Επενδύσεις και εξαγωγές «κλειδιά» για την ανάπτυξη το 2018

Αισιόδοξο εξακολουθεί να θεωρεί το στόχο για αναπτυξη του ΑΕΠ κατά 1,8% φέτος το Δημοσιονομικό Συμβούλιο, καθώς -όπως σημειώνει- για να επιτευχθεί απαιτείται μέσος όρος μεγέθυνσης τα επόμενα δύο τρίμηνα της τάξης του 3%. Ωστόσο δεν αμφισβητεί ότι το 2017 θα κλείσει με ανάπτυξη.

Για το 2018 χαρακτηρίζει επίσης φιλόδοξο το στόχο για ανάπτυξη του ΑΕΠ κατά 2,4%, σημειώνοντας ωστόσο ότι αν επιτευχθεί ο στόχος του 2017 «είναι υπό προϋποθέσεις επιτεύξιμος».

Αξιολογώντας τις μακροοικονομικές προβλέψεις του προσχεδίου του Προϋπολογισμού 2018 που καταθέτει η κυβέρνηση στη Βουλή τη Δευτέρα και προβλέπει υψηλότερες ιδιωτικές επενδύσεις (+12,6%) και εξαγωγές (+4,7%), ανάπτυξη 2,4% και ανεργία 19% βάζει επίσης αρκετούς αστερίσκους και επισημαίνει τους κινδύνους που ελλοχεύουν.

Ωστόσο συμφωνεί ότι «η ροή επενδύσεων και ο εξαγωγικός προσανατολισμός της οικονομίας θα αποτελέσουν κλειδιά για την επίτευξη του μεσοπρόθεσμου στόχου μεγέθυνσης της οικονομίας για το 2018», ενώ χτυπά καμπανάκι κινδύνου για την ανεργία.

Ειδικότερα στην «Αξιολόγηση Μακροοικονομικών Προβλέψεων» το Ελληνικό Δημοσιονομικό Συμβούλιο (ΕΔΣ) αξιολογεί τις μακροοικονομικές προβλέψεις που περιλαμβάνονται στην περιληπτική εισηγητική έκθεση του προσχέδιου του ετήσιου Κρατικού Προϋπολογισμού.

Οι μακροοικονομικές προβλέψεις του προσχεδίου του ετήσιου Κρατικού Προϋπολογισμού αξιολογούνται μέσω της σύγκρισής τους με το σενάριο του Μεσοπρόθεσμου Πλαισίου Δημοσιονομικής Στρατηγικής 2018–2021 (ΜΠΔΣ ΦΕΚ, Α’ 74/19.5.2017), το οποίο θεωρείται συμβατό τόσο με το πρόγραμμα δημοσιονομικής προσαρμογής της χώρας, όσο και με τις πρόνοιες του Δημοσιονομικού Συμφώνου, επισημαίνεται στην έκθεση του Συμβουλίου.

Σημειώνεται ότι:

α. Οι ρυθμοί μεταβολής του 2017 βασίζονται σε στοιχεία που αναφέρονται στο α΄ εξάμηνο του έτους και προβλέψεις για το β΄ εξάμηνο. Με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για το γ΄τρίμηνο που θα είναι διαθέσιμα τον Νοέμβριο, είναι πιθανό να αναθεωρηθούν αυτές οι προβλέψεις. Για το σύνολο του 2017, οι ανεξάρτητες προβλέψεις του ΕΔΣ για το ΑΕΠ, βάσει των δεδομένων του α΄ εξαμήνου είναι πιο μετριοπαθείς.

β. Οι ρυθμοί μεταβολής που αφορούν στο 2018 είναι στόχοι – εκτιμήσεις και όχι προβλέψεις, και ευθυγραμμίζονται με τους στόχους του Μεσοπρόθεσμου Πλαισίου Δημοσιονομικής Στρατηγικής (ΜΠΔΣ) 2018-2021.

γ. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι αναφερόμενοι ρυθμοί μεταβολής για το 2018 γενικώς συγκλίνουν – με δευτερεύουσες, επιμέρους, διαφορές – προς τις προβλέψεις που έχει δημοσιοποιήσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και ο Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης.

