Liberties: Χωλαίνει η Ελευθερία του Τύπου στην Ελλάδα – Έκθεση κόλαφος για την κυβέρνηση

Ελευθερία του Τύπου: Tο δικαίωμα των μέσων ενημέρωσης να λειτουργούν χωρίς περιορισμούς, λογοκρισία ή παρεμβάσεις από κυβερνήσεις, οργανισμούς ή ιδιώτες. Αποτελεί πυλώνα της δημοκρατίας, καθώς εξασφαλίζει την ελεύθερη διακίνηση ιδεών, την ενημέρωση των πολιτών και τον έλεγχο της εξουσίας μέσω της δημοσιογραφικής έρευνας και κριτικής.

Η ετήσια έκθεση (2025) για την ελευθερία των μέσων ενημέρωσης στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) που συντάσσεται από την Ένωση Πολιτικών Ελευθεριών για την Ευρώπη (Liberties) και βασίζεται σε συνεισφορές οργανώσεων του δικτύου συμπληρώνοντας την ετήσια έκθεση για το κράτος δικαίου κατατάσει την Ελλάδα στα «μαύρα πρόβατα» του μπλοκ.

Η ελευθερία των μέσων ενημέρωσης καταρρέει σε ολόκληρη την ΕΕ με την Ελλάδα να μην αποτελεί εξαίρεση αλλά τον (κακό) κανόνα εξαιτίας κυβερνητικών παρεμβάσεων

Η έκθεση χαρτογραφεί τις κύριες τάσεις και εξελίξεις στην ελευθερία των μέσων ενημέρωσης σε 21 κράτη μέλη της ΕΕ με την κυβέρνηση Μητσοτάκη να βλέπει αρκετές «κόκκινες» και «κίτρινες» κάρτες για το δημόσιο χρήμα που δίνεται κατά κύριο λόγο σε φίλα προσκείμενα σε αυτήν ΜΜΕ, στον ασφυκτικό έλεγχο της δημόσιας τηλεόρασης, στις καταχρηστικές αγωγές SLAPPs, όπως αυτή του Γρηγόρη Δημητριάδη αλλά τις κυβερνητικές μεθοδεύσεις σε ΕΣΡ και ΑΔΑΕ.

Κρατικό χρήμα σε φιλικά μέσα

Το τοπίο των μέσων ενημέρωσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης παραμένει με κράτη μέλη των οποίων οι κυβερνήσεις επιτίθενται στην ελευθερία των μέσων ενημέρωσης και αποδυναμώνουν την ανεξαρτησία αυτών και των ρυθμιστικών φορέων αναφέρει εισαγωγικά η έκθεση.

Στα βασικά ευρήματα της έκθεσης -βασίζεται σε στοιχεία από 43 οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε 21 χώρες- το «ελληνικό χρώμα» είναι έντονο όπως και στην έκθεση του 2024.

Η χρήση των κρατικών κονδυλίων για τη διαφήμιση παραμένει προβληματική – συχνά είτε λόγω έλλειψης διαφάνειας όσον αφορά τη χορήγησή τους είτε λόγω της σαφούς χρήσης των κονδυλίων αυτών για τη στήριξη μόνο φιλικών προς την κυβέρνηση μέσων ενημέρωσης, επισημαίνει η έκθεση και βάζει αστερίσκους σε Ελλάδα, Βουλγαρία, Κροατία, Ουγγαρία, Μάλτα, Σλοβενία και Ισπανία.

Η έκθεση επισημαίνει πως η κατανομή της κρατικής διαφήμισης στην Ελλάδα «συνεχίζει να δέχεται κριτική για την έλλειψη διαφάνειας και την πιθανή μεροληψία της». Η κρατική διαφήμιση «κατανέμεται εδώ και αρκετό καιρό με τρόπους που φαίνεται να ευνοούν τα μέσα ενημέρωσης που συντάσσονται με την κυβερνητική γραμμή, εγείροντας ανησυχίες για έμμεση επιρροή στο περιεχόμενο των μέσων ενημέρωσης», αναφέρει υπογραμμίζοντας πως δεν έχει αλλάξει τίποτα εδώ και ένα χρόνο.

Το ψήφισμα του Ευρωκοινοβουλίου

Υπενθυμίζει πως το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, στο ψήφισμά του το 2024, τόνιζε ότι η Ελλάδα πρέπει να διασφαλίσει τη δίκαιη και διαφανή κατανομή των κρατικών πόρων στα μέσα ενημέρωσης, ώστε να αποτραπεί η αθέμιτη επιρροή.

