Τι πρέπει να γνωρίζετε αν θέλετε να φορέσετε φακούς επαφής πρώτη φορά

«Γυαλιά ή φακοί επαφής;» είναι το βασικό ερώτημα που απασχολεί μικρούς και μεγάλους όταν για πρώτη φορά διαγνωστούν με πρόβλημα όρασης. Ο Δρ Σωτήρης Πλαΐνης*, οπτικός – οπτομέτρης, επιστημονικός συνεργάτης του Εργαστηρίου Οπτικής και Όρασης στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, απαντά σε καίριες ερωτήσεις για όσους επιθυμούν να φορέσουν φακούς επαφής για πρώτη φορά.

«Οι φακοί επαφής έχουν κερδίσει επάξια μια σημαντική θέση στο χώρο της διόρθωσης της μυωπίας, του αστιγματισμού και της πρεσβυωπίας, με αποτέλεσμα 25 εκατομμύρια άνθρωποι στην Ευρώπη και περίπου 350 χιλιάδες στην Ελλάδα να τους χρησιμοποιούν, συνήθως σε καθημερινή βάση. Κατά τη διάρκεια των τελευταίων 45 ετών έχουν πραγματοποιηθεί σημαντικές εξελίξεις ως προς τα υλικά, το σχεδιασμό και τη συχνότητα αντικατάστασής τους. Η έντονη ερευνητική δραστηριότητα που πραγματοποιείται σε ινστιτούτα και στα κέντρα έρευνας και τεχνολογίας των μεγαλύτερων κατασκευαστριών εταιρειών, έχει σκοπό να απαλλάξει τους χρήστες από μακροχρόνιες επιπλοκές, προσφέροντας μεγαλύτερη άνεση κατά την εφαρμογή, ασφαλέστερη χρήση, ευκολία και ευκρινέστερη όραση για ακόμα μεγαλύτερο ποσοστό του πληθυσμού», σημειώνει ο Δρ Πλαΐνης.

Ποια είναι η μικρότερη ηλικία που θα συνιστούσατε σε ένα παιδί να αρχίσει να χρησιμοποιεί φακούς;

Δεν υπάρχει όριο ασφαλούς ηλικίας στην πραγματικότητα. Σημαντικότερος παράγοντας είναι η υπευθυνότητα. Κατά την άποψή μου από την ηλικία των 12 ετών μπορούμε να βασιστούμε σε ένα παιδί ώστε να ακολουθεί τους κανόνες υγιεινής, φροντίζοντας σωστά τους φακούς επαφής του. Υπάρχουν περιπτώσεις παιδιών που χρησιμοποιούν φακούς επαφής σε προσχολικές ηλικίες, λόγω προβλημάτων όρασης μη αντιμετωπίσιμων με τα γυαλιά.

Ωστόσο, η ασφαλής και επιτυχής χρήση των φακών επαφής προϋποθέτει μια σειρά σωστών επιλογών που παρέχονται αποκλειστικά από τον επαγγελματία-εφαρμοστή. Οι καταρτισμένοι οπτικοί και οπτομέτρες είναι υπεύθυνοι για την πλήρη ενημέρωση, τη σωστή επιλογή υλικών, την εξατομικευμένη εφαρμογή και τη σωστή καθοδήγηση όσον αφορά στο χειρισμό των φακών και τους κανόνες φροντίδας συντήρησης και υγιεινής. Επίσης είναι σε θέση να γνωρίζουν και να αντιμετωπίζουν ανεπιθύμητες καταστάσεις που ενδεχομένως εμφανιστούν. Η εύκολη απόκτηση ΦΕ από διάφορα σημεία πώλησης (π.χ. internet, φαρμακεία, καταστήματα super-market και καλλυντικών), μέσω των οποίων δεν μπορούν να παρέχονται οι απαραίτητες πιστοποιήσεις και γνώσεις για τη σωστή εφαρμογή, ενδέχεται να οδηγήσει σε αυξημένα κρούσματα οφθαλμικών επιπλοκών.

Κάποιος πρότεινε ν’ αλλάζουμε από τους μηνιαίους φακούς στους φακούς μιας χρήσης. Για ποιους λόγους προτείνετε να γίνεται μια τέτοια αλλαγή;

