Ο πόνος ή η δυσκαμψία στην περιοχή του αυχένα είναι ένα από τα πιο συνηθισμένα προβλήματα που ταλαιπωρούν το σύγχρονο άνθρωπο. Στην πλειοψηφία των περιπτώσεων η αιτία είναι απλή και αίρεται με την κατάλληλη αγωγή. Υπάρχουν όμως και περιπτώσεις που η ρίζα του αυχενικού πόνου είναι βαθύτερη και χρειάζεται άμεση ιατρική παρέμβαση για να αποτραπεί μια πιο δυσάρεστη εξέλιξη.

Περί ανατομίας…

Η αυχενική μοίρα της σπονδυλικής στήλης (ΑΜΣΣ) αποτελείται από επτά σπονδύλους μεταξύ των οποίων βρίσκονται οι μεσοσπονδύλιοι δίσκοι που έχουν ως κύρια λειτουργία την απορρόφηση των κραδασμών που δημιουργούνται καθώς το άτομο κινείται. Η ΑΜΣΣ συνδέεται προς τα πάνω με τη βάση του κρανίου, ενώ προς τα κάτω συνεχίζει ως θωρακική μοίρα της σπονδυλικής στήλης.

Οι οπίσθιες επιφάνειες των σπονδύλων σχηματίζουν το σπονδυλικό σωλήνα, μέσα στον οποίο προφυλάσσεται ο νωτιαίος μυελός (ΝΜ). Ο ΝΜ περιβάλλεται από υγρό (εγκεφαλονωτιαίο υγρό, ΕΝΥ) και από τρεις μήνιγγες (σκληρή, αραχνοειδής και χοριοειδής μήνιγγα) που λειτουργούν προστατευτικά.

Ένα ζεύγος νωτιαίων νεύρων εξέρχονται από τα πλάγια κάθε σπονδύλου διαμέσου του δεξιού και αριστερού σπονδυλικού τρήματος. Τα νεύρα αυτά κατανέμονται στο ανθρώπινο σώμα εξυπηρετώντας την αισθητικότητα και την κινητικότητα της αντίστοιχης περιοχής.

Πάνω στις οστικές επιφάνειες προσφύονται σύνδεσμοι που σταθεροποιούν τη σπονδυλική στήλη και μύες που προσφέρουν στήριξη και εξυπηρετούν την κινητική λειτουργία της περιοχής.

Ποιά είναι τα κύρια αίτια;

Μυική καταπόνηση

Η υπερβολική χρήση των μυών της περιοχής, όπως συμβαίνει για παράδειγμα μετά από πολύωρη οδήγηση ή κατά την εργασία στο γραφείο ή στον ηλεκτρονικό υπολογιστή, οδηγεί σε κόπωση και εξασθένηση με συνοδό απώλεια μυϊκών κυττάρων που γίνεται αισθητή σαν πόνος και ‘πιάσιμο’ στην περιοχή. Αν αυτή η καταπόνηση είναι συνεχής αναπτύσσεται χρόνιος πόνος.

Παθήσεις σπονδύλων και μεσοσπονδύλιων δίσκων

Αυχενική σπονδύλωση: Με την πρόοδο της ηλικίας επέρχεται η φυσιολογική φθορά των σπονδύλων και η εκφύλιση των μεσοσπονδύλιων δίσκων που οδηγεί σε στένωση των μεσοσπονδύλιων διαστημάτων, δημιουργία οστεόφυτων και πιθανό ερεθισμό, ή παγίδευση των νωτιαίων νεύρων.

Ο πόνος μπορεί να επεκτείνεται στους ώμους και στην περιοχή ανάμεσα στις ωμοπλάτες και τυπικά είναι χειρότερος κατά την έναρξη της ημέρας, βελτιώνεται στην πορεία της ημέρας και ξανά επιδεινώνεται προς το τέλος της.

Αν εμπλέκονται και νεύρα τότε ο πόνος μπορεί να συνοδεύεται από μουδιάσματα στα ακροδάχτυλα και μυϊκή αδυναμία του άνω άκρου.

Πρέπει να τονίσουμε εδώ ότι η εξασθένηση των μυών λόγω συνεχούς μηχανικής καταπόνησης ή κακής στάσης επιφορτίζει τους σπονδύλους και τους μεσοσπονδύλιους δίσκους με μεγαλύτερο φορτίο και οδηγεί συντομότερα στις ανωτέρω αλλοιώσεις.

Ρευματοειδής Αρθρίτιδα: Ένα άλλο αίτιο αυχενικής σπονδυλαρθροπάθειας είναι και η ρευματοειδής αρθρίτιδα, η οποία μάλιστα προκαλεί καταστροφή των αρθρώσεων και οδηγεί σε δυσκαμψία και πόνο.

