Σκύρος, πιστή στη λαϊκή παράδοση

Το μεγαλύτερο και νοτιότερο νησί του συμπλέγματος των Βορείων Σποράδων, η Σκύρος, είναι ένας τόπος με μακρά πολιτιστική παράδοση και αντιπροσωπευτικά δείγματα λαϊκής τέχνης.

Απλωμένη σε λόφο, στην ανατολική ακτογραμμή της Σκύρου, η πρωτεύουσα του νησιού, η Χώρα, εντυπωσιάζει τους επισκέπτες με το ξεχωριστό χρώμα της.

Κάτω από τον επιβλητικό βράχο με τα ερείπια της αρχαίας ακρόπολης και το βυζαντινό κάστρο, τα περίφημα σκυριανά σπίτια με τις επίπεδες στέγες και τον πλούσιο εσωτερικό διάκοσμο, τα πλακόστρωτα σοκάκια, τα εκκλησιαστικά αξιοθέατα, τα ενδιαφέροντα μουσεία και τα εργαστήρια λαϊκής τέχνης συνθέτουν ένα από τα γραφικότερα νησιωτικά οικιστικά σύνολα της χώρας μας.

Στο χώρο της ακρόπολης της Σκύρου, που κατοικήθηκε από τους Νεολιθικούς Χρόνους, σώζονται πύργοι από το τείχος της Κλασικής και της Ελληνιστικής Περιόδου (Πέργος, Παλαιόπυργος, πύργοι Αγίου Νικολάου και Αγίας Παρασκευής), καθώς και ερείπια αρχαϊκού ναού του Απόλλωνα στη θέση «Φούρκα».

Στη θέση της αρχαίας ακρόπολης με την εκπληκτική θέα οικοδομήθηκε κατά τους Βυζαντινούς Χρόνους κάστρο, μέσα στο οποίο βρίσκονται το καστρομονάστηρο του Αγίου Γεωργίου (ιδρύθηκε κατά πάσαν πιθανότητα το 10ο αιώνα) και τα ερείπια της Επισκοπής, εκκλησίας της Κοίμησης της Θεοτόκου (χτίστηκε το 895, επί βασιλείας Λέοντος ΣΤ’ του Σοφού, ίσως στη θέση ναού της Aθηνάς).

Στα αξιόλογα θρησκευτικά μνημεία της Χώρας συγκαταλέγονται η Παναγία Μελικαρού, η Αρχοντοπαναγιά (των Πλουσίων), η Παναγία Ελεημονήτρια (των Τσοπάνων), η Αγία Τριάδα (των Εμπόρων), ο Άγιος Ιωάννης στα Κοχύλια (των Εργατών), ο Χριστός, ο Άγιος Ευστράτιος και η Παναγία Κ’Τσου (Αγία Θεοδώρα).

Τη μαγευτική θέα στους παραθεριστικούς οικισμούς Μαγαζιά και Μώλο, καθώς και στην ευρύτερη περιοχή βορείως της πόλης της Σκύρου, έχουν την ευκαιρία να απολαύσουν όσοι επισκέπτονται το άγαλμα της αιώνιας ποίησης, μνημείο αφιερωμένο στο φιλέλληνα άγγλο ποιητή Ρούπερτ Μπρουκ (Rupert Brooke, 1887-1915), στην πλατεία Κύπρου (γνωστή ως Μπρουκ).

Κοντά στην προαναφερθείσα πλατεία βρίσκεται το πετρόχτιστο υπαίθριο θέατρο Φαλτάιτς, όπου πραγματοποιούνται καλλιτεχνικές και πολιτιστικές εκδηλώσεις.

Μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι μουσειακοί χώροι της πρωτεύουσας της Σκύρου, το Αρχαιολογικό Μουσείο και το Ιστορικό και Λαογραφικό Μουσείο Μάνου και Αναστασίας Φαλτάιτς.

Στο Αρχαιολογικό Μουσείο εκτίθενται ευρήματα που χρονολογούνται από τους Προϊστορικούς έως τους Ρωμαϊκούς Χρόνους (εργαλεία από οψιανό, κεραμική, κοσμήματα, γλυπτά, ανάγλυφα, επιτύμβιες στήλες, αρχιτεκτονικά μέλη κ.ά.).

Στο Μουσείο φιλοξενείται, επίσης, το «Σκυριανό σπίτι» (δωρεά της Λ. Κωστήρη στο κράτος, στη μνήμη του αδελφού της, αρχαιολόγου και ανασκαφέα του νησιού, Ιωάννη Παπαδημητρίου), δηλαδή η αναπαράσταση του εσωτερικού ενός αντιπροσωπευτικού σκυριανού σπιτιού με τον εξοπλισμό του.

Το Μουσείο Μάνου και Αναστασίας Φαλτάιτς, που ιδρύθηκε το 1964 από τον αείμνηστο Μάνο Φαλτάιτς και αποτελεί σημείο αναφοράς για τα τοπικά ιστορικά – λαογραφικά μουσεία της χώρας μας, είναι στην πραγματικότητα μια ενότητα μουσειακών και καλλιτεχνικών χώρων μέσα στο άλσος του Παλαιόπυργου.

Περιλαμβάνει το «Σκυριανό σπίτι», αντικείμενα του πολιτισμού και της παραδοσιακής τέχνης της Σκύρου (ξυλόγλυπτα έπιπλα και σκεύη, κεραμικά, πορσελάνες, υαλικά, αντικείμενα μεταλλοτεχνίας, κεντήματα, υφαντά κ.ά.), αυθεντικές παραδοσιακές φορεσιές, εκκλησιαστικά σκεύη και άμφια, εργαλεία και σκεύη παραδοσιακών επαγγελμάτων, ιστορικά έγγραφα, σπάνιες εκδόσεις, γκραβούρες, χάρτες, γλυπτά φιλοτεχνημένα από την οικογένεια Γεωργαντή, έργα ζωγραφικής του Μάνου Φαλτάιτς κ.ά.