ουκρανία

Η ώρα του δημοψηφίσματος για την προσάρτηση της Κριμαίας στη Ρωσία έφτασε και η δύναμη του κυκλώνα που έχει τυλίξει τη χερσόνησο κορυφώνεται: Η Ουκρανία καταγγέλλει πως ρωσικές δυνάμεις εφόρμησαν από την Κριμαία σε άλλη περιοχή, το αμερικανικό Ναυτικό κάνει πιο εμφανή την παρουσία του στη Μαύρη Θάλασσα, η Ευρώπη συνεχίζει να απειλεί με κυρώσεις και επιμένει πως η κάλπη είναι παράνομη.

Νέες αιματηρές συγκρούσεις μεταξύ εθνικιστών και φιλορώσων ακτιβιστών, που στοίχισαν τη ζωή σε δύο ανθρώπους και προκάλεσαν τον τραυματισμό δεκάδων, ξέσπασαν στο Χάρκοβο της ανατολικής Ουκρανίας, λίγες ώρες πριν το δημοψήφισμα για την προσάρτηση της Κριμαίας στη Ρωσία. Έκτακτη συνεδρίαση του Συμβουλίου Ασφαλείας, σκληρή επίθεση Τουρτσίνοφ στο Κρεμλίνο.

Άκαρπη η συνάντηση Κέρι και Λαβρόφ στο Λονδίνο για την Κριμαία, δύο ημέρες πριν το δημοψήφισμα: «Δεν έχουμε κοινό όραμα» για την Ουκρανία είπε ο ρώσος ΥΠΕΞ, επιμένοντας πως η Μόσχα θα σεβαστεί την «βούληση του λαού της Κριμαίας» στο δημοψήφισμα. Η Μόσχα «δεν σχεδιάζει εισβολή στην νοτιοανατολική Ρωσία» είπε ο Λαβρόφ. «Δεν θα αναγνωρίσουμε το δημοψήφισμα» λέει ο Κέρι, προειδοποιώντας ότι εάν υπάρξει περαιτέρω κλιμάκωση της έντασης θα υπάρξει ακόμα μεγαλύτερο κόστος.

Στο Λονδίνο συνομιλούν οι ΥΠΕΞ Ρωσίας και ΗΠΑ για την κρίση στην Κριμαία, δύο ημέρες πριν το δημοψήφισμα για προσάρτησή της στη Ρωσική Ομοσπονδία -συνάντηση την οποία ο βρετανός ΥΠΕΞ χαρακτηρίζει «εξαιρετικής δυσκολίας», και από την οποία οι ελπίδες συνεννόησης είναι ελάχιστες. Την ίδια ώρα, η ΕΕ φαίνεται ότι έχει ήδη καταλήξει σε λίστα Ρώσων για επιβολή κυρώσεων που αγγίζουν το περιβάλλον του Πούτιν, ενώ οι ρωσικές δυνάμεις προχώρησαν σε αεροπορικές ασκήσεις στη Μεσόγειο. «Συνεχίζουμε να ελπίζουμε σε διπλωματική λύση» λέει ο Ομπάμα.

Ισχυρές πιέσεις δέχονται οι τιμές των μετοχών στο Χρηματιστήριο Αθηνών την Παρασκευή, με την αγορά να επηρεάζεται και από το αρνητικό κλίμα στις ευρωπαϊκές λόγω της ανησυχίας για τις εξελίξεις στην Ουκρανία. Οι εκκεμμότητες με την τρόικα επιβαρύνουν περαιτέρω τη ψυχολογία των επενδυτών, με τον Γενικό Δείκτη Τιμών να υποχωρεί στο επίπεδο των 1.320 μονάδων.

Στην οικία του αμερικανού πρέσβη στο Λονδίνο συναντώνται ο αμερικανός Τζον Κέρι και ο ρώσος Σεργκέι Λαβρόφ, δύο μόλις 24ωρα προτού ανοίξουν οι κάλπες για το δημοψήφισμα στην Κριμαία. Η συνάντηση δεν αναμένεται να έχει κανένα ουσιαστικό αποτέλεσμα με δεδομένα τα όσα έχουν προηγηθεί: εκατέρωθεν προειδοποιήσεις για κυρώσεις και βέτο, όπως και ρωσικά στρατιωτικά μέχρι τη Μεσόγειο. «Ναι» της Μόσχα σε αποστολή του ΟΑΣΕ στην Κριμαία, επιμένοντας πως έχει δικαίωμα να «προστατεύσει τους συμπατριώτες της στην Ουκρανία».

