Τρίκαλα, ο Ασπροπόταμος και ο Τίμιος Σταυρός

Ένα πολύ όμορφο κομμάτι της Περιφερειακής Ενότητας Τρικάλων είναι η περιοχή του Ασπροποτάμου, του άνω ρου (ορεινού τμήματος) του Αχελώου, στο ανατολικό τμήμα του ορεινού όγκου του Λάκμου (Περιστέρι), που αποτελεί τμήμα της οροσειράς της Νότιας Πίνδου.

Εκεί, ανάμεσα στα βουνά του Ασπροποτάμου, σε έναν τόπο σπάνιας φυσικής ομορφιάς, τα καθάρια, κρυστάλλινα, αφρισμένα νερά του πλουσιότερου από την άποψη του όγκου των υδάτων γηγενούς ποταμού της
χώρας μας κυλούν με μεγάλη ταχύτητα, προσφέροντας μοναδικές συγκινήσεις στους λάτρεις του ράφτινγκ και του καγιάκ.

Στους οικισμούς της ευρύτερης περιοχής, στα λεγόμενα χωριά του Ασπροποτάμου, συγκαταλέγονται η Κρανιά (Κρανέα), άλλοτε κέντρο παραγωγής και εμπορίας μάλλινων υφασμάτων («κρανιώτικα σκουτιά»), και τα Δολιανά, με δάσος ελάτης και οξιάς.

Στο δρόμο που συνδέει τα δύο κουτσοβλάχικα χωριά, μέσα σε ένα υπέροχο ελατοδάσος, σε υψόμετρο 1.150, βρίσκεται ένα θρησκευτικό μνημείο μεγάλης αρχιτεκτονικής αξίας, ο ναός του Τιμίου Σταυρού.

Τα ελάχιστα ιστορικά στοιχεία που έχουμε στη διάθεσή μας για τον εν λόγω ναό στοιχειοθετούν την ύπαρξή του από το
19ο αιώνα και μετά. Πιο συγκεκριμένα, οι πρώτες γραπτές αναφορές στο μνημείο γίνονται σε έγγραφα των ετών 1839 και 1841.

Ο ναός του Τιμίου Σταυρού είναι το μοναδικό σωζόμενο κτίσμα της περίφημης μονής Δολιανών (μονής Αγίου Νικολάου ή Αγίας Ζώνης της Παναγίας), που ιδρύθηκε το 17ο-18ο αιώνα και πυρπολήθηκε από τους Γερμανούς το 1943.

Το μεγαλοπρεπές πετρόχτιστο μνημείο των Μεταβυζαντινών Χρόνων, ιδιόρρυθμης αρχιτεκτονικής, αποτελείται από τον πολύτρουλο και πολύκογχο κυρίως ναό (τρίκλιτη βασιλική με τρεις ημικυκλικές αψίδες στην ανατολική πλευρά και τρεις αψίδες σε κάθε μακρά πλευρά) και τον κατεστραμμένο σήμερα νάρθηκα. Ο κατά καιρούς ανακαινισμένος ναός, που δε φέρει αγιογραφίες, είναι καλυμμένος από σχιστολιθικές πλάκες.

Ο ναός εορτάζει το Δεκαπενταύγουστο και στις 14 Σεπτεμβρίου, την ημέρα της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού.