Αύγουστος: Μεσ’ του Αιγαίου τα… πανηγύρια

Ενα από τα πιο κατανυκτικά πανηγύρια είναι της Κοίμησης της Θεοτόκου γίνεται στην Όλυμπο της Καρπάθου όπου οι λειτουργίες είναι άρρηκτα συνδεδεμένες με το πένθημο χαρακτήρα των ημερών. Αποκορύφωμα του παραδοσιακού εορτασμού είναι ο χορός που στήνεται μπροστά από την εκκλησία της Παναγίας, όπου οι οργανοπαίκτες με ύφος σοβαρό παίζουν τον αργόσυρτο Κάτω Χορό. Με το σούρουπο ξεκινάει ο χορός από γυναίκες ντυμένες με τις παραδοσιακές γιορτινές φορεσιές τους. Πανηγύρι με ξεχωριστή ατμόσφαιρα και χρώμα που συνδυάζει παράδοση και κατάνυξη. Επίσης φημισμένα για τα πανηγύρια τους είναι και τα χωριά Μενετές, Πυλές και Απέρι.

Από τα πανηγύρια «διαρκείας» χαρακτηρίζεται της Παναγίας της Σπηλιανής στη Νίσυρο, όπου οι εορτασμοί διαρκούν εννέα μέρες.

Στη Μύκονο, στην πλατεία της Άνω Μεράς, μπροστά από το μοναστήρι της Παναγίας Τουρλιανής στήνεται χορός με συρτό, μπαλαριστό, σούστα και μπάλο όπου το βιολί, το σαντούρι, η τσαμπούνα και το τουμπάκιέχουν τον πρώτο λόγο.

Στη Φολέγανδρο στην εκκλησία της Κοιμήσεως στήνεται το πιο νεανικό πανηγύρι, με το χαμηλότερο ηλικιακό μέσο όρο. Mουσικές και χοροί με τη συνοδεία εδεσμάτων για ντόπιους αλλά και επισκέπτες.

Στο πανηγύρι της Παναγίας της Πανοχωριανής στην Αμοργό οι πιστοί μεταφέρονται με γαϊδουράκια στην ιστορική εκκλησία, η οποία βρίσκεται έξω από το χωριό Λαγκάδα, ενώ τα παλιά μαγειρεία ετοιμάζουν το παραδοσιακό πατατάτο (κοκκινιστό με πατάτες) και το ξιδάτο (σούπα σαν πατσάς) από ντόπια κρέατα. Το βράδυ ακολουθεί γλέντι στο χωριό της Λαγκάδας με ζωντανή μουσική και φαγητό.

Στην Τζιά, το πανηγύρι της Παναγίας της Καστριανής βρίσκεται βορειοανατολικά της Ιουλίδας σε ένα ειδυλλιακό τοπίο με θέα το απέραντο γαλάζιο του Αιγαίου.

Το πανηγύρι της Παναγιάς στη Σέριφο κρατά τρεις ολόκληρες ημέρες, με το παλιό έθιμο να θέλει το ζευγάρι που «ανοίγει» τον χορό γύρω από την ελιά της εκκλησίας να παντρεύεται μέσα στον χρόνο. Επειδή, όμως, το ποιο ζευγάρι θα είναι το τυχερό δεν είναι μόνο θέμα ταχύτητας, οι καβγάδες που στήνονταν εδώ γι’ αυτόν ακριβώς το λόγο έδωσαν στο πανηγύρι το εύγλωττο όνομα «της Ξυλοπαναγιάς».

Δεν είναι τυχαίο που η Ικαρία κατέχει την πρωτιά με τα πολυήμερα πανηγύρια της. Όλο το νησί τον δεκαπενταύγουστο, από το ένα άκρο έως το άλλο, ξεφαντώνει με πανηγύρια στα χωριά: Χρυσόστομος, Μαρμάρια Παναγιά, Περδίκι και Μονοκάμπι, Λαγκάδα, Ακαμάτρα, Κοσσοίκια στο Δήμο Ραχών.

Ανήμερα της εορτής στην Παναγιά της Χωριανής στο Χωριό της Χάλκης το γλέντι ξεκινάει με σατιρικά δίστιχα και κρασί.

Στην Αγιάσο της Λέσβου, στην ξακουστή Παναγία της Αγιάσου, «στήνεται» ένα από τα ωραιότερα πανηγύρια του Ανατολικού Αιγαίου.

Στη Μονή της Παναγίας με το περίεργο όνομα «Τόσο νερό» στη Σίφνο, η οποία βρίσκεται νότια των Καμάρων και μπορεί να πάει κανείς μόνο με τα πόδια ή με καϊκι, γίνεται μεγάλο πανηγύρι.

Στην Πορταΐτισσα της Αστυπάλαιας που είναι αφιερωμένη στην Παναγιά την Πορταϊτισσα της Μονής Ιβήρων, αντίγραφο της εικόνας της οποίας έφερε ο Όσιος Άνθιμος στην Αστυπάλαια, σερβίρεται το «λαμπριανό»- παραδοσιακό γεμιστό αρνί- και τα βιολιά και λαούτα παίρνουν «φωτιά».

Δεκαπενταύγουστος στην Πάρο σημαίνει Παναγία Εκατονταπυλιανή. Το βράδυ όλα τα σκάφη που είναι στο λιμάνι φωταγωγούνται και δεκάδες βεγγαλικά φωτίζουν τον ουρανό. Ακολουθούν παραδοσιακοί χοροί και εκδηλώσεις στην Παραλία της Παροικιάς.

Στην Παναγιά την Κανάλα, προστάτιδα της Κύθνου, που βρίσκεται στο νοτιοανατολικό τμήμα του νησιού και είναι από τους σημαντικότερους χώρους προσκυνήματος στις Κυκλάδες εκτός από το μεγάλο πανηγύρι γίνεται και αναπαράσταση της εύρεσης της εικόνας της Παναγίας.


Επιμέλεια: Μαρία Παπουτσή