Ζει στη λαβωμένη Συρία, αλλά αισθάνεται τυχερός. Τυχερός που λόγω της δουλειάς του ταξιδεύει σε όλο τον κόσμο και καταγράφει το σήμα της ανθρώπινης ζωής και την ελπίδα μιας ολόκληρης χώρας για ανάσταση από τον όλεθρο. Ο ακτιβιστής και σκηνοθέτης Ομάρ Αμπουσαάντα, που αυτή την περίοδο βρίσκεται στην Ελλάδα, δεν αφήνει τη σκέψη του να χαθεί πίσω από συρματοπλέγματα.

Μιλά δημοσίως μέσα από την τέχνη για τα ερείπια στη Συρία, για τις χαμένες ελπίδες και τα κατακερματισμένα όνειρα. Αναφερόμενος στο καθεστώς Άσαντ κάνει λόγο για την πηγή των σημαντικότερων προβλημάτων.

Ο Ομάρ σταμάτησε να δουλεύει στην πατρίδα του το 2010. Δεν παγιδεύτηκε στην ατραπό της λογοκρισίας, αλλά αποφάσισε να συνεχίσει να κυνηγά το πάθος του, το θέατρο.

Προτού ξεσπάσει η εμφύλια διαμάχη στη Συρία παρουσίαζε παραστάσεις στη Δαμασκό. Παραστάσεις που δεν μπορούσαν να παράγουν προβληματισμούς σχετικά με την κοινωνία και την πολιτική κατάσταση που επικρατούσε. Ο Ομάρ επί χρόνια παρουσίαζε έργα της κλασικής λογοτεχνίας χωρίς να καταθέτει σχόλιο.

Το ποτήρι όμως ξεχείλισε για τον καλλιτέχνη όταν η βία έγινε πιο αιματηρή και η κρίση έλαβε ανεξέλεγκτες διαστάσεις.

Η Συρία έχει αναδείξει δύο κατηγορίες καλλιτεχνών. Στη μια ανήκουν όσοι διαβιούν εκεί και έχουν υποδουλώσει την τέχνη τους στο καθεστώς Άσαντ και στην άλλη εκείνοι που έχουν επιλέξει το δρόμο της φυγής και μιλούν διεθνώς για το δράμα που βίωσαν.

Η περίπτωση του Ομάρ όμως δεν εμπίπτει σε καμιά από τις δύο κατηγορίες. Συνεχίζει να διαμένει στη Δαμασκό, αλλά παρουσιάζει σε διεθνείς θεατρικές σκηνές παραστάσεις αναδεικνύοντας την τερατογένεση που προκλήθηκε από τον εμφύλιο.

Πριν αλλάξει θεατρική στέγη, ο Ομάρ παρουσίαζε παραστάσεις σε μικρά χωριά, σε σχολεία και φυλακές.

Το 2013 έκανε την πρώτη του απόπειρα στην αρχαία τραγωδία, σκηνοθετώντας μια εκδοχή των Τρωάδων του Ευριπίδη. Η παράσταση προέκυψε ως αποτέλεσμα ενός εργαστηρίου με 60 γυναίκες πρόσφυγες από την Συρία και, μεταξύ άλλων, παρουσιάστηκε στο θέατρο Young Vic του Λονδίνου, υπό τον τίτλο Queens of Syria, ενώ προηγουμένως είχε κάνει πρεμιέρα στο Αμάν της Ιορδανίας. Στο πλαίσιο αυτού του εγχειρήματος, 15 καταδιωγμένες Σύριες πήραν το βάπτισμα της σκηνής εξιστορώντας βιώματα απώλειας, προσφυγιάς και εξορίας.

Οι περισσότεροι φίλοι του Ομάρ έχουν εγκαταλείψει την Συρία αναζητώντας ένα διαφορετικό κλίμα. Ένα κλίμα πιο φιλικό προς τις ιδέες και τα όνειρά τους. Όσοι καλλιτέχνες αποφάσισαν να παρουσιάσουν στη Συρία έργα που εξέθεταν την πολιτική κατάσταση συνελήφθησαν και στη συνέχεια χάθηκαν.

Ο Ομάρ, όμως, αισθάνεται τυχερός που είναι καλλιτέχνης και ταξιδεύει ανά τον κόσμο για να παρουσιάσει τις ιδέες του. Το θέατρό του λειτουργεί σαν μια δυνατότητα καταγραφής της Ιστορίας, επαναφέροντας το ερώτημα για την επίδραση της μυθοπλασίας σε μια σπαρασσόμενη πραγματικότητα.

Στη Δαμασκό, όπου μένει σε μια ήσυχη περιοχή, αρκετοί βρίσκουν καταφύγιο στην τέχνη. Το Εθνικό Θέατρο λειτουργεί ακόμη, φιλοξενώντας όμως παραστάσεις που δεν «πατούν» επάνω στις κόκκινες γραμμές που το καθεστώς Άσαντ έχει θέσει. Ο κόσμος προσέρχεται στο θέατρο για να ξεφύγει έστω και νοερά από τη βιαιότητα που κατακλύζει την Δαμασκό.

Μιλώντας στο in.gr για την κρίση στη Συρία, ο Ομάρ υποδεικνύει το καθεστώς Άσαντ ως υπεύθυνο για να τη γένεση των ακραίων ισλαμιστικών φωνών και τη σύσταση της ISIS.

«Η εμφάνιση της ISIS και η κρίση στη Συρία οφείλονται στη δικτατορία του Άσαντ. Γι’αυτό είναι αναγκαίο να αποκατασταθεί η δημοκρατία. Όλα ξεκίνησαν από το απολυταρχικό αυτό καθεστώς, το οποίο παρουσιάζει σημαντικές ομοιότητες με την πολιτική των ναζί», επισημαίνει ο Ομάρ και αναγνωρίζει την κατανόηση που έχουν επιδείξει διανοούμενοι και καλλιτέχνες στο συριακό πρόβλημα.

Οι εικόνες που φέρνει στη μνήμη του όποτε μιλά για την πατρίδα του σχετίζονται με «τον αγώνα για ζωή», αφού η μάχη με αυτή περνά καθημερινά από μπροστά του.

Διαμένει σε μια ασφαλή περιοχή της Δαμασκού. Δεν έχει βρεθεί σε σκηνικό ρίψεων βομβών, έχει όμως ακούσει τους απειλητικούς ήχους των βομβαρδισμών και έχει δει πυρκαγιές να καταστρέφουν δρόμους και κτίρια.

Τραγική ήταν η είδηση του θανάτου ενός φίλου του ο οποίος συνελήφθη από καθεστωτικές δυνάμεις και θανατώθηκε με την κατηγορία της αποστασίας.

*Η Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών φιλοξενεί τη θεατρική παράσταση While I was waiting που είναι μια διεθνής συμπαραγωγή της Στέγης και του σκηνοθέτη Ομάρ Αμπουσαάντα στις 26 και 27 Οκτωβρίου


Ελισάβετ Σταμοπούλου

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ

Ειδήσεις Σήμερα: