Καρκίνος του Δέρματος: Τί πρέπει να γνωρίζω και πώς να προστατευθώ;

Ο ήλιος είναι ένας σπουδαίος φίλος μας, αλλά χρειάζεται μέτρο, καθώς το μελάνωμα έχει τριπλασιαστεί σε συχνότητα κατά τις τελευταίες τρεις δεκαετίες. Αυτό που «φταίει», φαίνεται να είναι η αλλαγή της συμπεριφοράς των ανθρώπων, ιδιαίτερα στις δυτικές κοινωνίες, σε σχέση με τον ήλιο. Όμως, ο κόσμος δεν πρέπει να τρομάζει, αλλά να αλλάξει κάποιες κακές συνήθειες στην καθημερινότητά του με ιδιαίτερη προσοχή στα παιδιά.

Oι διάφορες μορφές καρκίνου του δέρματος αποτελούν σήμερα την πιο συχνά εμφανιζόμενη μορφή καρκίνου, παγκοσμίως. Κάθε χρόνο έχουμε περισσότερα καινούρια κρούσματα καρκίνων του δέρματος σε σύγκριση με το συνολικό άθροισμα των νέων περιστατικών καρκίνων μαστού, προστάτη, πνευμόνων και εντέρου μαζί. Ο συνολικός κίνδυνος εμφάνισης κάποιου τύπου καρκίνου του δέρματος στη διάρκεια της ζωής ενός ατόμου στις δυτικές κοινωνίες εκτιμάται σε ποσοστό 20% (1 στους 5).

Τους καρκίνους του δέρματος τους χωρίζουμε σε δύο μεγάλες ομάδες. Η πρώτη ομάδα εκπροσωπείται από το κακόηθες μελάνωμα και η δεύτερη περιλαμβάνει τους Μη Μελανωματικούς Καρκίνους του Δέρματος, όπως το βασικοκυτταρικό και το ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα.

Ο «κακός» της υπόθεσης είναι το μελάνωμα. Αν και αποτελεί τη μειοψηφία των καρκίνων του δέρματος, εν τούτοις προκαλεί τα περισσότερα προβλήματα. Υπολογίζεται χαρακτηριστικά πως περίπου πάνω από 50.000 άνθρωποι χάνουν τη ζωή τους από μελάνωμα ετησίως σε Ευρώπη, Αμερική και Αυστραλία, όπου υπάρχουν βάσεις δεδομένων.

Το μελάνωμα έχει τριπλασιαστεί σε συχνότητα κατά τις τελευταίες τρεις δεκαετίες. Στην Ευρώπη, σύμφωνα με στοιχεία του Ευρωπαϊκού Ιδρύματος για τον Καρκίνο του Δέρματος (EFSC), εκτιμάται πως κάθε χρόνο έχουμε μια συνολική αύξηση όλων των μορφών καρκίνου του δέρματος κατά 5-7% σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά. Αυτή η αυξητική τάση υπολογίζεται πως θα παραμείνει για την επόμενη γενιά, δηλαδή περίπου για τα επόμενα 20-30 χρόνια.

Αυτό που «φταίει» για την αυξητική αυτή τάση, φαίνεται να είναι η αλλαγή της συμπεριφοράς των ανθρώπων, ιδιαίτερα στις δυτικές κοινωνίες, σε σχέση με τον ήλιο. Η δυνατότητα των ανθρώπων για περισσότερες διακοπές και ταξίδια σε προορισμούς με μεγαλύτερη ηλιοφάνεια έχει παίξει σπουδαιότερο ρόλο στους κατοίκους των βορειοευρωπαϊκών χωρών και των ΗΠΑ. Επίσης, υπάρχει μια έντονη και συστηματική έκθεση στον ήλιο κατά τους καλοκαιρινούς μήνες από την παιδική ηλικία, μάλιστα. Ακόμη και στη χώρα μας αυτό είναι πολύ έκδηλο κατά τις τελευταίες δεκαετίες. Όσα περιγράφονται δεν είναι απλές θεωρητικές αναλύσεις, αλλά μετρημένα στοιχεία. Η μελέτη της συμπεριφοράς των ανθρώπων έχει καταδείξει δύο «SOS» σφάλματα που αυξάνουν κατά πολύ τον κίνδυνο εμφάνισης ενός καρκίνου δέρματος. Πρώτα και κύρια τα σοβαρά ηλιακά εγκαύματα κατά την παιδική ηλικία (έστω και ένα) και δεύτερο η διακοπτόμενη, έντονη έκθεση στον ήλιο, δηλαδή η ζωή-εργασία σε ένα γραφείο όλο το χρόνο και η πολύωρη έκθεση στον ήλιο χωρίς προστασία κάποιες ημέρες το καλοκαίρι. Το τρίτο στοιχείο είναι ένα θέμα life style με τη χρήση solarium για τεχνητό μαύρισμα. Το solarium σύμφωνα με τον FDA και την αντίστοιχη ευρωπαϊκή επιτροπή είναι καρκινογόνο αντίστοιχης βαθμίδας με το τσιγάρο για τον καρκίνο του πνεύμονα.

Αλλάζοντας όμως συμπεριφορά, τα πράγματα θα είναι καλύτερα. Η εκπαίδευση παιδιών και γονιών για τη σωστή ηλιοπροστασία από την παιδική ηλικία και η συνολική κατανόηση του προβλήματος θα βοηθήσει στο μέγιστο βαθμό. Αν ακολουθούμε όλοι κάποιους βασικούς κανόνες, όλα θα είναι καλά. Συγκεκριμένα, πρέπει να αποφεύγουμε τον ήλιο κατά τις ώρες 11:00-16:00, οφείλουμε πάντα να φοράμε σωστό αντηλιακό με προστασία για τις UVA και UVB ακτίνες, να το ανανεώνουμε και να καθόμαστε σε σκιερά μέρη στην παραλία και πάντα με καπέλο και γυαλιά ηλίου. Όσον αφορά τα παιδιά, το μείζον θέμα είναι η εκπαίδευσή τους. Η σωστή ηλιοπροστασία πρέπει να τους γίνει βίωμα καθώς δεν πρέπει να «καούν από τον ήλιο» μέχρι να ενηλικιωθούν.

Κι ενώ οι αριθμοί μπορεί να τρομάζουν, τα νέα είναι μόνο καλά. Ακόμη και το μελάνωμα, εφόσον διαγνωσθεί σε αρχικό στάδιο, πρακτικά είναι ιάσιμο, όπως και οι υπόλοιπες μορφές. Η προληπτική εξέταση στο δερματολόγο μπορεί να είναι σωτήρια, καθώς με τη Δερματοσκόπηση και όλες τις νεώτερες διαγνωστικές τεχνικές μπορούμε να διαγνώσουμε το μελάνωμα σε πολύ αρχόμενη μορφή. Η γνώση επίσης σώζει. Ο κόσμος δεν πρέπει να τρομάζει, αλλά να αλλάξει κάποιες κακές συνήθειες στην καθημερινότητά του με ιδιαίτερη προσοχή στα παιδιά. Γι’αυτό και όλες οι καμπάνιες πρόληψης κινούνται προς αυτή την κατεύθυνση. Ο ήλιος είναι ένας σπουδαίος φίλος μας, αλλά με κάποιο μέτρο.

* Ο Δημήτρης Κ. Σγούρος, Δερματολόγος-Αφροδισιολόγος, είναι Πανεπιστημιακός Υπότροφος Β’ της Πανεπιστημιακή Κλινική Αφροδισίων και Δερματικών Νόσων του Πανεπιστημιακού Γενικού Νοσοκομείου «ΑΤΤΙΚΟΝ».

health.in.gr