Κήλη Μεσοσπονδύλιου Δίσκου: Πολλές φορές, ανεξαρτήτου ηλικίας και συνήθως ως αποτέλεσμα υπερέντασης μπορεί ο μεσοσπονδύλιος δίσκος να μετακινηθεί από τη θέση του και να προβάλλει πιέζοντας τις νευρικές ρίζες και προκαλώντας έντονο πόνο και αισθητικές και κινητικές διαταραχές στο άνω άκρο.

Τραυματισμός

Συνηθέστερο αίτιο τραυματισμού του αυχένα είναι τα τροχαία ατυχήματα, όπου μπορεί να προκληθεί ρήξη μυϊκών ινών και συνδέσμων, καθώς και βίαιη απομάκρυνση του μεσοσπονδύλιου δίσκου από τη σπονδυλική στήλη. Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν εκτός από την αυχενική δυσκαμψία, πόνο στον ώμο, κεφαλαλγία και ίλιγγο.

Aλλα αίτια

Πίεση των νεύρων εξάλλου και έκλυση πόνου μπορεί να προκαλέσουν και όγκοι, είτε των σπονδύλων, είτε του ίδιου του ΝΜ, ενώ ο αυχενικός πόνος που συνοδεύεται από πυρετό είναι ενδεικτικός μηνιγγίτιδας.

Σπανιότερα ο πόνος στον αυχένα και γενικότερα στον τράχηλο είναι αντανακλώμενος από κάποιο άλλο όργανο. Για παράδειγμα έκλυση πόνου κατά τη διάρκεια του φαγητού μπορεί να υποδεικνύει προβλήματα στον οισοφάγο, ενώ έκλυση πόνου κατά την άσκηση μπορεί να υποκρύπτει καρδιακό πρόβλημα, ανεξάρτητα από την ύπαρξη πόνου στο στήθος.

Πότε πρέπει να ανησυχήσω;

Παρατεινόμενος ή επιδεινούμενος πόνος: Συνήθως τα μυϊκά προβλήματα διαγιγνώσκονται από τον ίδιο τον πάσχοντα, καθώς είναι αποτέλεσμα παρατεταμένης ή υπερβολικής δραστηριότητας και κακής στάσης του σώματος και παρέρχονται από μόνα τους εντός λίγων ημερών. Στην περίπτωση όμως που ο πόνος επιδεινώνεται ή δε βελτιώνεται εντός μιας ως δύο εβδομάδων, τότε πρέπει να συμβουλευτείτε το γιατρό σας.

Έντονος πόνος μετά από τραυματισμό: Μετά από κάκωση στο κεφάλι ή στον αυχένα αναζητήστε άμεσα ιατρική βοήθεια, καθώς μπορεί να έχει υποστεί κάταγμα κάποιος σπόνδυλος και να κινδυνεύει άμεσα ο νωτιαίος μυελός. Στο μεταξύ ο αυχένας πρέπει να ακινητοποιηθεί με νάρθηκα (κολάρο).

Πόνος που ακτινοβολεί: Ο αυχενικός πόνος που ακτινοβολεί στον ώμο και το άνω άκρο, ή που συνοδεύεται από μούδιασμα ή μυρμήγκιασμα στα δάχτυλα, υποδεικνύει νευρικό ερεθισμό και μπορεί να διαρκέσει από τρεις ως έξι μήνες. Επειδή ο συνεχής νευρικός ερεθισμός μπορεί να προκαλέσει σοβαρές και μη αναστρέψιμες βλάβες, μη χρονοτριβείτε να ζητήσετε τη βοήθεια ειδικού.

Έκπτωση μυϊκής ισχύος: Η εμφάνιση μυϊκής αδυναμίας στο άνω ή κάτω άκρο, όπως μαρτυρά η δυσκολία σταθερής συγκράτησης αντικειμένων στην παλάμη, ή το σύρσιμο του ποδιού κατά τη βάδιση, απαιτεί άμεση ιατρική εκτίμηση.

Πόνος κατά τη διάρκεια της νύχτας: Η εμφάνιση πόνου ή η επιδείνωση του κατά τη διάρκεια της νύχτας μπορεί να υποδηλώνει σοβαρό πρόβλημα.

Αλλαγές στις συνήθειες του εντέρου και της ουροδόχου κύστης: Τέτοιες μεταβολές οφείλονται στη συμπίεση του ΝΜ και αυτονόητο είναι ότι αποτελούν ιατρικό επείγον.

Πόνος που εκδηλώνεται κατά την άσκηση ή συνδυάζεται με πόνο στο θώρακα: Αυτού του τύπου ό πόνος υποδηλώνει όπως προαναφέρθηκε στεφανιαία νόσο και δεν πρέπει να υποτιμάται.

