«Αραβικό ΝΑΤΟ» για την αντιμετώπιση του Ιράν

Στις 4 Ιουνίου του 2009, πεντέμισι μήνες μετά την ορκωμοσία του στην προεδρία, ο Μπαράκ Ομπάμα είχε απευθύνει στο Πανεπιστήμιο του Καΐρου, στην Αίγυπτο, μια ιστορική ομιλία με τίτλο «Μία νέα αρχή» – «μία νέα αρχή ανάμεσα στις ΗΠΑ και τους μουσουλμάνους ανά τον κόσμο, βασισμένη στο αμοιβαίο συμφέρον και τον αμοιβαίο σεβασμό».

Ηταν τότε που άνοιξε και επισήμως την πόρτα στις συνομιλίες με το Ιράν. Μία αιωνιότητα αργότερα, την Πέμπτη, ο υπουργός Εξωτερικών του Ντόναλντ Τραμπ, Μάικ Πομπέο, απηύθυνε στην ίδια πόλη ένα νέο, το νιοστό δριμύ κατηγορώ κατά της πολιτικής του πρώην προέδρου των ΗΠΑ, κάνοντας παράλληλα μία επιδέξια προσπάθεια να προσδώσει συνοχή στην πολιτική του διαδόχου του στη Μέση Ανατολή.

Εξάλειψη της τρομοκρατίας του ISIS, ανάσχεση του ιρανικού καθεστώτος: αυτές είναι οι δύο προτεραιότητες που έθεσε ο Πομπέο, ζητώντας ένα «αραβικό ΝΑΤΟ» για την αντιμετώπιση του Ιράν.

Τρεις εβδομάδες αφότου ο Ντόναλντ Τραμπ κήρυξε τη νίκη έναντι του ISIS και ανακοίνωσε την «άμεση» αποχώρηση των περίπου 2.000 ανδρών των αμερικανικών ειδικών δυνάμεων από τη Συρία, αμερικανός αξιωματούχος ανακοίνωσε χθες την έναρξη της διαδικασίας απόσυρσης.

Το Παρίσι καλωσόρισε αυτό που πιστεύει ότι θα είναι μία «αποχώρηση σε πιο αργούς ρυθμούς», λόγω της σχετικής πίεσης που άσκησαν οι σύμμαχοι των ΗΠΑ. Η Μόσχα, πάλι, σχολίασε πως έχει την εντύπωση ότι οι ΗΠΑ θέλουν να παραμείνουν στη Συρία.

Γιατί σαφές χρονοδιάγραμμα για την αποχώρηση δεν υπάρχει. Και την αρχική ανακοίνωση του Τραμπ, που προκάλεσε τρόμο στους Κούρδους της Βόρειας Συρίας – συμμάχους των ΗΠΑ στη μάχη εναντίον του ISIS -, ανησυχία στην Ευρώπη, ικανοποίηση στην Αγκυρα και τη Μόσχα και την ηχηρή παραίτηση του αμερικανού υπουργού Αμυνας, Τζιμ Μάτις, ακολούθησαν πολλές πεταλιές προς τα πίσω, που εμβάλλουν πρόσθετη αβεβαιότητα στον οκταετή πόλεμο της Συρίας.

Ο Τραμπ έχει πια αναγνωρίσει πως το ISIS δεν έχει ηττηθεί πλήρως και έχει διαβεβαιώσει πως τα αμερικανικά στρατεύματα «δεν θα αποσυρθούν οριστικά έως ότου εξαφανιστεί». Αναγκάστηκε, θα έλεγε κανείς, να το κάνει, μετά τις αντίστοιχες δηλώσεις του συμβούλου εθνικής ασφαλείας, Τζον Μπόλτον, και του υπουργού Εξωτερικών.

Ο πρώτος έθεσε το περασμένο Σαββατοκύριακο ακόμα μία προϋπόθεση για την αμερικανική αποχώρηση: εγγυήσεις από τους Τούρκους ότι «δεν θα σφαγιάσουν» τους Κούρδους στη Συρία. Ο Ερντογάν αντέδρασε έντονα, μίλησε για «σοβαρό λάθος», αρνήθηκε να δει τον Μπόλτον την Τρίτη στην Αγκυρα.

«Αν η αποχώρηση καθυστερήσει με γελοίες προφάσεις που δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα», απείλησε προχθές ο τούρκος υπουργός Εξωτερικών, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, «του τύπου «οι Τούρκοι θα σφαγιάσουν τους Κούρδους», τότε θα θέσουμε σε εφαρμογή την απόφασή μας» για μια στρατιωτική επιχείρηση στη Βόρεια Συρία.

Η αμερικανική αποχώρηση «ξεκίνησε». Οι Κούρδοι της Βόρειας Συρίας έχουν στραφεί στη Μόσχα και τη Δαμασκό ελπίζοντας σε μία πολιτική συμφωνία που θα κρατήσει μακριά τους Τούρκους και θα προφυλάξει την αυτονομία τους.

Το Ισραήλ έχει τη ρητή στήριξη της Ουάσιγκτον ώστε «να εκδιωχθεί και ο τελευταίος Ιρανός από τη Συρία». Είναι και αυτός ένας από τους στόχους που έθεσε ο επικεφαλής της αμερικανικής διπλωματίας την Πέμπτη, μαζί με τη συγκρότηση ενός «αραβικού ΝΑΤΟ», μιας Στρατηγικής Συμμαχίας για τη Μέση Ανατολή, με την αναχαίτιση του Ιράν ψηλά στην ατζέντα.

Οι ΗΠΑ θέλουν να διοργανώσουν μέσα Φεβρουαρίου στην Πολωνία μία διεθνή σύνοδο επικεντρωμένη στη Μέση Ανατολή και δη στο Ιράν. Η «πραγματική «νέα αρχή» είναι τώρα», διακήρυξε από το Κάιρο, δέκα χρόνια μετά την ιστορική ομιλία του Ομπάμα, ο Μάικ Πομπέο.