Ένα άτομο σκοτώθηκε και αρκετά τραυματίστηκαν την Πέμπτη, όταν εκατοντάδες φιλορώσοι και ουκρανοί διαδηλωτές συγκρούστηκαν στην ανατολική πόλη Ντονέτσκ. Ο θάνατος αυτός ενδέχεται να οξύνει την ήδη τεταμένη κατάσταση, την ώρα που Ρωσία και ΗΠΑ πραγματοποιούν στρατιωτικά γυμνάσια στην «αυλή» της Ουκρανίας, πριν από το κρίσιμο δημοψήφισμα της Κυριακής στην Κριμαία. «Η Ρωσία δεν θέλει πόλεμο» λέει ο ρώσος πρεσβευτής στον ΟΗΕ, στη διάρκεια έκτακτης συνεδρίασης του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ.

Σε επίδειξη δύναμης λίγες ημέρες πριν από το δημοψήφισμα στην Κριμαία σχετικά με την ενσωμάτωση στη Ρωσία, ξεκίνησε η Μόσχα, με τη συμμετοχή περισσότερων από 8.000 στρατιωτών. Παράλληλα, η Ρωσία έχει αναπτύξει έξι μαχητικά και δύο μεταγωγικά αεροσκάφη στη Λευκορωσία, ως απάντηση στην εντατικοποίηση των αναγνωριστικών αποστολών του ΝΑΤΟ.

Τηλεφωνική επικοινωνία είχαν οι υπουργοί Εξωτερικών ΗΠΑ και Ρωσίας πριν την συνάντησή τους την Παρασκευή στο Λονδίνο, ενώ το διπλωματικό σκηνικό έχει πάρει φωτιά: Η ΕΕ απειλεί τη Μόσχα με κυρώσεις, το αμερικανικό Κογκρέσο επεξεργάζεται μέτρα εναντίον ρώσων αξιωματούχων, η Ρωσία απειλεί με «αντίποινα» ενώ ο ρωσικός στρατός, σε μία προφανή επίδειξη δύναμης, προχώρησε σε ασκήσεις στα σύνορα με την Ουκρανία. Μετά την τηλεφωνική συνομιλία, ο Κέρι προειδοποίησε ότι προσάρτηση της Κριμαίας θα οδηγήσει σε «πολύ σοβαρά μέτρα» από τη Δύση.

«Θα σταθούμε στο πλευρό της Ουκρανίας» στις προσπάθειές της να διατηρήσει την εδαφική της ακεραιότητα και κυριαρχία δήλωσε ο αμερικανός πρόεδρος μετά τη συνάντηση με τον πρωθυπουργό της Ουκρανίας στο Λευκό Οίκο, απειλώντας τη Ρωσία με κυρώσεις «εάν δεν συνεχίσει την πορεία της». «Η Ουκρανία είναι και θα είναι τμήμα του δυτικού κόσμου» λέει ο Γιάτσενιουκ.

Την εκτίμηση ότι υπάρχει «πολύ σοβαρός» κίνδυνος η αντιπαράθεση με τη Ρωσία για την Ουκρανία να έχει οικονομικές επιπτώσεις στην Ευρώπη, εξέφρασε ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών Β.Σόιμπλε, προσθέτοντας όμως ότι αυτές θα είναι διαχειρίσιμες και δεν αναμένεται να επηρεάσουν τα δημοσιονομικά της Γερμανίας, αλλά και της Ευρώπης στο σύνολό της.

Ψυχροπολεμικό το κλίμα στις σχέσεις ΗΠΑ - Ρωσίας για το θέμα της Κριμαίας, λίγες ημέρες πριν από τη διεξαγωγή του δημοψηφίσματος για την προσάρτηση της περιοχής από τη Ρωσία. Ο αμερικανός υπουργός Εξωτερικών απέρριψε ρωσική πρόταση για συνομιλίες με τον Βλαντιμίρ Πούτιν, μέχρι η Μόσχα να ασχοληθεί με τις αμερικανικές προτάσεις για την ουκρανική κρίση. Σε τηλεφωνική συνομιλία που είχε με τον Λαβρόφ, ο Κέρι είπε ότι η στρατιωτική επέμβαση της Ρωσίας στην Κριμαία έκανε τυχόν διαπραγματεύσεις εξαιρετικά δύσκολες.