Πόνος που συνοδεύεται από πυρετό: Όταν ο πόνος στον αυχένα συνδυάζεται με δυσκαμψία της περιοχής και πυρετό υποδεικνύει την ύπαρξη μηνιγγίτιδας και πρέπει να σας οδηγήσει άμεσα στο γιατρό σας.

Πώς γίνεται η διάγνωση;

Συχνά αρκεί η λήψη ενός προσεκτικού ιστορικού που αφορά την εντόπιση και τον χαρακτήρα του πόνου, το ξεκίνημα και τη διάρκεια του, σε συνδυασμό με μια σχολαστική φυσική εξέταση για να διαπιστωθεί το αίτιο του πόνου.

Αν όχι τότε ο γιατρός θα προβεί σε μια σειρά από διαγνωστικές απεικονιστικές εξετάσεις για να το αποκαλύψει. Αυτές είναι η απλή ακτινογραφία, η αξονική τομογραφία και η μαγνητική τομογραφία.

Ακόμα πιο ειδικές εξετάσεις είναι η ηλεκτρομυογραφία που βοηθά στον καθορισμό ύπαρξης νευρικής βλάβης και η μυελογραφία που δείχνει άμεσα τυχόν εμπλοκή νευρικών ριζών ή και του ίδιου του ΝΜ.

Πως μπορώ να αποφύγω το πρόβλημα;

Αν δουλεύετε σε γραφείο πολλές ώρες προσαρμόστε το κάθισμα, το γραφείο και τον υπολογιστή στις κατάλληλες αποστάσεις, ώστε να μην επιβαρύνεται ο αυχένας και γενικά η σπονδυλική στήλη.

Κάνετε συχνά μικρά διαλείμματα στα οποία σηκώνεστε από την καρέκλα και κάνετε διατατικές ασκήσεις του αυχένα:

Κάμπτουμε αργά το πιγούνι μας προς τα εμπρός να ακουμπήσει στο στέρνο και κατόπιν εκτείνουμε το κεφάλι προς τα πίσω. Εν συνεχεία προσπαθούμε να ακουμπήσουμε το δεξί αφτί στο δεξιό ώμο και το αριστερό αφτί στον αριστερό ώμο και τέλος στρέφουμε το κεφάλι πρώτα προς τη μια πλευρά και μετά προς την άλλη.

Aλλες ασκήσεις που βοηθούν στην ενδυνάμωση των μυών του αυχένα και ανακουφίζουν από την υπερένταση είναι:

Προσπαθούμε να ενώσουμε τις ωμοπλάτες φέρνοντας τους ώμους προς τα πίσω για τρία δεύτερα περίπου, χαλαρώνουμε και επαναλαμβάνουμε. Κατόπιν ανασηκώνουμε τους ώμους, ώστε να ακουμπήσουν στο λαιμό μας και τους κρατάμε σε αυτή τη θέση για 5 -10 δεύτερα, χαλαρώνουμε και επαναλαμβάνουμε.

Αν μιλάτε αρκετή ώρα στο τηλέφωνο αποφεύγετε να συγκρατείτε το ακουστικό μεταξύ του αυτιού και του ώμου σας.

Κατά τη διάρκεια του ύπνου μην προτιμάτε την πρηνή στάση (μπρούμυτα), μην κοιμάστε με πολλά μαξιλάρια και προτιμήστε τα πουπουλένια καθώς προσαρμόζονται καλύτερα στη ανατομία του αυχένα.

Πρωταρχική αντιμετώπιση του επώδυνου αυχένα

Αφού είμαστε σίγουροι ότι ο πόνος που βιώνουμε είναι αποτέλεσμα μηχανικής καταπόνησης των μυών της περιοχής λόγω στάσης ή δραστηριότητας, φροντίζουμε καταρχήν να ξεκουραστούμε και να αποφύγουμε περαιτέρω καταπόνηση.

Κάποιο ήπιο μη στεροειδές αναλγητικό σκεύασμα (πχ ακεταμινοφαίνη) θα απαλύνει την ένταση του πόνου, ενώ ανακούφιση μπορεί να προσφέρει και ένα μαλακό αυχενικό κολάρο. Προσοχή όμως, το κολάρο δεν πρέπει να χρησιμοποιείται για μακρό διάστημα (>10 ημέρες) γιατί μπορεί να επιδεινώσει τον πόνο και να προκαλέσει αδυναμία των μυών και περιορισμό των κινήσεων.

Η εφαρμογή ζεστών επιθεμάτων επίσης προσφέρει κάποιου βαθμού ανακούφιση. Και εδώ προσοχή κατά την εφαρμογή γιατί υπάρχει ο κίνδυνος εγκαύματος.

Μην ξεχνάτε όμως ότι αν ο πόνος επιμένει, πρέπει να συμβουλευτείτε το γιατρό σας.

health.in.gr

Ειδήσεις Σήμερα: