χρέους

Ενώ η κρίση χρέους έχει επεκταθεί πλέον στον πυρήνα της Ευρωζώνης και όλο και περισσότεροι ζητούν την παρέμβαση της ΕΚΤ, καθώς και την έκδοση κοινών ευρωομολόγων, θέμα για τα οποία η Κομισιόν θα παρουσιάσει συγκεκριμένες προτάσεις την ερχόμενη Τετάρτη, η Γερμανίδα καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ εμφανίζεται έτοιμη να υποχωρήσει από την σκληρή στάση που ακολουθεί, με αντάλλαγμα το δικαίωμα παρέμβασης στους εθνικούς προϋπολογισμούς των κρατών-μελών.

Εικόνα έντονης αναταραχής υπάρχει στις ευρωπαϊκές αγορές μετοχών και ομολόγων την Δευτέρα, καθώς η κρίση χρέους χτυπά πλέον την «καρδιά» της Ευρωζώνης, ενώ την ίδια ώρα η γερμανική κυβέρνηση επιμένει στην αδιάλλακτη στάση της και αρνείται τη διεύρυνση του ρόλου της ΕΚΤ, ώστε να τυπώσει χρήμα και να σταματήσει τη ραγδαία επέκταση της κρίσης που απειλεί ευθέως το μέλλον του ευρώ. Ωστόσο, από την κρίση αυτή ενδέχεται να μην γλιτώσει ούτε η γερμανική οικονομία, εφόσον διογκωθεί το κύμα φυγής κεφαλαίων από την Ευρώπη.

Αυξάνονται ραγδαία  οι φωνές όσων ζητούν την μεγαλύτερη ενεργοποίηση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, ει δυνατόν και με την εκτύπωση χρήματος, προκειμένου να σταματήσει η ραγδαία εξάπλωση της κρίσης χρέους στην Ευρωζώνη. Ο Πολωνός υπουργός Οικονομικών, η χώρα του οποίου ασκεί την προεδρία της ΕΕ, δήλωσε πως οι Ευρωπαίοι έχουν να επιλέξουν ανάμεσα «σε μια σαρωτική επέμβαση της ΕΚΤ» για να διασωθεί η Ευρωζώνη και στην «καταστροφή» μιας «ιστορικής οικονομικής πανωλεθρίας».

Η κρίση κρατικού χρέους πλήττει τον σκληρό πυρήνα των χωρών της Ευρωζώνης, προειδοποίησε την Δευτέρα ο Ευρωπαίος επίτροπος Όλι Ρεν, τονίζοντας ότι δεν πρέπει να υπάρχουν «ψευδαισθήσεις» γι΄αυτό. Την ίδια ώρα, συνεχίζονται οι αντιπαραθέσεις για τον ρόλο της ΕΚΤ και το αν η ευρωτράπεζα θα πρέπει να τυπώσει χρήμα, ενώ το Βερολίνο εξετάζει την πιθανότητα να υπάρξουν και άλλες «συντεταγμένες αναδιαρθρώσεις χρέους» πέραν της Ελλάδας.

Η κυκλοφορία «ευρωομολόγων» μπορεί να οδηγήσει «γρήγορα στην ελάφρυνση της τρέχουσας κρίσης χρέους» στην Ευρωζώνη, ενώ μπορεί επίσης να «ενισχύσει την αντίσταση» απέναντι σε μελλοντικές κρίσεις, όπως αναφέρεται σε επίσημο έγγραφο της Κομισιόν για τα ευρωομόλογα, που αναμένεται να παρουσιασθεί την Τετάρτη από τον κ. Μπαρόζο μαζί με την πρόταση της Κομισιόν για αυξημένη εποπτεία των προϋπολογισμών. Η Επιτροπή βάζει τρεις επιλογές στο τραπέζι των συζητήσεων, εκ των οποίων εκτιμά ότι η μία μπορεί να υλοποιηθεί άμεσα.

Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ενδέχεται να υποκύψει στις πιέσεις να τυπώσει χρήμα προκειμένου να αποφευχθεί η περαιτέρω επιδείνωση της κρίσης χρέους της ευρωζώνης, σύμφωνα με δημοσκόπηση του Reuters, με τους ερωτηθέντες να δίνουν ίσες πιθανότητες να εφαρμόσει πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης. Επιπλέον, η πλειονότητα των αναλυτών θεωρεί πως η ΕΚΤ θα δεχθεί τελικά να αναλάβει ακόμη κεντρικότερο ρόλο στην αντιμετώπιση των πιέσεων στα ομόλογα της Ευρωζώνης.

