σένγκεν

Το «χαρτί» του μεταναστευτικού «έπαιξε» ο Νικολά Σαρκοζί στη μεγαλύτερη προεκλογική συγκέντρωση της εκστρατείας του στο προάστιο Βιλπέν του Παρισιού, που θεωρείται ως η τελευταία ευκαιρία του Γάλλου προέδρου να κερδίσει πόντους έναντι του Φρανσουά Ολάντ. Ο Σαρκοζί ζήτησε μεταρρύθμιση της Σένγκεν στα πρότυπα του ευρω-συμφώνου με υποχρεώσεις και κυρώσεις για τα κράτη-μέλη, προειδοποιώντας ότι η Γαλλία θα αναστείλει τη συμμετοχή της εάν δεν οχυρωθούν τα ευρωπαϊκά σύνορα από την παράνομη μετανάστευση. Η «σωτηρία της Ελλάδας» στον απολογισμό των επιτευγμάτων της προεδρίας του «Σαρκό».

Η χορήγηση καθεστώτος υποψήφιας προς ένταξη χώρα στη Σερβία, το θέμα της ένταξης Βουλγαρίας και Ρουμανίας στη ζώνη Σένγκεν και η πιθανότητα επιβολής κυρώσεων στη Λευκορωσία θα αποτελέσουν μερικά από τα ζητήματα που θα συζητηθούν στη διάρκεια της Συνόδου Κορυφής των Ευρωπαίων ηγετών στις Βρυξέλλες.

Επιμένει η Ολλανδία στο «όχι» της στην ένταξη της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας στη ζώνη Σένγκεν, θεωρώντας ανεπαρκείς ακόμη τις βελτιώσεις στο σύστημα συνοριακών ελέγχων των δύο νεότερων χωρών της ΕΕ. «Η πρόοδος που έχει γίνει είναι ορατή και στις δύο χώρες, ειδικά στη Ρουμανία, αλλά πρέπει να γίνουν περισσότερα» ανέφερε η Ολλανδία, παραπέμποντας στον Ιούλιο για επανεξέταση της κατάστασης, βάσει και της αναμενόμενης έκθεσης της Κομισιόν για το θέμα.

Η Φινλανδία έχει άρει εν μέρει τις επιφυλάξεις της για την προσχώρηση της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας στη ζώνη Σένγκεν, βάσει δήλωσης του Φινλανδού υπουργού Ευρωπαϊκών Υποθέσεων Αλεξάντερ Στουμπ. Το Ελσίνκι ανακοινώνει ότι επιδιώκει ένα σχέδιο συμβιβασμού που περιλαμβάνει την ένταξη Βουκουρεστίου και Σόφιας σε δύο φάσεις, αλλά η στάση του θα οριστικοποιηθεί μετά τη δημοσιοποίηση της σχετικής αξιολόγησης της Κομισιόν. Αντίθετη παραμένει εντούτοις η Ολλανδία. Η διεύρυνση της ζώνης Σένγκεν περιλαμβάνεται στην ατζέντα της Συνόδου Κορυφής της ΕΕ το Δεκέμβριο.

Τα δακτυλικά αποτυπώματα και η ψηφιακή φωτογραφία θα είναι εφεξής υποχρεωτικά για τους αλλοδαπούς που επιθυμούν να επισκεφθούν την ΕΕ, σύμφωνα με το νέο σύστημα θεωρήσεων διαβατηρίων (VIS) της ΕΕ που τέθηκε σε λειτουργία από την Τρίτη. Οι πρώτες χώρες που θα συνδεθούν με το σύστημα είναι από τη Μέση Ανατολή ενώ μέσα σε δύο χρόνια πρέπει να συνδεθούν όλες οι προξενικές αρχές των κρατών του Σένγκεν παγκοσμίως.

Η νέα κεντροαριστερή κυβέρνηση συνασπισμού της Δανίας υπό την ηγέτιδα των Σοσιαλδημοκρατών Χέλε Τόρνινγκ-Σμιντ πρόκειται να ακυρώσει τα σχέδια της απερχόμενης κυβέρνησης για την αποκατάσταση μόνιμων τελωνειακών ελέγχων και ελέγχων ασφαλείας στα σύνορα της χώρας, κίνηση που είχε προκαλέσει την οργή της γειτονικής Γερμανίας και προειδοποιήσεις εκ μέρους της Κομισιόν για παραβίαση των κανόνων της Συνθήκης Σένγκεν.

