Το διεστραμμένο DNA

Θα ήθελα κάποια στιγμή να συμφωνήσουμε πως οποιαδήποτε αναφορά σε DNA εκτός επιστημονικού πλαισίου, από οποιονδήποτε άλλον πλην γιατρών, βιολόγων, γενετιστών και συναφών ειδικοτήτων, είναι μια μπούρδα που καλό είναι να αρχίσουμε να αποβάλλουμε. Ειδικά αυτή η υπερμπούρδα των εθνικών ή φυλετικών DNA, αυτών των DNA των ντόπιων των ολόπαχων κι ολόμαλλων που ακούμε καμιά φορά ως επιχείρημα κάποιας ακόμη μεγαλύτερης υπερμπούρδας ή χοντροκοπιάς.

Αν έμενε εκεί μπορεί να μην το συζητούσαμε και ποτέ. Είναι όμως εκείνες οι φορές που η επίκληση έρχεται για να «δικαιολογήσει» ή εν πάση περιπτώσει να πλαισιώσει κάτι πραγματικά εξοργιστικό. Κάτι προσβλητικό ή ακόμη και βίαιο, σχεδόν εγκληματικό. Διάβασα, όπως όλοι μας, την αναφορά του δημάρχου της Καλαμάτας στον σαϊτοπόλεμο, που το προβίβασε από έθιμο σε μέρος του μεσσηνιακού DNA. Κι αφού μας στέρησε την υπόλοιπη πληροφορία του DNA της περιοχής, αναρωτήθηκα: σε ποιο μέρος του γονιδιώματος αυτού εγγράφεται η απάθεια για τον αθώο εικονολήπτη που έπεσε τραυματίας στον τόπο του; Και, όχι, καμιά ανάκληση της δήλωσης δεν αλλάζει την πρώτη σου αντίδραση μπροστά στην αξία της ζωής.

Είχα παρακολουθήσει κάποτε μια διαφωνία μεταξύ των επιστημόνων για τα έθιμα. Για το πώς και αν μπορείς να εντοπίσεις επακριβώς την απαρχή ενός εθίμου, το πότε δηλαδή κάτι, μια συνήθεια, μια τελετουργία, μια αναπαράσταση, αποκτά τον χαρακτήρα αυτόν, αν είναι κατασκευάσματα ή αν έχουν μια βαθιά συνέχεια. Δεν ξέρω ποια άποψη επικρατεί. Ξέρω ότι πολλοί λαοί έχουν έθιμα αναπαράστασης πολεμικής. Το πιο κλασικό είναι κάποιοι παραδοσιακοί χοροί. Ξέρω επίσης ότι οι αναπαραστάσεις αυτές είναι άλλων εποχών, αυτών που θυμόμαστε και καμιά φορά τιμάμε αλλά που χαιρόμαστε που έχουν παρέλθει. Ηταν εποχές που η ανθρώπινη ζωή δεν είχε την ίδια αξία που έχει σήμερα. Αυτό είναι ο πόλεμος. Δεν είναι το Πάσχα με τη γαρδούμπα και το τσουρέκι στο Ινσταγκραμ, που τα κοροϊδεύουμε αλλά, ναι, είναι μια κάποια πρόοδος. Στον πόλεμο το πιστόλι δεν βγαίνει για να ρίξει μπαλοθιά για να δείξει ο ιδιοκτήτης του πόσο άντρας είναι, στον πόλεμο η σφαίρα δεν πάει χαμένη για να κάνει σαματά δίπλα από το τραπέζι με τα αρνιά στον γάμο.

Η Ελλάδα του 2018 δεν είναι η Ελλάδα 100 χρόνια πίσω ούτε το Game of Thrones. Σήμερα η ζωή είναι ακριβή, η καθεμιά ζωή είναι ακριβή, ευτυχώς. Κι αντί να το βουλώσουμε και να ευλογάμε τις τύχες μας, λέμε ότι τα έθιμα αυτά είναι «στο DNA μας» όταν τα συζητάμε, δηλαδή όταν αυτά παίρνουν ζωές, διότι αλλιώς δεν μας απασχολούν και τόσο. Δείτε δηλαδή τι κάνουν μερικοί άνθρωποι: στο δίλημμα «παράδοση ή ανθρώπινη ζωή» αποφασίζουν πως είναι πιο σημαντικό να προστατέψουν την «παράδοση». Μια παράδοση μιας εποχής που δεν θα ήθελαν να ζήσουν γιατί, σόρι, κανείς δεν προτιμά να πάει από σφαίρα αντί από γεράματα. Αυτό είναι, μην το ομορφαίνουμε άλλο.

Υπάρχουν πολλοί «όμορφοι» τρόποι για να πει κανείς ότι φτηναίνει πάλι κάπως η αξία της ζωής. Θυμάμαι το «ο Θεός ευλογεί την Αμερική», με το οποίο ο Μπους τζούνιορ δικαιολογούσε, μεταξύ άλλων, πολέμους εναντίον ανύπαρκτων χημικών και χτυπήματα και σε άοπλους πολίτες. Εκείνο βέβαια, ναι, ήταν πόλεμος. Στην Ελλάδα κάθε φορά είναι γιορτή. Προχθές ήταν Πάσχα κι ο νεκρός μας ήταν ένας εικονολήπτης που βγήκε για το μεροκάματο πασχαλιάτικα στην Καλαμάτα, αντί να τρώει με το παιδί του όπως ο δικός μου ο πατέρας. Κι ένα κοριτσάκι μια σταλιά, 8 χρόνων, που μάλλον θα φόρεσε το φουστανάκι της και θα κράτησε τη λαμπάδα της στην εκκλησία για να πάρει το Αγιο Φως κι έπρεπε την επόμενη μέρα να τρέχει στη λιακάδα και να χαίρεται τις διακοπές πριν γυρίσει στο σχολείο και η μόνη της έγνοια να είναι τα παιχνίδια της. Ενα κοριτσάκι μια σταλιά. Υπάρχουν, ναι, πολλοί «όμορφοι» τρόποι να πεις ότι δεν σε νοιάζει καθόλου κι αν ξανασυμβεί αυτό. Εμείς, για κάποιον διεστραμμένο λόγο, το λέμε «παράδοση».