Δεν θεωρεί ο Τσαρλς Νταλάρα του IIF πως θα μπορούσε να δικαιολογηθεί μία υποβάθμιση της γαλλικής πιστοληπτικής αξιολόγησης, καθώς το Παρίσι «κάνει σχετικά καλή δουλειά» στη διαχείριση του χρέους του. Ο επικεφαλής του Διεθνούς Χρηματοπιστωτικού Ινστιτούτου επανέλαβε πως η Ελλάδα είναι «ξεχωριστή περίπτωση» και προειδοποίησε πως πιθανά σημάδια πως η διαδικασία για το ελληνικό χρέος μπορεί να εφαρμοστεί και για άλλες χώρες μπορεί να προκαλέσει περαιτέρω ταραχή στις αγορές.

Υπό την πίεση της ευρωπαϊκής κρίσης χρέους και παρά τις αντίθετες μέχρι τώρα διακηρύξεις του συντηρητικού πρωθυπουργού Βίκτορ Ορμπάν, η Ουγγαρία άρχισε την Παρασκευή συνομιλίες με το ΔΝΤ και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για οικονομική βοήθεια. Το ουγγρικό υπουργείο Οικονομικών ανακοίνωσε πως μία συμφωνία με τους χρηματοδότες αναμένεται για τις αρχές του νέου χρόνου ενώ η κυβέρνηση άφηνε να εννοηθεί πως συνεχίζει να αντιτίθεται σε επιπλέον περικοπές και πως η συμφωνία θα προβλέπει, αντί λιτότητας, ενίσχυση της οικονομικής ανάπτυξης στην Ουγγαρία.

Το γερμανικό υπουργείο Εξωτερικών επιβεβαίωσε ότι εξετάζει την πιθανότητα να υπάρξουν και άλλες «συντεταγμένες αναδιαρθρώσεις χρέους» πέραν της Ελλάδας, όπως αναφερόταν σε έγγραφο το οποίο δημοσίευσε η Daily Telegraph. Σύμφωνα με το εξασέλιδο κείμενο του υπουργείου, η «μερική πτώχευση» θα πρέπει να καταστεί μια δυνατότητα που θα μπορεί να εφαρμοστεί για τα κράτη-μέλη της ευρωζώνης τα οποία «δεν είναι σε θέση να επιτύχουν την βιωσιμότητα του χρέους τους».

Μπορεί οι Μέρκελ και Κάμερον να τα είπαν «σαν καλοί φίλοι», όπως δήλωσαν, ωστόσο, συμφώνησαν ότι διαφωνούν στο θέμα της αλλαγής των Συνθηκών στην ΕΕ, όπως επίσης και στο ρόλο που θα μπορούσε να διαδραματίσει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα στην ολοένα και οξύτερη κρίση χρέους στην Ευρωζώνη. Οι δύο ηγέτες συμφώνησαν πάντως να εργαστούν από κοινού για την επίλυση των διαφορών τους.

Η αποτυχία των Ευρωπαίων ηγετών να βάλουν «φρένο» στην εξάπλωση της κρίσης χρέους στην Ευρωζώνη, που απειλεί ευθέως και το χρηματοπιστωτικό σύστημα, τρεις εβδομάδες περίπου μετά τη Σύνοδο Κορυφής των Βρυξελλών, έχει οξύνει τις αντιπαραθέσεις στο εσωτερικό της, με επίκεντρο τον ρόλο που μπορεί να παίξει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα στην αντιμετώπιση της κρίσης. Καθώς η γαλλική πρόταση για μετατροπή του EFSF σε τράπεζα δεν δείχνει να περνά, στο προσκήνιο είναι η πρόταση δανειοδότησης του ΔΝΤ από την ΕΚΤ, ώστε να ξεπερασθεί ο σκόπελος της απαγόρευσης χρηματοδότησης των κυβερνήσεων απευθείας από την ευρωτράπεζα.

Ο αντιπρόσωπος των τραπεζών στις διαπραγματεύσεις περικοπής του ελληνικού χρέους Τσ.Νταλάρα εξέφρασε την αισιοδοξία ότι περισσότεροι από 70-80% των ιδιωτών ομολογιούχων θα ενταχθούν στο PSI. Ωστόσο, δήλωσε ότι είναι πρώιμο να κάνουμε λόγο για μείωση του χρέους κατά 100 δισ. ευρώ, ενώ ως προϋπόθεση για την υλοποίηση του προγράμματος έθεσε την ανακεφαλαιοποίηση των ελληνικών τραπεζών. Ακόμη τόνισε ότι προσβλέπει σε συμφωνία εντός των επόμενων εβδομάδων, ώστε η ανταλλαγή να ολοκληρωθεί έως τον Ιανουάριο. Έως τα τέλη Νοεμβρίου έτοιμη η ελληνική πρόταση για το PSI, εκτιμά υψηλόβαθμο στέλεχος του ΥΠΟΙΚ.

