υπέδαφος

Το Αφγανιστάν θα µπορούσε να γίνει «η Σαουδική Αραβία του λιθίου», επισήμανε εσωτερική έκθεση του αμερικανικού Πενταγώνου, την οποία είχαν επικαλεστεί τον Ιούνιο του 2010 οι «Νιου Γιορκ Τάιµς».

Η παγωμένη ήπειρος θερμαίνεται από ένα σπάνιο γεωλογικό φαινόμενο στο υπέδαφος της Γης.

Ερευνητές του Τεχνικού Πανεπιστημίου του Ντόρτμουντ στην Γερμανία μελετώντας δεδομένα από αποστολές χαρτογράφησης της Σελήνης εντόπισαν στην επιφάνεια του φυσικού μας δορυφόρου μόρια υδροξυλίου.

Σχεδόν κανείς δεν γνώριζε ότι έχουν προηγηθεί «αρκετά χρόνια» μυστικών πειραματισμών, όμως η Alphabet, ο μητρικός όμιλος της Google, ανακοίνωσε ξαφνικά ότι ιδρύει εταιρεία γεωθερμικής ενέργειας, η οποία θα προσφέρει οικονομικές λύσεις θέρμανσης και ψύξης για το σπίτι.

Η τελευταία φορά που είδε το φως του ήλιου πρέπει να ήταν πριν καν εμφανιστούν στη Γη πολυκύτταροι οργανισμοί: ερευνητές που εργάζονται σε ένα από τα βαθύτερα ορυχεία του κόσμου υποστηρίζουν ότι ανακάλυψαν το αρχαιότερο νερό του πλανήτη, παγιδευμένο στο υπέδαφος εδώ και 2 δισεκατομμύρια χρόνια.

Αν η ανθρωπότητα θέλει να συγκρατήσει την κλιματική αλλαγή σε υποφερτά επίπεδα, οι τεχνολογίες μόνιμης αποθήκευσης του διοξειδίου του άνθρακα θα πρέπει σχεδόν σίγουρα να είναι μέρος της λύσης. Τώρα, ερευνητές στις ΗΠΑ αναφέρουν ότι το CO2 που διοχετεύεται σε βασαλτικά πετρώματα στο υπέδαφος μεταμορφώνεται σχετικά γρήγορα σε πέτρα.

Ένα είδος βακτηρίου που ζει βαθιά στο υπέδαφος αποκαλύπτεται ότι έχει τη μοναδική ικανότητα να αντλεί ενέργεια από τη ραδιενεργό διάσπαση του ουρανίου. Η ανακάλυψη, λένε αμερικανοί ερευνητές, αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο ύπαρξης εξωγήινων που τρέφονται με καθαρή ακτινοβολία.

Για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής με το μικρότερο δυνατό κόστος, η βρετανική κυβέρνηση πρέπει να κατασκευάσει ένα δίκτυο αγωγών που θα μεταφέρει τα καυσαέρια των εργοστασίων ενέργειας στο βυθό της Βόρειας Θάλασσας, προτείνει επιτροπή ειδικών.

Επιστήμονες και μηχανικοί που εργάζονται σε ένα μεγάλο σταθμό παραγωγής ενέργειας στην Ισλανδία, βρήκαν για πρώτη φορά ένα έξυπνο τρόπο να αφαιρούν το διοξείδιο του άνθρακα από την ατμόσφαιρα, μετατρέποντας το σε...πέτρα. Με αυτό τον πρωτότυπο τρόπο, συμβάλλουν στη μείωση των ανθρωπογενών «αερίων του θερμοκηπίου» και στη συγκράτηση της κλιματικής αλλαγής.

Από την κατασκευή των πρώτων πυρηνικών εργοστασίων τη δεκαετία του 1950, τα άκρως ραδιενεργά απόβλητα αποθηκεύονται συνήθως σε προσωρινές εγκαταστάσεις πάνω από το έδαφος. Η Φινλανδία ετοιμάζεται τώρα να θάψει την απειλή στο υπέδαφος. Τον επόμενο αιώνα, μάλιστα, θα πετάξει το κλειδί για πάντα.