Στις ενστάσεις της Ολλανδίας και της Φινλανδίας προσέκρουσε η επιδίωξη της Ρουμανίας και της Βουλγαρίας να ενταχθούν στη ζώνη Σένγκεν. Τα δύο νεότερα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης μένουν εκτός της ζώνης ελεύθερης διακίνησης, καθώς η ολλανδική και φινλανδική κυβέρνηση επέμειναν στο Συμβούλιο Υπουργών Εσωτερικών της ΕΕ ότι για την ένταξή τους απαιτείται περισσότερη προσπάθεια στην πάταξη της διαφθοράς και του οργανωμένου εγκλήματος.

Επικαλούμενες λόγους υγείας οι ρουμανικές Αρχές μπλόκαραν την εισαγωγή φορτίων με τουλίπες από την Ολλανδία, μόλις μία ημέρα αφότου η ολλανδική κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι θα ασκήσει βέτο στην ένταξη της Ρουμανίας στη ζώνη Σένγκεν κατά την επικείμενη σύνοδο των υπουργών Εσωτερικών της ΕΕ. Έξι φορτία φορτηγών με ολλανδικές τουλίπες, σπόροι και βολβοί, παραμένουν ακινητοποιημένα στα σύνορα, καθώς σύμφωνα με τις τελωνειακές Αρχές μπορεί να περιέχουν «επικίνδυνα βακτήρια».

Πρόταση που επιτρέπει στα κράτη-μέλη της ζώνης Σένγκεν να επαναφέρουν υπό αυστηρές προϋποθέσεις και μόνο για πέντε ημέρες τους ελέγχους στα εσωτερικά σύνορα σε περίπτωση μαζικής εισόδου παράνομων μεταναστών υπέβαλε η Κομισιόν. Ωστόσο η επαναφορά θα γίνεται σε ευρωπαϊκό και όχι σε διακυβερνητικό επίπεδο (όπως συμβαίνει σήμερα) ενώ οι έλεγχοι θα διατηρούνται και πέραν των πέντε ημερών με απόφαση που θα απαιτεί ειδική πλειοψηφία των κρατών-μελών και αιτιολογημένη έκθεση. Το σχέδιο ουσιαστικά δίνει στην ΕΕ τη δυνατότητα να αναστείλει τη συμμετοχή στη ζώνη Σένγκεν σε χώρες που αντιμετωπίζουν σοβαρό πρόβλημα μετανάστευσης, όπως η Ελλάδα.

Οι προτάσεις για τη Συνθήκη του Σένγκεν, που θα παρουσιάσει την Παρασκευή η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, δεν στοχεύουν συγκεκριμένες χώρες όπως η Δανία, η Ελλάδα, η Ιταλία και η Γαλλία, διευκρίνισε ο εκπρόσωπος της Επιτρόπου για τις εσωτερικές υποθέσεις Σεσίλια Μάλστρομ.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση σκοπεύει να καταθέσει την Παρασκευή πρόταση σύμφωνα με την οποία θα αναστέλλεται η συμμετοχή χωρών στη ζώνη Σένγκεν, κίνηση που φαίνεται να αφορά την Ελλάδα η οποία είναι μία από τις μεγαλύτερες πύλες εισόδου μεταναστών στην Ένωση. Όπως αναφέρουν οι Financial Times, οι προτάσεις για τους κανόνες λειτουργίας της ζώνης θα προβλέπουν κάτι που διπλωμάτες ονομάζουν κατ’ιδίαν «ελληνική εξαίρεση».