Την ώρα που ο νέος πρωθυπουργός της Ιταλίας βρίσκεται ενώπιον της Γερουσίας για τις προγραμματικές δηλώσεις και την ψήφο εμπιστοσύνης, ο επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Χέρμαν βαν Ρομπάι εξέφραζε τη βεβαιότητα ότι η Ρώμη μπορεί να ξεπεράσει το σκόπελο της κρίσης χρέους. Παράλληλα από το Βερολίνο εκφράζεται η άποψη ότι η Ιταλία δεν θα χρειαστεί τα κεφάλαια του Ευρωπαϊκού Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας.

Την -επίσημη- έναρξη των συζητήσεων με τον ιδιωτικό τομέα, που εκπροσωπεί το IIF, για το πρόγραμμα ανταλλαγής ελληνικών ομολόγων, που στοχεύει στη μείωση του χρέους κατά 100 δισ. ευρώ, ανακοίνωσε την Πέμπτη ο υπουργός Οικονομικών Ευάγγελος Βενιζέλος. Η διαδικασία της ανταλλαγής αναμενεται να ξεκινήσει στις αρχές του 2012. Σε λίγο συνέντευξη Τύπου του Τσ.Νταλάρα στη Φρανκφούρτη για τις τελευταίες εξελίξεις αναφορικά με το ελληνικό «κούρεμα».

Εντείνονται οι πιέσεις στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα να δράσει ως «πιστωτής έσχατης ανάγκης» προκειμένου να φρενάρει την περαιτέρω εξάπλωση της κρίσης στην Ευρωζώνη, καθώς έκδηλη είναι η ανησυχία για την πιθανή δημιουργία ενός ανεξέλεγκτου ντόμινο που θα συμπαρασύρει σε βαθιά ύφεση την παγκόσμια οικονομία και θα προκαλέσει σοκ στις διεθνείς αγορές. Ο Ιρλανδός πρωθυπουργός Έντα Κένι ζητεί από την ευρωτράπεζα να ξεδιπλώσει ένα «τείχος προστασίας» γύρω από το ευρώ, χρησιμοποιώντας τα «απεριόριστα» μέσα που διαθέτει στο οπλοστάσιο της, ενώ ο επικεφαλής οικονομολόγος της Citigroup προειδοποιεί για ενδεχόμενο πτωχεύσεων σε χώρες όπως η Ιταλία και η Ισπανία αν η ΕΚΤ δεν δράσει άμεσα.

Στην υποβάθμιση της διαβάθμισης του χρέους αλλά και των καταθέσεων 10 κρατικών γερμανικών τραπεζών, προχώρησε η Moody's, σε μια κίνηση που αντανακλά την αναθεώρηση των υποθέσεων του οίκου για το μέγεθος της στήριξης που θα μπορούσαν να λάβουν οι τράπεζες, εάν αυτό κρίνονταν απαραίτητο.

Στη Φρανκφούρτη μεταφέρονται την Πέμπτη οι διαπραγματεύσεις για τη συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα (PSI) στο πρόγραμμα ανταλλαγής ελληνικών ομολόγων, με στόχο τη μείωση του χρέους κατά 100 δισ. ευρώ περίπου. Την Τετάρτη, ο Τσαρλς Νταλάρα του IIF συναντήθηκε στην Αθήνα εκτάκτως με τον πρωθυπουργό Λ. Παπαδήμο και τον υπουργό Οικονομικών Ευ. Βενιζέλο, συνσντήσεις στις οποίες τέθηκαν επί τάπητος οι προτάσεις του λόμπι των τραπεζιτών και οι θέσεις της ελληνικής κυβέρνησης.

Η ζώνη του ευρώ βρίσκεται πλέον αντιμέτωπη με μία πραγματική συστημική κρίση και δεν πρόκειται να επιβιώσει δίχως μεγαλύτερη πολιτική ενοποίηση και πειθαρχία, δήλωσε ο πρόεδρος της Κομισιόν Ζοζέ Μπαρόζο κατά τη συζήτηση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για την κρίση χρέους. Παραδέχθηκε ότι ουσιαστικά απέτυχαν οι μέχρι τώρα πολιτικές που εφαρμόστηκαν για την έξοδο από την κρίση, υπογραμμίζοντας την ανάγκη επιτήρησης των δημοσιονομικά απείθαρχων, γεγονός που αναμένεται να προκαλέσει αντιδράσεις δεδομένου ότι σηματοδοτεί εκχώρηση εθνικής κυριαρχίας στις Βρυξέλλες.