Αλλά, οι νέες αποκαλύψεις για την Ομάδα Αλήθειας, τον προπαγανδιστικό βραχίονα της Νέας Δημοκρατίας και της κυβέρνησης, όχι μόνο δεν δείχνουν προς αυτή την κατεύθυνση αλλά φωτίζουν την σκοτεινή αλυσίδα μεταξύ διαφημιστικών εταιρειών που έπαιρναν δημόσια έργα και κατόπιν χρηματοδοτούσαν τον κομματικό στρατό της ΝΔ.

Δημόσια ΜΜΕ και ρυθμιστικές αρχές

Εκτενή αναφορά κάνει η έκθεση και στην ανεξαρτησία και αποτελεσματικότητα των ελληνικών δημόσιων μέσων ενημέρωσης σημειώνοντας πως «εξακολουθούν να προκαλούν ανησυχία».

Το 2024, το Διεθνές Ινστιτούτο Τύπου και το Κέντρο Ερευνών για τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης και τη Δημοσιογραφία δημοσίευσαν έκθεση στην οποία επισημαίνονται σημαντικά ζητήματα σχετικά με την ανεξαρτησία των δημόσιων ραδιοτηλεοπτικών μέσων της Ελλάδας. «Η έκθεση υπογραμμίζει ότι η Ελληνική Ραδιοφωνία και Τηλεόραση είναι ευάλωτη σε πολιτικές και οικονομικές πιέσεις» επισημαίνει η Ένωση Πολιτικών Ελευθεριών για την Ευρώπη.

Σε άλλο σημείο της έκθεσης Liberties γίνεται μνεία στις ανεξάρτητες ρυθμιστικές αρχές για τα μέσα ενημέρωσης. «Υπάρχουν εμφανείς απειλές για τις αρχές αυτές στη Βουλγαρία, την Κροατία, την Ελλάδα, την Ουγγαρία και τη Μάλτα», διαβάζουμε σε αυτή.

«Το Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης (ΕΣΡ) και η Αρχή Διασφάλισης του Απορρήτου των Επικοινωνιών (ΑΔΑΕ) λειτουργούν ως ρυθμιστικές αρχές για το τοπίο των μέσων ενημέρωσης στην Ελλάδα, ενώ η ανεξαρτησία και των δύο έχει αμφισβητηθεί λόγω της πολιτικής επιρροής που ασκείται στον διορισμό τους», επισημαίνεται.

Και εξηγεί, τα μέλη του ΕΣΡ επιλέγονται από κοινοβουλευτική επιτροπή, της οποίας το κυβερνών κόμμα έχει την πλειοψηφία. Τόσο το ΕΣΡ και η ΑΔΑΕ φέρονται επίσης να «αντιμετωπίζουν προβλήματα πόρων και περιορισμούς που εμποδίζουν την αποτελεσματικότητα της εποπτείας και της επιβολής των κανονιστικών ρυθμίσεων για τα ΜΜΕ».

Η αναφορά για τα SLAPPs και ο… πρωταγωνιστής Δημητριάδης

Οι στρατηγικές αγωγές (SLAPPs) κατά μέσων ενημέρωσης παραμένουν πρόβλημα με την Ελλάδα να συμπεριλαμβάνεται στην έκθεση γιατί «κάποια καλά νέα ήρθαν».

Η χώρα μας βρίσκεται για τον λάθος λόγο στην έκθεση εξαιτίας της διαδικασίας που ξεκίνησε ο Γρηγόρης Δημητριάδης, ανιψιός του πρωθυπουργού, εναντίον των Reporters United, της Εφημερίδας των Συντακτών και του Θανάση Κουκάκη.

Τα «καλά νέα» σύμφωνα με την έκθεση είναι πως «το δικαστήριο της Αθήνας απέρριψε την αγωγή» κρίνοντας ότι «η αναφορά σχετικά με την εμπλοκή του Δημητριάδη στο σκάνδαλο του κατασκοπευτικού λογισμικού Predator ήταν προς το δημόσιο συμφέρον».

Σημειώνει ακόμα πως η Ελλάδα δεν έχει ακόμη μεταφέρει την οδηγία στο εθνικό της δίκαιο, ούτε έχει ευθυγραμμιστεί πλήρως με τις συστάσεις του Συμβουλίου Ευρώπης για την καταπολέμηση των SLAPPs. «Αυτό αφήνει κρίσιμα κενά στην προστασία της ελευθερίας του Τύπου και της ασφάλειας των δημοσιογράφων σε μια χώρα όπου οι δημοσιογράφοι αντιμετωπίζουν τακτικά απειλές και παρενοχλήσεις».

Μεταξύ άλλων, η Ελλάδα βρίσκεται απολογούμενη για τις λεκτικές επιθέσεις κατά δημοσιογράφων και τις πράξεις σωματικής βίας που προκλήθηκαν από την αστυνομία.

Δείτε εδώ ολόκληρη την έκθεση από την Ένωση Πολιτικών Ελευθεριών για την Ευρώπη (Liberties)