Η Γερμανία σε αναζήτηση πιο αυτόνομου ρόλου έναντι των ΗΠΑ

Το άρθρο του γερμανού ΥΠΕΞ Χάικο Μάας για την ανάγκη επαναπροσδιορισμού της σχέσης ανάμεσα στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ ήρθε να υπογραμμίσει ότι τις μεταβολές που είναι σε εξέλιξη στο διεθνές τοπίο.

Για τον Γερμανό υπουργό έχει μεγαλώσει η πολιτική απόσταση ανάμεσα στις δύο πλευρές του ατλαντικού και αυτό δεν οφείλεται μόνο στον Ντόναλντ Τραμπ. «Οι ΗΠΑ και η Ευρώπη απομακρύνονται εδώ και χρόνια. Η σύμπτωση αξιών και συμφερόντων που διαμόρφωσε τη σχέση μας για δυο γενιές μειώνεται».

Η πρότασή του είναι να διαμορφωθεί μια πιο «ισορροπημένη» σχέση, μέσα από την ενίσχυση του ευρωπαϊκού πυλώνα του ΝΑΤΟ, «όχι επειδή ο Ντόναλντ Τραμπ θέτει υψηλότερους ποσοστιαίους στόχους [για τη συμμετοχή στην αμυντική δαπάνη], αλλά επειδή δεν μπορούμε να στηριζόμαστε στην Ουάσιγκτον στον ίδιο βαθμό με παλαιότερα». Προτείνει, παράλληλα, την «εύλογη φορολόγηση» των αμερικανικών γιγάντων του διαδικτύου, την προστασία των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων έναντι των επιπτώσεων από τις αμερικάνικές κυρώσεις στο Ιράν, αλλά και τη δημιουργία ενός ευρωπαϊκού συστήματος Swift για τις χρηματοπιστωτικές συναλλαγές, ουσιαστικά αυτόνομου από το δολάριο.

Προτείνει παράλληλα τη δημιουργία μιας συμμαχίας όσων στηρίζουν μια πολυμερή προσέγγιση στη διεθνή οικονομία, υποδεικνύοντας τον Καναδά, την Ιαπωνία και τη Νότια Κορέα ως συμμάχους σε αυτή την κατεύθυνση.

Όλα αυτά πρέπει να συνδυαστούν με μια σειρά από άλλες κινήσεις της Γερμανικής πλευράς. Η πρόσφατη συνάντηση κορυφής της Γερμανίδας καγκελαρίου Άνγκελα Μέρκελ και του Ρώσου προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν, η πρώτη μετά το 2013 και η πρώτη μετά τη σκληρή θέση που πήρε το Βερολίνο στο θέμα της Κριμαίας το 2014, είναι από αυτή την άποψη ενδεικτική.

Μάλιστα κομβική πλευρά της συνάντησης ήταν η κοινή βούληση να διατηρηθεί η συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, σε πείσμα της αμερικανικής αποχώρησης όπως και η επιμονή στο σχέδιο για τον αγωγό φυσικού αερίου Nord Stream 2 και πάλι παρά τις αμερικανικές αντιρρήσεις για την προμήθεια ρωσικού φυσικού αερίου.

Δεν είναι τυχαίο ότι ειδικά γύρω από το θέμα του Ιράν συμπίπτουν στην αντίθεση στην αμερικανική πολιτική η Γερμανία και η Ρωσία με την Κίνα αλλά και την Ινδία που ανακοινώνουν αυξημένες συναλλαγές με το Ιράν.

Ούτε πρέπει να υποτιμήσουμε τις αναπτυσσόμενες σχέσεις ανάμεσα στη Γερμανία και την Κίνα. Η πρόσφατη επίσκεψη του Κινέζου πρωθυπουργού Λι Κεκιάνγκ στο Βερολίνο συνέπεσε με την ανακοίνωση σημαντικών συνεργασιών ανάμεσα σε γερμανικές και κινεζικές επιχειρήσεις, σε μια περίοδο όπου η απειλή εμπορικού πολέμου από τις ΗΠΑ καθιστά αναγκαία την αναζήτηση εναλλακτικών διεξόδων.

Άλλωστε, σε ανάλογο δρόμο δείχνει να κινείται και η Ιαπωνία που επίσης θέλει να ανοιχτεί προς την πλευρά της Κίνας σε τομείς όπως η αυτοκινητοβιομηχανία, επιλογή που επίσης σχετίζεται με το φόβο για έναν νέο αμερικανικό οικονομικό απομονωτισμό.

Σε ένα τέτοιο τοπίο, κινήσεις όπως η προσπάθεια για επαναπροσέγγιση της Γερμανίας με την Τουρκία στο φόντο της πρωτοφανούς επιδείνωσης των αμερικανοτουρκικών σχέσεων, επίσης παραπέμπουν στην αναζήτηση διαφορετικών ισορροπιών.

Εάν συνυπολογίσουμε ότι όλες οι αναλύσεις συγκλίνουν στην εκτίμηση ότι σημαντικό μέρος της παγκόσμιας ανάπτυξης θα έρθει από την Ασία, καταλαβαίνουμε ότι για τις γερμανικές και ευρωπαϊκές επιχειρήσεις υπάρχει και σημαντικό οικονομικό βάθος.

Παρότι πολύ νωρίς ακόμη για να δούμε το βάθος της μεταστροφής και εάν έχουμε να κάνουμε με αναδιαπραγμάτευση ενός ευρωατλαντικού άξονα ή πιο μόνιμη στροφή προς τις διεργασίες μιας δυνάμει ευρασιατικής ολοκλήρωσης, το σίγουρο είναι ότι το Βερολίνο βρίσκεται σε αναζήτηση προσανατολισμού σε ένα διεθνές τοπίο που αλλάζει.