Στην Αθήνα έρχεται εκτάκτως ο επικεφαλής του IIF, Τσαρλς Νταλάρα, όπου θα έχει επαφές στις 8 το βράδυ στο Μέγαρο Μαξίμου, με τον πρωθυπουργό Λ. Παπαδήμο και τον υπουργό Οικονομικών Ευ. Βενιζέλο, σχετικά με το «κούρεμα» του ελληνικού χρέους. Στη Φρανκφούρτη θα ξεκινήσουν επισήμως, υπό την εποπτεία της τρόικας, οι διαπραγματεύσεις της κυβέρνησης με τους ιδιώτες ομολογιούχους που εκπροσωπεί το Διεθνές Χρηματοοικονoμικό Ινστιτούτο (IIF), για τη διαδικασία της ανταλλαγής των ελληνικών ομολόγων, που θα πρέπει να οδηγήσει στην απομείωση κατά 50% των ομολόγων που διακρατούν οι τράπεζες, με στόχο τη μείωση του δημοσίου χρέους κατά 100 δισ. ευρώ περίπου.

Στο χαμηλότερο επίπεδο των πέντε τελευταίων εβδομάδων υποχώρησε την Τετάρτη το ευρώ, καθώς η κρίση χρέους επεκτείνεται με ραγδαίους ρυθμούς στον πυρήνα της Ευρωζώνης, όπως δείχνουν και οι δηλώσεις του προέδρου της Κομισιόν Ζοζέ Μπαρόζο ότι η ζώνη αντιμετωπίζει μία «πραγματικά συστημική κρίση». Ωστόσο, οι απώλειες περιορίσθηκαν μετά τις φήμες για παρέμβαση της ΕΚΤ με μαζικές αγορές ευρωπαϊκών, κυρίως ιταλικών και ισπανικών- ομολόγων.

Την καθιέρωση ενός «φρένου χρέους» με συνταγματική ισχύ αποφάσισε κατά την εβδομαδιαία συνεδρίασή του το υπουργικό συμβούλιο της αυστριακής κυβέρνησης συνασπισμού Σοσιαλδημοκρατών και του συντηρητικού Λαϊκού Κόμματος. Το όριο του χρέους, κατά το γερμανικό πρότυπο, θα ενταχθεί στο Ομοσπονδιακό Σύνταγμα της Αυστρίας και ισχύσει από το τέλος της δεκαετίας.

Σημαντική πτώση κατέγραψε το Χρηματιστήριο την Τρίτη υποχωρώντας κάτω από τις 750 μονάδες, ακολουθώντας το αρνητικό κλίμα στις ευρωαγορές, ενώ η κρίση χρέους απειλεί πια τον σκληρό πυρήνα της ευρωζώνης. Τα spreads των ομολόγων σε Γαλλία, Ισπανία, Ιταλία, Βέλγιο και Αυστρία σκαρφαλώνουν σε ανησυχητικά επίπεδα με αναλυτές να μην διστάζουν να πουν ότι πλέον απειλείται η συνοχή της Ευρωζώνης. Στο πλαίσιο αυτό, και δεδομένης της αβεβαιότητας στην ελληνική οικονομία για την οποία τα πάντα είναι ακόμη ανοιχτά, ο Γενικός Δείκτης Τιμών έκανε βουτιά 3,57% στις 735,65 μονάδες.

Υψηλό χρέος, αδύναμοι ρυθμοί ανάπτυξης, υποβαθμίσεις από τους οίκους αξιολόγησης, λιτότητα, παραοικονομία και ομόλογα με υψηλά επιτόκια δανεισμού: Η Ιταλία δεν μπόρεσε τελικά, παρά τα όποια ισχυρά σημεία της οικονομίας της, να μείνει έξω από το χορό της δημοσιονομικής κρίσης. Μία ευρωπαϊκή ιστορία.

Το «κούρεμα» κατά 75-80% του χρέους της Ελλάδας, της Πορτογαλίας και της Ιρλανδίας που κατέχουν ιδιώτες, προκειμένου να μην επεκταθεί η κρίση χρέους της Ευρώπης, θεωρεί ως την πιο ενδεδειγμένη επιλογή η BlackRock Solutions. Από την πλευρά της, η Deutsche Bank εκτιμά ότι, ως αποτέλεσμα της συνεχιζόμενης κρίσης χρέους στην Ελλάδα, του επερχόμενου κουρέματος (PSI) και εν αναμονή των αποτελεσμάτων της έρευνας της BlackRock, οι προοπτικές για τις ελληνικές και κυπριακές τράπεζες έχουν επιδεινωθεί σημαντικά.