Eλλειψη αποταμίευσης και ανεπαρκείς επενδύσεις

Μία από τις πλέον βασικές έννοιες στα μακροοικονομικά που παίζουν καθοριστικό ρόλο στην εξέλιξη μίας οικονομίας είναι η αποταμίευση, τόσο η ιδιωτική όσο και η κρατική.

Στην χώρα μας από το 2009 και μετά η αποταμίευση είναι μόνιμα αρνητική κοντά στο 8% σε αντίθεση με την τάση που εμφανίζεται στην ΕΕ των 28, που είναι θετική.

Παρόλα αυτά, η συνολική εθνική αποταμίευση στην χώρα, που είναι το άθροισμα της ιδιωτικής, επιχειρηματικής και κρατικής, είναι μεγαλύτερη από το αντίστοιχο νούμερο του 2009, καθώς σήμερα έχουμε περίπου 20 δις συνολικών αποταμιεύσεων στην Ελλάδα, ενώ το 2009 μόλις 16 δις ευρώ. Η διαφορά όμως έγκειται στην συνολική επένδυση όπου υπάρχει σαφές κεφαλαιακό χάσμα με τα προ κρίσης επίπεδα.

Πιο συγκεκριμένα, ενώ ο όγκος των επενδύσεων αναλογεί σήμερα περίπου στο ύψος των αποταμιεύσεων, ύψους 20 δις ευρώ, το 2009 ανερχόταν κοντά στα 45 δις ευρω, που σημαίνει ότι υπήρχε μία αναπτυξιακή δυναμική που πλέον έχει εξαφανιστεί με τα χρόνια της κρίσης.

Το πρόβλημα πλέον δεν είναι μόνο η αρνητική ροπή προς αποταμίευση, από νοικοκυριά και επιχειρήσεις, αλλά ότι το μέγεθος αυτό δεν μετουσιώνεται σε επενδύσεις, μέσω της συνολικής ζήτησης για αγαθά και υπηρεσίες στην χώρα.

Επίσης όσο το εμπορικό ισοζύγιο παραμένει ελλειμματικό, αυτό παραμένει εξαιρετικά επώδυνο για την ελληνική οικονομία, η οποία σε πρώτη φάση χρειάζεται μία σημαντική ένεση άμεσων ξένων επενδύσεων, ώστε να ενισχυθεί η αποταμίευση και να παραχθεί νέα επένδυση, αλλά και σταδιακή μόχλευση μέσω των εργαλείων χρηματοδοτήσεων συγκεκριμένων έργων υποδομής.

Η σημερινή κατάσταση είναι σαφώς αδιέξοδη, καθώς απαιτείται μέσω προσέλκυσης νέων επενδύσεων, αύξηση της εγχώριας αποταμίευσης που οδηγεί σε επενδύσεις υψηλότερης παραγωγικότητας και προσφοράς εξαγώγιμων αγαθών, στα οποία η χώρα έχει συγκριτικά πλεονεκτήματα όπως σε συγκεκριμένα βιομηχανικά προϊόντα, στον τουρισμό και σε κατασκευαστικά έργα στο εξωτερικό.

Σε κάθε περίπτωση, η αλλαγή του μείγματος των επενδύσεων είναι απαραίτητη, έτσι ώστε η χώρα να αποκτήσει ξανά την αξιοπιστία της στις διεθνείς αγορές και να καταφέρει μέσω των απαραίτητων μεταρρυθμίσεων, να έχει το κατάλληλο μέγεθος της εθνικής αποταμίευσης, που θα χρηματοδοτεί αποτελεσματικά τις απαραίτητες και κρίσιμες ανάγκες της ελληνικής οικονομίας.

Ο Μελέτης Ρεντούμης είναι οικονομολόγος τραπεζικός.