To δεύτερο σκέλος της φιλόδοξης αποστολής ExoMars στον Άρη, ένα ρομποτικό γεωτρύπανο που θα αναζητήσει ενδείξεις ζωής στο υπέδαφος της εξωγήινης ερήμου, προγραμματίζεται να εκτοξευτεί τον Ιούλιο του 2020, αποφάσισαν οι διαστημικές υπηρεσίες της Ευρώπης και της Ρωσίας.

Μια συσκευή σε μέγεθος γραμματοσήμου, ικανή να μετρά απειροελάχιστες μεταβολές στην ένταση του βαρυτικού πεδίου της Γης, θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για να εντοπίζει μεγάλες δομές στο υπέδαφος, από κοιτάσματα πολύτιμων μετάλλων μέχρι τούνελ για αποδράσεις κρατουμένων.

Η πρώτη κοινή αποστολή Ευρώπης και Ρωσίας στον Άρη εκτοξεύτηκε την Καθαρά Δευτέρα για να οσφριστεί προσεκτικά το μεθάνιο του πλανήτη και να εξετάσει αν το αέριο μπορεί να έχει βιολογική προέλευση. Ο δορυφόρος ExoMars μεταφέρει μαζί του και ένα μικρό ρομπότ που θα κατέβει στην επιφάνεια.

Διαρροή φυσικού αερίου που συνεχιζόταν σχεδόν για τέσσερις μήνες έξω από το Λος Άντζελες, μέχρι που σταμάτησε νωρίτερα τον Φεβρουάριο, ήταν η μεγαλύτερη που έχει καταγραφεί ποτέ στις ΗΠΑ, και απελευθέρωσε αέρια του θερμοκηπίου που αντιστοιχούν στις ετήσιες εκπομπές σχεδόν 600.000 αυτοκινήτων.

Υπάρχει κάτι πολύ παράξενο με τις τελευταίες εικόνες που μετάδωσε το New Horizons από τον Πλούτωνα και τον δορυφόρο του Χάροντα: οι κρατήρες είναι λίγοι και οι επιφάνειες των δύο σωμάτων δείχνουν να έχουν ανανεωθεί σχετικά πρόσφατα. Και αυτό δείχνει ότι κάτι πρέπει να κινείται κάτω από τον πάγο.

Ελάχιστοι κάτοικοι παραμένουν στην περιοχή, δηλητηριασμένη από τις τοξικές αναθυμιάσεις που ξερνάει το υπέδαφος. Είναι η πόλη-φάντασμα Σεντράλια στην Πενσιλβάνια, κάτω από την οποία ένα κοίτασμα λιθάνθρακα σιγοκαίγεται εδώ και μισό αιώνα.

Δορυφόροι που παρακολουθούν ανεπαίσθητες μεταβολές στο γήινο βαρυτικό πεδίο δείχνουν ότι οι υδροφόροι ορίζοντες υπεραντλούνται σε πολλές περιοχές του κόσμου, χωρίς καν να είναι γνωστό αν υπάρχουν αποθέματα ή αν το νερό απλά στερεύει.

Τα μεθανογόνα, μια ομάδα πανάρχαιων μικροοργανισμών που ζουν σήμερα σε βάλτους και άλλα ασυνήθιστα περιβάλλοντα, επιζούν σε συνθήκες ψύχους και χαμηλής πίεσης, ένδειξη ότι παρόμοια μικρόβια θα μπορούσαν να κρύβονται στο υπέδαφος του Άρη και να παράγουν το μεθάνιο που ανιχνεύεται στην ατμόσφαιρα του πλανήτη.