Οι προβλέψεις για το 2018

Με βάση τις προβλέψεις του υπουργείου Οικονομικών (βλέπε πίνακα 1) με τις οποίες καταρτίζεται το προσχέδιο που θα κατατεθεί τη Δευτέρα στη Βουλή (και πιθανά θα αναθεωρηθούν όταν υπάρξουν δεδομένα για την πορεία της οικονομίας το γ’ τρίμηνο του 2017), το 2018 αναμένεται:

Ιδιωτική κατανάλωση: Η αύξησή της κατά 1,4% διατηρείται στο επίπεδο της στοχοθεσίας του ΜΠΔΣ 2018-2021, αντιστοιχεί όμως σε μικρότερη αύξηση κατά απόλυτο μέγεθος, μιας και έχει προηγηθεί η επί τα χείρω αναθεώρηση της μεταβολής της για το 2017 (-0,2%) σε σχέση με το σενάριο του ΜΠΔΣ.

Η αναθεώρηση αυτή θεωρείται ρεαλιστική, λαμβανομένου υπόψη ότι το πρώτο μισό του τρέχοντος έτους η ιδιωτική κατανάλωση είναι αυξημένη κατά 0,8% σε σχέση με το αντίστοιχο εξάμηνο του 2016.

Η αύξηση της ιδιωτικής κατανάλωσης το 2018 αναμένεται να προέλθει κυρίως λόγω της σταθεροποίησης του οικονομικού κλίματος και της σταδιακής αποκλιμάκωσης της ανεργίας. Ανασχετικό παράγοντα αποτελεί η δέσμευση για επίτευξη πρωτογενούς πλεονάσματος της τάξης του 3,5% του ΑΕΠ το 2018.

Δημόσια κατανάλωση: Η προβλεπόμενη μείωσή της το 2018 (-0,2%) οφείλεται σε αναθεώρηση της αύξησης του μεγέθους της το 2017, όπως προβλέπεται από το επικαιροποιημένο σενάριο του ΥΠΟΙΚ (1% αντί 0,1% στο ΜΠΔΣ).

Ακαθάριστος σχηματισμός παγίου κεφαλαίου: Η εκτιμώμενη υστέρηση το 2017 κατά 1,6% έναντι των προβλέψεων του ΜΠΔΣ «διορθώνεται» με ανάλογη αύξηση το 2018. Η αύξηση των επενδύσεων το 2018 στηρίζεται αποκλειστικά στον ιδιωτικό τομέα και αφορά σε όλες τις κατηγορίες επενδύσεων (εξοπλισμός, κατασκευές, κατοικίες κ.λπ.), καθώς σε ό,τι αφορά τις δημόσιες επενδύσεις το ΥΠΟΙΚ εκτιμά για το 2018 ότι θα μειωθούν κατά 1,1% σε πραγματικούς όρους.

Όπως σχολιάζει το Δημοσιονομικό Συμβούλιο, «μολονότι η διόρθωση της πορείας των επενδύσεων στη χώρα μπορεί να δικαιολογείται από (α) την ολοκλήρωση της δεύτερης αξιολόγησης, (β) τις κυβερνητικές δεσμεύσεις για συνεπή πορεία εφαρμογής των προαπαιτούμενων μέτρων του προγράμματος, (γ) την προοπτική για αποκατάσταση της χρηματοδότησης της χώρας από τις διεθνείς αγορές εντός του 2018 και (δ) την αναμενόμενη βελτίωση των συνθηκών χρηματοδότησης της οικονομικής δραστηριότητας με την ένταξη της χώρας στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ, εκφράζονται σοβαρές επιφυλάξεις ως προς το ύψος και την ταχύτητα της «διόρθωσης» που αναμένεται στο σενάριο του ΥΠΟΙΚ».

Εισαγωγές – Εξαγωγές: Οι προβλέψεις για το 2018 αναθεωρούν προς τα πάνω το σενάριο του ΜΠΔΣ, περισσότερο για τις εισαγωγές (0,9 εκατοστιαίες μονάδες) παρά για τις εξαγωγές (0,3 εκατοστιαίες μονάδες). Οι προβλέψεις για το 2018 συνδυάζονται με τις επίσης προς τα πάνω αναθεωρημένες προβλέψεις για το 2017 (3,5 και 2,8 εκατοστιαίες μονάδες αύξηση σε σχέση με το ΜΠΔΣ για εξαγωγές και εισαγωγές, αντίστοιχα), οι οποίες αντανακλούν την αυξημένη δραστηριότητα που έλαβε χώρα στον εξωτερικό τομέα της οικονομίας το α’ εξάμηνο του 2017.

