Περί προοδευτικού μετώπου, νεοφιλελευθερισμού και Άκρας Δεξιάς

Από τότε που ακούστηκε εκείνο το αλήστου μνήμης «το ΠΑΣΟΚ και οι άλλες δημοκρατικές δυνάμεις», κατά την εκφώνηση των αποτελεσμάτων των δημοτικών εκλογών του 1982, έχουν περάσει αρκετές δεκαετίες, κατά τη διάρκεια των οποίων κατέρρευσαν κατ’ επανάληψιν, τουλάχιστον στα μάτια των πολιτών που έχουν στοιχειώδη κρίση και δε φορούν κομματικές παρωπίδες, τέτοιου είδους σαθρά ιδεολογήματα και ανιστόρητες διαχωριστικές γραμμές.

Δυστυχώς, υπάρχουν πολιτικοί που ακόμη και σήμερα, ενεργώντας με προφανή υστεροβουλία και μικροκομματική σκοπιμότητα, επιμένουν στη διατύπωση παντελώς αυθαίρετων και παντελώς ανυπόστατων διχαστικών ιδεολογημάτων, ορμώμενοι δήθεν από την ανάγκη σύμπηξης ενός δημοκρατικού και προοδευτικού μετώπου που θα λειτουργήσει ως ανάχωμα στις αντιδραστικές δυνάμεις της Ελλάδας και της Ευρώπης.

Ο Χριστόφορος Βερναρδάκης αίφνης, υπουργός Επικρατείας και εκ των θεωρητικών του κυβερνώντος κόμματος, υποστήριξε σε πρόσφατη ραδιοφωνική συνέντευξη τα εξής:

«Ο στόχος μας είναι το διάστημα που έρχεται να ληφθούν ακόμη πιο συγκεκριμένες πρωτοβουλίες, ίσως και με μια μεγάλη εκδήλωση και ένα κάλεσμα σε όλες τις δυνάμεις, συλλογικότητες, φορείς, μεμονωμένους πολίτες, ώστε να μορφοποιηθεί αυτό το πολιτικό μέτωπο. Για εμάς, προοδευτικό μέτωπο σημαίνει ανάχωμα στο νεοφιλελευθερισμό και στην Άκρα Δεξιά, πρόγραμμα διακυβέρνησης και προοπτικής για την Ευρώπη. Εάν αυτή η συμπαράταξη διαμορφώσει τέτοιες συνθήκες πραγματικά προοδευτικής και αριστερής διακυβέρνησης για όλη την Ευρώπη, εάν το μήνυμά της είναι τόσο δυνατό, προφανώς δεν μπορεί κανείς να αποκλείσει και τη συμμετοχή π.χ. ανθρώπων από την Κεντροδεξιά ή τη φιλελεύθερη Κεντροδεξιά, ιστορικά. Δεν ξέρω εάν υπάρχουν συλλογικές ή κομματικές δυνάμεις από τους χώρους αυτούς, προσωπικότητες πιθανώς υπάρχουν. Τέτοιες προσωπικότητες είναι ευπρόσδεκτες, δεν μπορεί κανείς να τις αποκλείσει — και γιατί να το κάνει άλλωστε;

»Τη στιγμή που η άνοδος της Άκρας Δεξιάς αμφισβητεί θεμελιώδη κοινωνικά και ατομικά δικαιώματα, είναι σαφές ότι όλες οι δυνάμεις υπέρ του προοδευτικού, του ευρωπαϊκού Διαφωτισμού, που θέλουν να τον διαφυλάξουν, προφανώς είναι ευπρόσδεκτες. Και εκεί θα είναι το δίλημμα για τις παλιές κυρίαρχες δυνάμεις. Μακάρι η ευρωπαϊκή Κεντροδεξιά να ανταποκριθεί θετικά σε επίπεδο προγράμματος διακυβέρνησης, να βοηθήσει στο ανάχωμα απέναντι στην Ακροδεξιά, που σε χώρες όπως η Ουγγαρία ή η Αυστρία επελαύνει».

Κατ’ αρχάς, είναι απορίας άξιον πόθεν αντλεί ο κ. Βερναρδάκης τη βεβαιότητα ότι αποτελεί —μαζί ασφαλώς με τους συντρόφους του— τον αυθεντικό φορέα των ιδεών του ευρωπαϊκού Διαφωτισμού, τον γνήσιο εκφραστή των προοδευτικών ιδεών και αντιλήψεων σε ολόκληρη τη γηραιά ήπειρο, τον πρόμαχο της δημοκρατίας και των ατομικών δικαιωμάτων. Αν μη τι άλλο, ο βίος και η πολιτεία του ΣΥΡΙΖΑ ως κυβερνητικής παράταξης δε συνηγορεί υπέρ της εν λόγω άποψης.

Πέραν τούτου, το μέχρι τούδε πολιτικό σκηνικό στη χώρα μας κάθε άλλο παρά δικαιώνει τις εκτιμήσεις του. Η Ακροδεξιά, μετά το δυναμικό —και άκρως ανησυχητικό— ξεκίνημά της στις εκλογικές αναμετρήσεις της περιόδου των μνημονίων, δείχνει να μην μπορεί να αυξήσει ουσιαστικά την απήχησή της στην ελληνική κοινωνία, βάσει τουλάχιστον των δημοσκοπήσεων που δημοσιοποιούνται από το 2015 και μετά.

Είναι προφανές ότι η Ακροδεξιά στην Ελλάδα, παρά τις δυσμενέστατες επιπτώσεις των μνημονίων και το εξαιρετικά πρόσφορο για δράση πεδίο, δεν επελαύνει όπως στην Ουγγαρία ή την Αυστρία, δεν έχει καταφέρει να αποκτήσει ισχυρά κοινωνικά ερείσματα και αξιοσημείωτες κοινωνικές αναφορές.

Από την άλλη, ο νεοφιλελευθερισμός στον οποίον αναφέρεται ο κ. Βερναρδάκης είναι σαφώς ένα φόβητρο άνευ ουσιαστικού περιεχομένου, ένα πονηρό επινόημα των κυβερνητικών εγκεφάλων, που αποσκοπεί απλώς στο διχασμό της ελληνικής κοινωνίας, στη δημιουργία αντίπαλων ιδεολογικών στρατοπέδων, όπως συνέβη το καλοκαίρι του δημοψηφίσματος.

Τουλάχιστον στην Ελλάδα, οι λιγοστοί φορείς πραγματικά νεοφιλελεύθερων αντιλήψεων είτε παραμένουν στο περιθώριο της πολιτικής είτε έχουν απορροφηθεί από μακρού από τη Νέα Δημοκρατία, με συνέπεια να εκφράζουν απλώς μια σαφώς μειοψηφική —αλλά και απολύτως θεμιτή— τάση εντός αυτής.

Τούτων δοθέντων, αυτό που χρειάζεται η χώρα μας αυτήν τη στιγμή δεν είναι η συγκρότηση ενός δήθεν προοδευτικού μετώπου απέναντι στο νεοφιλελευθερισμό και την Άκρα Δεξιά, όπως υποστηρίζει ο κ. Βερναρδάκης, αλλά η σύμπηξη ενός πραγματικά προοδευτικού μετώπου —από το σύνολο των δυνάμεων του λεγόμενου δημοκρατικού τόξου— απέναντι στο λαϊκισμό, τις πελατειακές σχέσεις και τα κηρύγματα διχασμού.