Τα κοινά γενετικά αίτια των νευροεκφυλιστικών παθήσεων αναζητούν Έλληνες ερευνητές

Από την εμβρυική ηλικία ίσως ξεκινά η διαδικασία της εκδήλωσης των νευροεκφυλιστικών παθήσεων, σύμφωνα με έρευνα που διεξάγει το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο της Βιέννης. Οι ερευνητές προσπαθούν να εντοπίσουν το γενετικό υπόβαθρο των συγκεκριμένων παθήσεων με τη χρήση των νέων τεχνολογιών.

Στόχος είναι ο εντοπισμός των «ύποπτων» γονιδίων, η πρόληψη και η θεραπεία των νευροεκφυλιστικών παθήσεων στον γενικό πληθυσμό.

Όπως εξηγεί η η αναπληρώτρια καθηγήτρια Γενετικής Πληθυσμών στο Τμήμα Μοριακής Βιολογίας και Γενετικής στο ΔΠΘ, Περιστέρα Πάσχου, «τα μέχρι στιγμής αποτελέσματα της έρευνας έδειξαν ότι αρκετά από τα γονίδια που εμπλέκονται στην εκδήλωση νευροεκφυλιστικών νοσημάτων συσχετίζονται με την ανάπτυξη του νευρικού συστήματος Με απλά λόγια αυτό σημαίνει ότι η διαδικασία εκδήλωσης νευροεκφυλιστικών νοσημάτων μπορεί να αρχίζει από πολύ νωρίς, ίσως και από την εμβρυική ηλικία».

Οι επιστήμονες αναλύσουν δεδομένα από ολόκληρο το γονιδίωμα. Σε συνεργασία με τον αναπληρωτή καθηγητή Νευρολογίας Παθολογίας, Γκάμπορ Κόβακς, από την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου της Βιέννης, αναλύουν δείγματα από άτομα με νόσο Αλτσχάιμερ και επίσης δείγματα από άτομα τα οποία έχουν πεθάνει μετά την ηλικία των 85 ετών χωρίς να έχουν εκφυλιστικά στοιχεία στον εγκέφαλό του.

Στο πλαίσιο της συγκεκριμένης έρευνας έχει αναλυθεί σε πρώτη φάση γενετικό υλικό από 30 εγκεφάλους προερχόμενους από υγιή άτομα και από 15 εγκεφάλους ασθενών, ενώ παράλληλα έχουν αναλυθεί και τα δεδομένα μελετών που αφορούν όλο το γονιδίωμα χιλιάδων ανθρώπων ανάμεσα στους οποίους και 1.500 με νόσο Αλτσχάιμερ και 1.500 με νόσο Πάρκινσον.

Σε δεύτερη φάση η μελέτη θα συνεχιστεί σε 400 εγκεφάλους προερχόμενους από την Αυστρία, ενώ το ενδεχόμενο συνεργασίας με την μοναδική στην Ελλάδα Πανελλήνια Βιοτράπεζα Νευρολογικών Νοσημάτων θα ανοίξει το δρόμο για την ανίχνευση των γονιδίων που εμπλέκονται στην εκδήλωση νευροεκφυλιστικών νοσημάτων στον ελλαδικό χώρο.

«Προσπαθούμε να εντοπίσουμε τους παράγοντες που οδηγούν στα νευροεκφυλιστικά νοσήματα από τη γενετική πλευρά. Πρόκειται προφανώς για πολυπαραγοντικά νοσήματα στα οποία συμμετέχουν πολλαπλά γονίδια. Είναι ένα πολύπλοκο γενετικό υπόβαθρο που αλληλεπιδρά με το περιβάλλον. Έχουμε τη δυνατότητα να χρησιμοποιήσουμε τα εργαλεία που μας δίνουν οι καινούργιες τεχνολογίες για να μπορέσουμε να εξιχνιάσουμε τη γενετική τους βάση. Ο τελικός μας στόχος είναι προφανώς να μπορέσουμε να κατανοήσουμε την αιτιολογία αυτών των νοσημάτων και τελικά να μπορέσουμε να έχουμε νέες θεραπείες. Επίσης μπορεί κανείς με αυτού του είδους τις προσεγγίσεις να αναπτύξει μεθόδους για την πρόβλεψη του κινδύνου που έχουν άτομα από το γενικό πληθυσμό για να εμφανίσουν νευροεκφυλιστικά νοσήματα. Αυτό όπως καταλαβαίνετε είναι ιδιαίτερα σημαντικό για να μπορέσουμε να καταστρώσουμε προγράμματα ή στρατηγικές πρόληψης των νευροεκφυλιστικών νοσημάτων» εξηγεί η κ. Πάσχου.

Το νέο στοιχείο που έχει μπει στο στόχαστρο της μελέτης είναι ανάμεσα στα νευροεκφυλιστικά νοσήματα, όπως είναι η νόσος Αλτσχάιμερ και η νόσος Πάρκινσον, υπάρχουν κοινοί αιτιολογικοί παράγοντες. Γνωρίζουν ότι συσχετίζονται αλλά δεν έχουν ακόμη εντοπίσει ακριβώς τι είναι το κοινό στην αιτιολογία τους.

«Επίσης ακόμη πιο καινούργια είναι η υπόθεση ότι υπάρχουν κοινά στοιχεία στην αιτιολογία νευροεκφυλιστικών νοσημάτων και άλλων νοσημάτων τα οποία εμφανίζονται σε μεγάλη ηλικία, όπως είναι για παράδειγμα ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου ΙΙ. Δηλαδή αρχίζουν και αναδεικνύονται διάφορα πρότυπα, χάρη στη δυνατότητα που έχουμε για τη μελέτη του γονιδιώματος, τα οποία αναλύουμε πλέον» προσθέτει η κ. Πάσχου.

Επιμέλεια: Μαίρη Μπιμπή

health.in.gr,ΑΠΕ-ΜΠΕ