Αυτός καθαυτός ή αυτός καθαυτόν; (Μέρος Α’)

Αυτοπαθείς ονομάζονται οι αντωνυμίες εκείνες που δείχνουν ότι το πρόσωπο που ενεργεί είναι το ίδιο με εκείνο που δέχεται συγχρόνως την ενέργεια (με άλλα λόγια, φανερώνουν την επιστροφή της ενέργειας στο δράστη).

Οι αυτοπαθείς αντωνυμίες, που εμφανίζονται ως επί το πλείστον στον προφορικό λόγο, παρουσιάζουν τους ακόλουθους τύπους:

ΕΝΙΚΟΣ

Α’ πρόσωπο

Ονομαστική     ο εαυτός μου

Γενική              του εαυτού μου

Αιτιατική          τον εαυτό μου

Β’ πρόσωπο

Ονομαστική     ο εαυτός σου

Γενική              του εαυτού σου

Αιτιατική          τον εαυτό σου

Γ’ πρόσωπο

Ονομαστική     ο εαυτός του/της

Γενική              του εαυτού του/της

Αιτιατική          τον εαυτό του/της

ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ

Α’ πρόσωπο

Ονομαστική     ο εαυτός μας

Γενική              του εαυτού μας/των εαυτών μας

Αιτιατική          τον εαυτό μας/τους εαυτούς μας

Β’ πρόσωπο

Ονομαστική     ο εαυτός σας

Γενική              του εαυτού σας/των εαυτών σας

Αιτιατική          τον εαυτό σας/τους εαυτούς σας

Γ’ πρόσωπο

Ονομαστική     ο εαυτός τους

Γενική              του εαυτού τους/των εαυτών τους

Αιτιατική          τον εαυτό τους/τους εαυτούς τους

Ιδού τα σχετικά παραδείγματα:

«Δεν τον συμπαθώ, διότι είναι ένας άνθρωπος που νοιάζεται μόνο για τον εαυτό του», «Είμαι αποφασισμένος να δείξω τον καλύτερο εαυτό μου», «Με την τακτική που ακολουθείς το μόνο που καταφέρνεις είναι να βλάπτεις τον εαυτό σου», «Είμαι περήφανος για τους αθλητές μου, που ξεπέρασαν τον εαυτό τους στους προχθεσινούς αγώνες», «Κοιτάζοντας απλώς τον εαυτό μας στον καθρέφτη έχουμε τη δυνατότητα να συνειδητοποιήσουμε ότι ο χρόνος είναι αμείλικτος».

Καθιερωμένες εκφράσεις που χρησιμοποιούνται συχνά και περιλαμβάνουν τη γενική πτώση της αυτοπαθούς αντωνυμίας είναι το αφ’ εαυτού (οικειοθελώς, εκούσια, ιδία ή οικεία βουλήσει, χωρίς πίεση ή εξαναγκασμό) και το εκτός εαυτού (έξω φρενών, σε έξαλλη κατάσταση):

«Θα ήθελα να σε διαβεβαιώσω ότι το έπραξε αφ’ εαυτού της, χωρίς να υπάρξει από πλευράς μας καμία προσπάθεια επηρεασμού της», «Οφείλω να ομολογήσω ότι η αντίδρασή μου υπερέβη τα εσκαμμένα, αλλά με την όλη στάση του με έφερε εκτός εαυτού».