Η Κομισιόν έκρινε σύμφωνη μόνο με το γράμμα -και όχι με το πνεύμα- της συνθήκης του Σένγκεν την στάση της Γαλλίας απέναντι στους Τυνήσιους μετανάστες που πήραν βίζα από την Ιταλία, έπειτα από τη διαμάχη μεταξύ Ρώμης και Παρισιού για το ζήτημα. Οι γαλλικές συνοριακές αρχές διενήργησαν ελέγχους στα τρένα που μετέφεραν τους Τυνήσιους μετανάστες, οι οποίοι -θεωρητικά- μπορούσαν με την ιταλική βίζα να μετακινηθούν ελεύθερα στα 25 μέλη της Συνθήκης του Σένγκεν.

Την κατηγορηματική αντίθεσή του στην έστω και μερική επαναφορά των συνοριακών ελέγχων εντός του χώρου Σένγκεν εκφράζει με ψήφισμά του το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, υπογραμμίζοντας ότι η εισροή μεταναστών και αιτούντων άσυλο δεν μπορεί να δικαιολογήσει ανάλογες κινήσεις. Η αντίδραση της Ευρωβουλής έρχεται στον απόηχο της επαναφοράς των τελωνειακών ελέγχων από τη Δανία, την πρώτη χώρα που «σπάει» την αρχή της ελεύθερης μετακίνησης εντός της ζώνης Σένγκεν και είναι πολύ πιθανό ότι θα βρει μιμητές.

Εκνευρισμό και ανησυχία στους γείτονές της και τις Βρυξέλλες προκαλεί η Δανία, επαναφέροντας τους τελωνειακούς ελέγχους στα σύνορά της με τη Γερμανία και τη Σουηδία. Η Κοπεγχάγη είναι η πρώτη χώρα που αμφισβητεί την αρχή της ελεύθερης μετακίνησης εντός της ζώνης Σένγκεν στο «όνομα» της πάταξης της διασυνοριακής εγκληματικότητας. Επιπλέον 50 τελωνειακοί διενεργούν από το πρωί της Τρίτης ελέγχους στα χερσαία και θαλάσσια περάσματα.

Οι Ευρωπαίοι ηγέτες υπερασπίστηκαν την Παρασκευή την αρχή της ελεύθερης μετακίνησης εντός της ζώνης Σένγκεν, εγκρίνοντας νέους κανόνες που ορίζουν ότι η επαναφορά των ελέγχων στα εθνικά σύνορα θα αποτελεί μόνο «έσχατη λύση». «Είναι ένα τεράστιο πλεονέκτημα που δεν μπορούμε να ρισκάρουμε εξαιτίας εθνικών ευαισθησιών» δήλωσε η Γερμανίδα καγκελάριος.

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε κατά πλειοψηφία την έκθεση του ευρωβουλευτή Κάρλος Κοέλιο, υπέρ της ένταξης της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας στο Χώρο Σένγκεν. Το θέμα αναμένεται να εξεταστεί στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, τον προσεχή Σεπτέμβριο.

Διχάζει το θέμα των ευρωπαϊκών συνόρων τα κράτη-μέλη της ΕΕ, μετά και από την απόφαση της Δανίας να επαναφέρει τους συνοριακούς ελέγχους σε ταξιδιώτες που εισέρχονται από τη Γερμανία και τη Σουηδία, «παγώνοντας» έτσι τη Συνθήκη του Σένγκεν. Σκληρή κριτική ασκήθηκε στη χώρα στη διάρκεια ειδικής συνάντησης των υπουργών Εσωτερικών της ΕΕ, ενώ η Γαλλία και η Ιταλία άφησαν ανοιχτό το ενδεχόμενο να επαναφέρουν τους συνοριακούς ελέγχους, προκαλώντας την οργή πολλών ευρωπαϊκών χωρών.

«Η Ελλάδα υποστηρίζει κάθε πρόταση που ενισχύει το Σένγκεν και ταυτόχρονα απορρίπτει κάθε σκέψη που ανατρέπει το κοινοτικό κεκτημένο» υπογράμμισε ο υπουργός Προστασίας του Πολίτη Χρήστος Παπουτσής στην παρέμβασή του στο έκτακτο συμβούλιο υπουργών Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων της ΕΕ, που πραγματοποιήθηκε την Πέμπτη στις Βρυξέλλες.