Οι φακοί επαφής μιας χρήσης (ημερήσιας αντικατάστασης) είναι ιδιαίτερα κατάλληλοι για άτομα που κάνουν περιστασιακή χρήση ή αυτά που δεν θέλουν να δαπανούν λίγο χρόνο για τη φροντίδα των φακών τους και να μην αγοράζουν προϊόντα καθαρισμού. Ωστόσο, δεν είναι η ευκολία ο λόγος για τον οποίο οι ημερήσιοι φακοί επαφής είναι προτιμότεροι. Ο κίνδυνος μόλυνσης με φακούς μιας χρήσης είναι πολύ μικρότερος επειδή αντικαθιστώνται καθημερινά. Συχνά εναποθέσεις από τα δάκρυα συσσωρεύονται σε φακούς που προορίζονται για μακροχρόνια χρήση, παρά την καθημερινή φροντίδα τους. Πρόσφατες έρευνες επιβεβαιώνουν ότι η ανάπτυξη παθογόνων μικροοργανισμών, όπως η ακανθαμοιβάδα, η ψευδομονάδα και ο σταφυλόκοκκος, εμφανίζονται συχνότερα σε άτομα που κάνουν περιστασιακή χρήση ΦΕ ή προμηθεύονται φακούς και υγρά καθαρισμού από μή πιστοποιημένους προμηθευτές, στερούμενα σωστής πληροφόρησης και εκπαίδευσης για ασφαλή χρήση.

Όλα τα παραπάνω σχετίζονται άμεσα με την κακή χρήση των ΦΕ από υλικά αμφιβόλου ποιότητας, καθώς επίσης και με το γεγονός ότι οι χρήστες δε δίνουν την απαραίτητη έμφαση σε βασικούς κανόνες υγιεινής. Υπάρχουν σήμερα φακοί επαφής μιας χρήσης που εκτός από ευκολία και ολοήμερη άνεση κι ενυδάτωση, συμβάλουν στην καλύτερη υγιεινή λόγω flat-pack συσκευασίας, περιορίζοντας την επαφή των χεριών με την εσωτερική πλευρά του φακού, μειώνοντας με αυτό τον τρόπο τις πιθανότητες μολύνσεων από βακτήρια και μικροοργανισμούς.

Πώς διασφαλίζουμε την υγεία των ματιών μας

Σύμφωνα με τον Δρ Σωτήρη Πλαΐνη ακολουθώντας απλούς, αλλά βασικούς κανόνες υγιεινής μπορούμε να διασφαλίσουμε την υγεία των ματιών μας κατά την χρήση των φακών επαφής:

1. Επιλέγουμε τους φακούς, πάντα κατόπιν συνεννόησης με τον οπτικό-οπτομέτρη μας, και από οπτικά καταστήματα που έχουν άδεια εφαρμογής ΦΕ.

2. Διατηρούμε τους ΦΕ στην ειδική θήκη τους, ξεπλένοντάς την μετά από τη χρήση ΜΟΝΟ με το ειδικό διάλυμα καθαρισμού των ΦΕ και ποτέ σε νερό ή φυσιολογικό ορό. Την αντικαθιστούμε συχνά.

3. Ακολουθούμε τις συστάσεις σχετικά με τη χρήση και τον καθαρισμό των φακών: Ξεπλένουμε και τρίβουμε τους φακούς μας πριν και μετά τη χρήση τους μόνο με το ειδικό υγρό καθαρισμού. Δεν χρησιμοποιούμε το διάλυμα καθαρισμού ποτέ μετά την ημερομηνία λήξης του.

4. Πλένουμε πολύ καλά τα χέρια μας πριν και μετά τη χρήση των ΦΕ και τα σκουπίζουμε με απορροφητικό χαρτί.

5. ΠΟΤΕ δε χρησιμοποιούμε νερό βρύσης για να ξεπλύνουμε ή να αποθηκεύσουμε τους ΦΕ μας.

6. ΠΟΤΕ δεν κοιμόμαστε με τους ΦΕ, εκτός αν έχουμε διαφορετική ενημέρωση από τον εξειδικευμένο εφαρμοστή και μόνο εάν το επιτρέπουν οι προδιαγραφές των ΦΕ.

7. Χρησιμοποιούμε και αντικαθιστούμε τους ΦΕ μας πάντοτε σύμφωνα με το προτεινόμενο από τον εφαρμοστή πρόγραμμα χρήσης και αντικατάστασης.

8. ΠΟΤΕ δεν ανταλλάσουμε φακούς με άλλους χρήστες.

* Ο Σωτήρης Πλαΐνης (MSc, PhD, FBCLA) είναι οπτομέτρης, επιστημονικός συνεργάτης του Εργαστηρίου Οπτικής & Όρασης στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, Eπίτιμος λέκτορας στο Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ και επισκέπτης-ερευνητής στο Πανεπσιτήμιο του Άστον, στο Ηνωμένο Βασίλειο. Αποτελεί ιδρυτικό μέλος των διατμηματικών μεταπτυχιακών προγραμμάτων «Οπτική και Όραση» και «Εγκέφαλος & Νους», Fellow του International Society for Contact Lens Research (ISCLR) και του British Contact Lens Association (BCLA).

health.in.gr