πίδακες

Ένα καταφύγιο δροσιάς προσφέρει το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος στο ΚΠΙΣΝ, με ένα πρόγραμμα με τίτλο «Heatwave Edition». Δωρεάν αναψυκτικά και παγωτά, παιχνίδι με τους πίδακες νερού και ανάλαφρα animation περιμένουν όσους αποφασίσουν να περάσουν τον καύσωνα στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος.

To Summer Nostos Festival (SNFestival) έρχεται αυτόν τον Ιούνιο, προτείνοντας έναν νόστο, μια ομαδική «επιστροφή» σε όλα όσα σημαίνει για τον καθένα μας η άφιξη του καλοκαιριού, με μια εβδομάδα δωρεάν εκδηλώσεων για όλους από τις 18 έως τις 25 Ιουνίου.

...

Η Ευρώπη, ένα από τα μεγάλα φεγγάρια του Δία, είναι πράγματι το πιο πολλά υποσχόμενο μέρος στο Ηλιακό Σύστημα για την αναζήτηση εξωγήινης ζωής: η NASA ανακοίνωσε ότι κάτω από το κέλυφος πάγου που καλύπτει τον δορυφόρο κρύβεται πιθανότατα ένας απέραντος, πιθανώς φιλόξενος ωκεανός.

Σε μια άκρως θεαματική εικόνα του διαστημικού τηλεσκοπίου Hubble, ένα νεογέννητο άστρο εκτοξεύει πίδακες αερίου από τους πόλους του, σαν να πανηγυρίζει για το ξαφνικό άναμμά του μέσα σε ένα κοσμικό μαιευτήριο.

Την ευκαιρία να μελετήσουν καλύτερα από κάθε άλλη φορά τον παγωμένο δορυφόρο του Κρόνου, Εγκέλαδο, θα έχουν οι επιστήμονες, καθώς η διαστημοσυσκευή «Κασίνι» (Cassini), μία κοινή αποστολή της Αμερικανικής Διαστημικής Υπηρεσίας (ΝASA) και του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA) θα πλησιάσει σε απόσταση μόλις 50 χιλιομέτρων αύριο, Τετάρτη.

Το πλανητικό νεφέλωμα M2-9, γνωστό επίσης ως «Πεταλούδα του Μνκόφσκι» ή και ως «Twin Jet» (δίδυμοι πίδακες), αποκαλύπτεται με πρωτοφανή ευκρίνεια στις εντυπωσιακές εικόνες που έστειλε το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble. Το M2-9, το οποίο θυμίζει κοσμική πεταλούδα με ανοιγμένα φτερά, είναι ένα διπολικό πλανητικό νεφέλωμα: αντί για ένα, έχει στο κέντρο του δυο άστρα που βρίσκονται σε τροχιά το ένα γύρω από το άλλο σε ένα δυαδικό σύστημα.

Ερευνητές του διάσημου Ωκεανογραφικού Ινστιτούτου του Γουντς Χολ στη Μασαχουσέτη χρησιμοποίησαν για πρώτη φορά drone για να φωτογραφήσουν μεγάπτερες φάλαινες, να εξετάσουν την υγεία τους, ακόμα και να συλλέξουν δείγματα από τους πίδακες της εκπνοής τους.

Το νεότερο από τα διαστημικά παρατηρητήρια της NASA που παρακολουθούν τον Ήλιο μεταδίδει πρωτόγνωρες εικόνες από μια περιοχή που βρίσκεται κάτω από την ηλιακή ατμόσφαιρα. Βοηθά να λυθεί ένα από τα μεγάλα μυστήρια της αστροφυσικής: γιατί η ατμόσφαιρα του άστρου μας είναι θερμότερη από την επιφάνειά του.