Το ρεκόρ δημοτικότητάς του έχει σπάσει ο ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν, κυρίως χάρη στη ρωσική επέμβαση στην Ουκρανία, όπως αναφέρουν τα κυριότερα ρωσικά ινστιτούτα δημοσκοπήσεων. Το 69% των Ρώσων δηλώνουν ότι εγκρίνουν την πολιτική που εφαρμόζει ο Πούτιν. Η δημοτικότητα του 61χρονου ρώσου προέδρου δεν έχει πέσει ποτέ κάτω από το 60% από το 2000 οπότε ανήλθε στην εξουσία.

Η Κριμαία έκλεισε τον εναέριο χώρο της για τις εμπορικές πτήσεις από την υπόλοιπη Ουκρανία, πέντε ημέρες πριν από το δημοψήφισμα που έχουν προγραμματίσει οι φιλορωσικές αρχές της περιοχής για την προσάρτησή της στη Ρωσία. Ουκρανικό αεροσκάφος, κατευθυνόμενο από το Κίεβο προς τη Συμφερόπολη, υποχρεώθηκε την Τρίτη να επιστρέψει στην ουκρανική πρωτεύουσα. Θα συνεχίσουν την αποστολή τους οι παρατηρητές του ΟΑΣΕ.

Η Παγκόσμια Τράπεζα ανακοίνωσε ότι είναι έτοιμη να προσφέρει στην Ουκρανία φέτος «έως και 3 δισεκατομμύρια δολάρια». «Η Παγκόσμια Τράπεζα έλαβε ένα αίτημα βοήθειας από τη μεταβατική κυβέρνηση της Ουκρανίας και είναι έτοιμη να βοηθήσει τον ουκρανικό λαό», ανέφερε σε ανακοίνωσή της.

Δεν προτίθεται προς το παρόν η Κομισιόν να αλλάξει το σύστημα θεωρήσεων διαβατηρίων (visa) σε ό,τι αφορά τις ελεύσεις από Ρωσία και Ουκρανία, τόνισε η Ελληνίδα επίτροπος Μαρία Δαμανάκη σε συνέντευξη Τύπου με αφορμή τη διάσκεψη-ημερίδα για τον θαλάσσιο και παράκτιο τουρισμό που διοργάνωσε το υπουργείο Τουρισμού, επ' ευκαιρία της ελληνικής προεδρίας.

Οξύνεται επικίνδυνα το κλίμα στην ανατολική Ουκρανία με αντίπαλες διαδηλώσεις εν όψει του δημοψηφίσματος της επόμενης Κυριακής για την προσάρτηση της Κριμαίας από τη Ρωσία. Φιλορώσοι επιτέθηκαν και ξυλοκόπησαν άγρια Ουκρανούς διαδηλωτές την Κυριακή στη Σεβαστούπολη, την ώρα που στο διπλωματικό πεδίο Μέρκελ και Κάμερον επαναλάμβαναν σε επικοινωνία με τον Πούτιν πως το δημοψήφισμα είναι παράνομο για να εισπράξουν στην άλλη άκρη της τηλεφωνικής γραμμής πως οι κινήσεις των «νόμιμων αρχών της Κριμαίας είναι συμβατές με το Διεθνές Δίκαιο»...

Ο Αρσένι Γιατσένιουκ, μεταβατικός πρωθυπουργός στην Ουκρανία, σκοπεύει να πάει στην Ουάσινγκτον με φόντο το αδιέξοδο στην Κριμαία -η οποία οδεύει προς απόσχιση και προσάρτηση στη Ρωσία. Ο Λευκός Οίκος επιβεβαίωσε πως η συνάντηση θα γίνει αυτήν την εβδομάδα, ενώ η Βουλή της Κριμαίας προαναγγέλει άμεση «επιστροφή στη μητέρα πατρίδα Ρωσία».

Ενώ η κρίση στην Ουκρανία συνεχίζεται, οι ΗΠΑ ασκούν πιέσεις στη Ρωσία, προειδοποιώντας ότι πιθανές κινήσεις προσάρτησης της Κριμαίας θα κλείσει την πόρτα στη διπλωματία. Με οικονομικές κυρώσεις μεγάλης εμβέλειας από τη Δύση προειδοποιεί η Βρετανία. Συνομιλίες με ξένους ηγέτες -ανάμεσά τους και ηγέτες χωρών της Βαλτικής- είχε ο Μπαράκ Ομπάμα.