Αν η ανθρωπότητα θέλει να κρατήσει κάτω από τους 2 βαθμούς Κελσίου την αύξηση της θερμοκρασίας μέχρι τα τέλη του αιώνα, το μεγαλύτερο μέρος των γνωστών αποθεμάτων υδρογονανθράκων πρέπει να παραμείνουν στο υπέδαφος, προειδοποιεί μελέτη στο περιοδικό Nature.

Ενδείξεις για την ύπαρξη και άλλων δομών στο υπέδαφος του λόφου Καστά προέκυψαν μέσω της γεωφυσικής διασκόπησης που διενήργησε η επιστημονική ομάδα του ΑΠΘ. Έτσι, μέσω ειδικών αναλύσεων που θα ακολουθήσουν μπορεί να διαμορφωθεί ένας χάρτης-οδηγός για τα σημεία στα οποία οι αρχαιολόγοι θα προχωρήσουν σε δοκιμαστικές τομές. Όσο για τον σκελετό και τις πληροφορίες περί «γυναίκας 54 ετών», το ΥΠΠΟΑ τίς διέψευσε κατηγορηματικά.

Η πιθανότερη εξήγηση για το γιγάντιο κρατήρα που ανακαλύφθηκε τον περασμένο μήνα στη Σιβηρία είναι ότι σχηματίστηκε από την απότομη διαρροή μεθανίου, το οποίο παρέμενε μέχρι σήμερα παγιδευμένο στο υπέδαφος.

Λέγεται ότι είναι το πιο άφθονο ορυκτό στη Γη, κρύβεται όμως βαθιά στο μανδύα του πλανήτη, μακριά από τα ανθρώπινα μάτια. Το πρώτο φυσικό δείγμα του είχε περιέργως εξωγήινη προέλευση, καθώς εντοπίστηκε όχι στο υπέδαφος αλλά μέσα σε έναν αρχέγονο μετεωρίτη. Και η ανακάλυψη επέτρεψε για πρώτη φορά στους επιστήμονες να προσδιορίσουν τη δομή του και να το βαφτίσουν επίσημα: μπριντγκμανίτη.

Ακούγεται περίεργο, κι όμως τεράστιες ποσότητες γλυκού νερού βρίσκονται παγιδευμένες κάτω από τους ωκεανούς, μέσα στο υπέδαφος των ηπειρωτικών υφαλοκρηπίδων. Το υπόγειο νερό θα μπορούσε μάλιστα να ποτίσει την ανθρωπότητα καθώς τα σημερινά αποθέματα στερεύουν.

Οι γεωτρήσεις μέσω των οποίων διοχετεύονται στο υπέδαφος μεγάλες ποσότητες υγρών, είτε για την εξόρυξη υδρογονανθράκων είτε για την άντληση γεωθερμικής ενέργειας, έχουν το δυναμικό να προκαλούν σεισμούς, ορισμένοι από τους οποίους ξεπερνούν τους 5,0 βαθμούς στην κλίμακα Ρίχτερ. Η επιβεβαίωση των υποψιών που διατυπώνουν εδώ και καιρό επιστήμονες και οργανώσεις έρχεται από τρεις μελέτες που παρουσιάζονται στο τελευταίο τεύχος του Science.

Η θεωρία της Γενικής Σχετικότητας και τα ατομικά ρολόγια υψηλής ακρίβειας σύντομα θα επιτρέπουν στους γεωλόγους να χαρτογραφούν το υπέδαφος σε μεγάλα βάθη, εκτιμούν ερευνητές στην Ελβετία. Η νέα προσέγγιση βασίζεται στο γεγονός ότι ο χρόνος τρέχει πιο αργά όταν η δύναμη της βαρύτητας αυξάνεται -ένα φαινόμενο που ονομάζεται «βαρυτική διαστολή του χωροχρόνου» και αποτελεί βασικό συμπέρασμα της Γενικής Σχετικότητας του Αϊνστάιν, η οποία περιγράφει τη δομή του χωροχρόνου.