Η Ιώ, ένα από τα τέσσερα μεγάλα φεγγάρια του Δία, αποδεικνύεται ακόμα πιο βίαιη από ό,τι νομίζαμε: τρεις εξαιρετικά λαμπρές και θερμές ηφαιστειακές εκρήξεις που ξέσπασαν σε διάστημα δύο εβδομάδων εκτόξευσαν πίδακες λάβας σε ύψος εκατοντάδων χιλιομέτρων.

Μια δεκαετία έχει περάσει από τότε που ο πρώτος ρομποτικός επισκέπτης από τη Γη έπεσε στην αγκαλιά του Κρόνου. Στις 30 Ιουνίου, το Cassini γιορτάζει δέκα χρόνια ανακαλύψεων, από τις λίμνες μεθανίου του Τιτάνα μέχρι τους πίδακες του Εγκέλαδου, ένα πιθανό λίκνο ζωής.

Νέες αναλύσεις των δεδομένων που στέλνει το διαστημικό σκάφος Cassini στο σύστημα του Κρόνου δείχνουν να επιβεβαιώνουν την ύπαρξη ενός υπόγειου ωκεανού κάτω από την επιφάνεια του παγωμένου Εγκέλαδου. Δείχνουν επίσης ότι τα νερά του είναι φιλόξενα για τη ζωή έστω και σε μικροβιακό επίπεδο.

Ενα χρόνο πριν το διαστημικό σκάφος Dawn προσεγγίσει τη Δήμητρα (Ceres), τον μεγαλύτερο αστεροειδή του ηλιακού μας συστήματος, διεθνής ομάδα αστρονόμων έκανε μια εντυπωσιακή ανακάλυψη. Εντόπισε την παρουσία νερού στη Δήμητρα. Πίδακες υδρατμών εκτινάσσονται στο Διάστημα από το εσωτερικό του αστεροειδή που τα τελευταία χρόνια έχει… αναβαθμιστεί και κατατάσσεται πλέον στους λεγόμενους «πλανήτες-νάνους».

Η επανεξέταση των δεδομένων μιας παλαιότερης αποστολής της NASA αποκαλύπτει ενδείξεις για μια αρχαία πρόσκρουση αστεροειδή ή κομήτη στο δορυφόρο του Δία Ευρώπη -μια πρόσκρουση που δεν αποκλείεται να έφερε τα δομικά συστατικά της ζωής. Τις ελπίδες για τον εντοπισμό ζωής στην Ευρώπη ενισχύει και μια δεύτερη μελέτη, η οποία χρησιμοποίησε το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble για να ανακαλύψει γιγάντιους πίδακες νερού.

Αστρονόμοι παρατήρησαν για πρώτη ένα αστεροειδή στο ηλιακό μας σύστημα ο οποίος εμφανίζει έξι «ουρές» , παρόμοιες με εκείνες που παρατηρούμε στους κομήτες. Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι οι πρωτόγνωρες για αστεροειδή «ουρές» αποτελούν ύλη του σώματος που εκτοξεύεται στο διάστημα κατά τη φρενήρη περιστροφή του.

Την ώρα που η Αττική πνιγόταν από την καταρρακτώδη βροχή, η NASA έδωσε στη δημοσιότητα ένα εκπληκτικό βίντεο από τη λεγόμενη «βροχή πλάσματος», ένα από τα πιο εντυπωσιακά φαινόμενα στον Ήλιο.

Αν τα μάτια μας ήταν αρκετά ευαίσθητα, δύο γιγάντιοι πίδακες σωματιδίων που πηγάζουν στην καρδιά του Γαλαξία μας θα φαίνονταν να καταλαμβάνουν τα δύο τρίτα του γήινου ουρανού, διαπιστώνουν έκπληκτοι οι αστρονόμοι. Οι πίδακες έχουν συνολικό μήκος 50.000 έτη φωτός και μεταφέρουν τεράστια ποσά ενέργειας, αρκετή για να καταστρέψουν τη Γη αν βρισκόταν στο δρόμο τους.