Φανατικοί εθνικιστές κατευθύνουν την προσωρινή κυβέρνηση της Ουκρανίας, δήλωσε το Σάββατο ο επικεφαλής της ρωσικής διπλωματίας, Σεργκέι Λαβρόφ, αρνούμενος για μια ακόμα φορά οποιαδήποτε εμπλοκή του Κρεμλίνου στην υποθεση της Κριμαίας. O ίδιος πάντως δηλώνει ότι η Μόσχα είναι ανοικτή σε ειλικρινή διάλογο με τη διεθνή κοινότητα για να βγει η Ουκρανία από την κρίση.

Κίνδυνο «εθνικών διωγμών» εις βάρος Ρώσων και ρωσόφωνων στην Κριμαία και την ανατολική Ουκρανία επικαλείται πλέον το Κρεμλίνο ως βάση των κινήσεών του στη γεωπολιτική σκακιέρα. «Η Ρωσία δεν μπορεί να αγνοήσει τις εκκλήσεις για βοήθεια» ισχυρίζεται ο Πούτιν σε νέα τηλεφωνική επικοινωνία με τον Ομπάμα. «Μας κάνουν να γελάμε» λέει ο εκπρόσωπός του για τις εκκλήσεις διαλόγου με το Κίεβο. Και ο Σεργκέι Λαβρόφ προειδοποιεί τις ΗΠΑ: «Οι κυρώσεις θα γυρίσουν μπούμπερανγκ»...

Εν μέσω του διπλωματικού «πολέμου» Ρωσίας-Δύσης για τις κινήσεις προσάρτησης της Κριμαίας, ο Βλαντιμίρ Πούτιν βγάζει το «χαρτί» της Gazprom «δείχνοντας» επανάληψη της κρίσης του 2009 που είχε επηρεάσει την ενεργειακή τροφοδοσία της Ευρώπης. Ο επικεφαλής του ρωσικού ενεργειακού κολοσσού Αλεξέι Μίλερ προειδοποιεί με διακοπή των παραδόσεων φυσικού αερίου στην Ουκρανία εξαιτίας ανείσπρακτων οφειλών ύψους 1,89 δισ. δολαρίων.

Οι στρατιωτικοί παρατηρητές του Οργανισμού για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη (ΟΑΣΕ) δεν κατάφεραν ούτε την Παρασκευή να περάσουν στην Κριμαία, όπως είχε συμβεί και την Πέμπτη. «Δεν έχουν λάβει επίσημη πρόσκληση» λέει για τους παρατηρητές η Ρωσία. Εν τω μεταξύ, οι υπουργοί Εξωτερικών 12 κρατών της κεντρικής και της βόρειας Ευρώπης τάχθηκαν υπέρ της αποστολής το συντομότερο δυνατό μιας ομάδας παρατηρητών της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην Ουκρανία.

Παράσταση διαμαρτυρίας πραγματοποίησε το ΚΚΕ στη πρεσβεία της Ουκρανίας στην Αθήνα. Η αντιπροσωπεία του ΚΚΕ με επικεφαλής τον Γιώργο Τούσσα, μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ και ευρωβουλευτή, εξέφρασε «την αγανάκτηση του κόμματος για τις εξελίξεις στην Ουκρανία, για τις καταστροφές γραφείων του Κομμουνιστικού Κόμματος Ουκρανίας και για τις δημόσιες επιθέσεις κατά κομμουνιστών».

Η Ουκρανία αποφάσισε να αγωνιστεί στους Χειμερινούς Παραολυμπιακούς Αγώνες στο Σότσι, παρά τις στρατιωτικές κινήσεις της Ρωσίας στην Κριμαία. Η Επιτροπή Παραολυμπιακών Αγώνων της Ουκρανίας ανακοίνωσε ότι οι αθλητές της θα παραμείνουν, αλλά θα φύγουν εάν υπάρξει κλιμάκωση της κατάστασης. Την ώρα που πολλές ξένες αντιπροσωπείες αποσύρονται από την τελετή έναρξης, ο Πούτιν δηλώνει ότι δεν θα πρέπει η πολιτική και οι διεθνείς υποθέσεις να επηρεάσουν την αθλητική γιορτή, χαρακτηρίζοντας ενδεχόμενο μποϊκοτάζ ως «το αποκορύφωμα του κυνισμού».