Η κυβέρνηση της Δανίας ανακοίνωσε την Τετάρτη ότι πρόκειται να επαναφέρει «το συντομότερο δυνατό» τους συνοριακούς ελέγχους στους ταξιδιώτες που εισέρχονται από τη Γερμανία και τη Σουηδία, «παγώνοντας» και επίσημα την εφαρμογή της Συνθήκης του Σένγκεν. Η απόφαση της Δανίας προκάλεσε την έντονη αντίδραση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, με τους ευρωβουλευτές να ανησυχούν ότι θα ακολουθήσει ντόμινο αμφισβήτησης του χώρου Σένγκεν.

Η Ελλάδα δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να αποδεχθεί επιστροφή στην «προενωσιακή» περίοδο για τη συνθήκη Σένγκεν και τον περιορισμό της ελεύθερης διακίνησης των ευρωπαίων πολιτών στην Ευρωπαϊκή Ένωση και τις χώρες Σένγκεν, επανέλαβε στη Βουλή ο υπουργός Προστασίας του Πολίτη Χρήστος Παπουτσής, αφήνοντας υπόνοιες για βέτο.

Μια δέσμη ιδεών για την αντιμετώπιση του ζητήματος της μετανάστευσης από την ΕΕ παρουσίασε στις Βρυξέλλες η αρμόδια για τις Εσωτερικές Υποθέσεις επίτροπος Σεσίλια Μάλμστρομ, προτείνοντας μεταξύ άλλων τη θέσπιση -σε έκτακτες περιστάσεις- μιας ρήτρας για τη δημιουργία ενός μηχανισμού αναστολής της ελεύθερης κυκλοφορίας των προσώπων στον χώρο των 25 κρατών του Σένγκεν.

«Ναι» στην τροποποίηση της Συνθήκης Σένγκεν, αλλά προς άλλη κατεύθυνση, είπε ο πρωθυπουργός Γ.Παπανδρέου από το βήμα της τακτικής συνέλευσης του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων. «Θα δώσουμε μάχη και στην Ευρώπη. Σήμερα, είναι πολλές χώρες που θέλουν την αναθεώρηση της Συμφωνίας Σένγκεν. Σε αυτό συμφωνούμε, αλλά με άλλη κατεύθυνση -εμείς θέλουμε απλοποίηση» δήλωσε ο πρωθυπουργός.

Τη δυνατότητα προσωρινής επαναφοράς των ελέγχων στα εθνικά σύνορα του Χώρου Σένγκεν προτείνει η Κομισιόν, σε περίπτωση που διαπιστωθεί «αδυναμία» μιας χώρας να τα ελέγξει ή δεχθεί υπερβολικές πιέσεις από μεταναστευτικά ρεύματα. Η απόφαση ουσιαστικά «φωτογραφίζει» την Ελλάδα, αλλά και την Ιταλία, η οποία πρόσφατα είχε εμφανιστεί έτοιμη να επιτρέψει σε χιλιάδες Τυνήσιους να ταξιδέψουν στη Γαλλία.

«Η Ελλάδα θεωρεί ότι η ελεύθερη κυκλοφορία εντός του ενιαίου χώρου Σένγκεν, θα πρέπει να διαφυλαχθεί ως κόρη οφθαλμού γιατί αποτελεί το βασικότερο πυλώνα της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης» τόνισε ο υπουργός Προστασίας του Πολίτη, σχολιάζοντας δημοσιεύματα ενδεχόμενη επαναφορά περιορισμών στην ελεύθερη κυκλοφορία προσώπων εντός της ΕΕ.

Για τους κινδύνους που εγκυμονεί μία μεταρρύθμιση της Συνθήκης του Σένγκεν προειδοποιεί η Γερμανία, τονίζοντας ότι η ελευθερία στις μετακινήσεις αποτελεί μία από τις σημαντικότερες κατακτήσεις στην ευρωπαϊκή ήπειρο και πρέπει να μείνει αδιαπραγμάτευτη. Η γαλλική αντίδραση ήλθε στον απόηχο της κοινής στάσης που υιοθέτησαν Σαρκοζί-Μπερλουσκόνι υπέρ της δυνατότητας επιβολής προσωρινών ελέγχων στα εσωτερικά σύνορα της ΕΕ.