Η τερατώδης μαύρη τρύπα που πιστεύεται ότι κρύβεται στην καρδιά του Γαλαξία μας, γνωστή ως Τοξότης Α*, είναι σήμερα ασυνήθιστα ήσυχη, σαν να βρίσκεται στη διαδικασία της πέψης. Τώρα, όμως, οι αστρονόμοι καταγράφουν πίδακες πανίσχυρων ακτίνων γάμμα, οι οποίες πιθανότατα είναι ό,τι απέμεινε από ένα αρχαίο δείπνο με μάζα 10.000 φορές μεγαλύτερη του Ήλιου.

Το σκάφος Cassini έκανε ένα νέο κοντινό πέρασμα από το νότιο πόλο του Εγκέλαδου, του δορυφόρου του Κρόνου και μπόρεσε να μελετήσει από κοντά τους θεαματικούς πίδακες πάγου και υδρατμών που ξεπηδάνε από τους πόλους του δορυφόρου, ενισχύοντας την πεποίθηση των επιστημόνων ότι διαθέτει ένα υπόγειο ωκεανό υγρού νερού.

Μερικές εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια πριν εμφανιστεί ο σύγχρονος άνθρωπος, γιγάντιοι υδροθερμικοί πίδακες στο βυθό της Βόρειας Θάλασσας απελευθέρωσαν τη μεγαλύτερη ποσότητα άμμου που έχει δραπετεύσει ποτέ από το υπέδαφος, αποκαλύπτουν τα δεδομένα που συγκεντρώθηκαν σε έρευνες της πετρελαϊκής βιομηχανίας έξω από τη Νορβηγία.

Δορυφορικά και επίγεια όργανα της NASA απαθανάτισαν μια μαύρη τρύπα στον αστερισμό του Σκορπιού την ώρα που εκτόξευε «σφαίρες» από αέριο στο ένα τέταρτο της ταχύτητας του φωτός. Το ίδιο φαινόμενο, σε ακόμα μεγαλύτερη όμως κλίμακα, πιστεύεται ότι συμβαίνει στα κέντρα των γαλαξιών.

Έντονη δραστηριότητα παρατηρείται και πάλι στο μεγαλύτερο και πιο ενεργό ηφαίστειο της Ευρώπης, την Αίτνα. Πίδακες λάβας εκτινάσσονται τις τελευταίες ώρες σε ύψος 100 μέτρων ενώ, λόγω του καπνού και της στάχτης που μεταφέρεται στον αέρα, το αεροδρόμιο στην Κατάνια έκλεισε για λίγες ώρες.

Στην τέταρτη και μεγαλύτερη έκρηξη της Αίτνας τον τελευταίο μήνα, πίδακες λάβες εκτινάσσονται σε ύψος 250 μέτρων, πέφτουν στις πλαγιές και σχηματίζουν φωτεινά, απειλητικά ποτάμια. Το αεροδρόμιο της Κατάνης λειτουργεί πάντως κανονικά, καθώς ο άνεμος έστειλε τα σύννεφα τέφρας προς το Ιόνιο.

Ενισχύονται οι υποψίες των πλανητολόγων για την ύπαρξη ενός παγκόσμιου ωκεανού κάτω από την επιφάνεια του παράξενου Εγκέλαδου, ενός από τους δεκάδες δορυφόρους του Κρόνου. Το διαστημικό σκάφος Cassini ανακάλυψε ότι οι γιγάντιοι πίδακες στο νότιο πόλο του φεγγαριού εκτοξεύουν αλμυρό νερό, γεγονός που αναπτερώνει τις ελπίδες για την ανακάλυψη μικροβιακής ζωής.

Εδώ και δεκαετίες οι αστροφυσικοί αναρωτιούνται πώς γίνεται η επιφάνεια του Ήλιου να είναι ψυχρότερη από την ατμόσφαιρά του. Η διαφορά ίσως οφείλεται τελικά σε γιγάντιος πίδακες υπέρθερμου πλάσματος που μεταφέρουν ενέργεια, υποδεικνύει μελέτη στο περιοδικό Science.