Οι αναθεωρήσεις αυτές κρίνονται σε μεγάλο βαθμό ρεαλιστικές, βασιζόμενες στο περαιτέρω «άνοιγμα» της ελληνικής οικονομίας στο εξωτερικό, σημειώνεται στην έκθεση.

Ωστόσο, προστίθεται «επισημαίνεται ότι χωρίς σημαντική βελτίωση της θέσης της χώρας στον διεθνή ανταγωνισμό, ελλοχεύει ο κίνδυνος επαναφοράς των εξωτερικών ελλειμμάτων ή αύξησης μεριδίου εισαγωγών για μη παραγωγικούς σκοπούς (ενίσχυση κατανάλωσης), με τις γνωστές αρνητικές επιπτώσεις στην παραγωγική ανασυγκρότηση, το αξιόχρεο και εντέλει τις προοπτικές ανάπτυξης της χώρας».

Απασχόληση – Ανεργία: Η βελτίωση των δεικτών απασχόλησης – ανεργίας το α’ εξάμηνο του 2017 οδήγησε σε αναθεώρηση, προς το ευνοϊκότερο, των προβλέψεων για το 2017 και το 2018 σε σχέση με το ΜΠΔΣ. Η αναθεώρηση αυτή θεωρείται εύλογη, ύστερα από τη μείωση της ανεργίας το τελευταίο εξάμηνο, που δημιουργεί ενδείξεις σταθερής τάσης, σημειώνεται.

Φιλόδοξοι οι στόχοι για ανάπτυξη, αλλά…

Συμπερασματικά το Δημοσιονομικό Σύμβουλιο αναφέρει ότι «για το 2017 ο στόχος για ρυθμό μεταβολής του ΑΕΠ ίσο με 1,8% θεωρείται αισιόδοξος» καθώς όπως εξηγεί «για να επιτευχθεί απαιτείται μέσος όρος μεγέθυνσης τα επόμενα δύο τρίμηνα της τάξης του 3%».

Δεν αμφισβητεί πάντως ότι το 2017 θα κλείσει με αύξηση του ΑΕΠ, προσθέτοντας ότι «ωστόσο εδραιώνεται πλέον η προσδοκία για θετικούς ρυθμούς μεγέθυνσης το 2017».

Μάλιστα, σημειώνει, «υπό την προϋπόθεση ότι επιτυγχάνεται το +1,8% για το 2017, ο στόχος για αύξηση του ΑΕΠ κατά 2,4% το 2018 θεωρείται μεν αρκετά φιλόδοξος, αλλά συνεπικουρούμενος μεταξύ άλλων από τον θετικό αντίκτυπο του 2017 είναι υπό προϋποθέσεις επιτεύξιμος».

Όπως επισημαίνεται στην έκθεση «Οι αρνητικές επιπτώσεις λόγω της μείωσης της δημόσιας κατανάλωσης και ιδίως των δημοσίων επενδύσεων το 2018 είναι δυνατό, υπό προϋποθέσεις, να μη σταθούν εμπόδιο στις αναπτυξιακές προοπτικές που ανοίγει η ολοκλήρωση του προγράμματος εντός του 2018 και η αποκατάσταση της ομαλής χρηματοδότησης της χώρας από τις διεθνείς χρηματαγορές. Η ροή επενδύσεων και ο εξαγωγικός προσανατολισμός της οικονομίας θα αποτελέσουν κλειδιά για την επίτευξη του μεσοπρόθεσμου στόχου μεγέθυνσης της οικονομίας για το 2018»

Τα παραπάνω βέβαια, τονίζεται στην έκθεση, ισχύουν υπό την παραδοχή ότι η τήρηση των στόχων του ΜΠΔΣ είναι συνεπείς με την τήρηση και των ορίων του Δημοσιονομικού Συμφώνου. «Ως εκ τούτου, οι μακροοικονομικές προβλέψεις για το 2018 θεωρούνται συνεπείς με τα ανωτέρω όρια, αν και επισημαίνεται για το μέλλον ο κίνδυνος για περαιτέρω επιδείνωση της διαρθρωτικής θέσης της χώρας, όσο η ανεργία παραμένει σε υψηλά επίπεδα».

Αργυρώ Τσατσούλη