειώνεται ο ΦΠΑ. Ειδικά για το δεύτερο, η κατανομή του οφέλους μεταξύ καταναλωτών και παραγωγών θα εξαρτηθεί από την επίπτωση στις τελικές τιμές των αγαθών, η οποία με τη σειρά της εξαρτάται από τις συνθήκες που επικρατούν σε κάθε αγορά.

Θεωρητικά, όσο περισσότερο μειωθούν οι τιμές, τόσο μεγαλύτερο όφελος θα καταλήξει στους καταναλωτές ενώ αντίθετα, αν οι τιμές δεν μειωθούν το όφελος θα καταλήξει στους παραγωγούς.

Σημειώνεται, τέλος, ότι τα επεκτατικά μέτρα αναμένεται να επιδράσουν θετικά στην ιδιωτική κατανάλωση η οποία, κατά το μέρος που δεν καταλήξει σε εισαγωγές, θα ενισχύσει τον ετήσιο ρυθμό μεγέθυνσης.

Αυτό θα αντισταθμίσει εν μέρει το δημοσιονομικό τους κόστος, ωστόσο δεν θα πρέπει να υπάρχει η εσφαλμένη εντύπωση ότι η αντιστάθμιση θα είναι πλήρης και τα επεκτατικά μέτρα είναι αυτοχρηματοδοτούμενα.

Με δεδομένο τον μόνιμο χαρακτήρα τους, η επίπτωσή τους θα πρέπει να ληφθεί υπόψη στην κατάρτιση του μεσοπρόθεσμου προγράμματος και των ετήσιων προϋπολογισμών ώστε να διασφαλιστεί η επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα».