Anti-Slapp: «Πράσινο φως» για τον νόμο που προστατεύει την ελευθερία του Τύπου

Σήμερα το Συμβούλιο ενέκρινε νόμο για την προστασία των δημοσιογράφων και των υπερασπιστών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, τον λεγόμενο anti-SLAPP.

Τα πρόσωπα που στοχοποιούνται από τις λεγόμενες στρατηγικές αγωγές κατά της δημόσιας συμμετοχής (SLAPP), συνήθως δημοσιογράφοι και υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, θα επωφεληθούν από μια σειρά διαδικαστικών εγγυήσεων και μέτρων.

Οι SLAPPs – καταχρηστικές αγωγές που κατατίθενται με κύριο σκοπό την παρενόχληση και την αφαίμαξη των πόρων από έναν στόχο, όπως ένας δημοσιογράφος ή ένας φορέας προστασίας των δικαιωμάτων – αποτελούν ένα αυξανόμενο φαινόμενο στην Ευρώπη, με περισσότερες από 160 αγωγές να κατατίθενται το 2022.

Στις Αρχές Δεκεμβρίου το Συμβούλιο και το Κοινοβούλιο της ΕΕ συμφώνησαν σχετικά με τη νέα οδηγία για την παροχή προστασίας σε επίπεδο ΕΕ για τους στόχους των καταχρηστικών αγωγών.

Η διαδικασία

Πλέον, τα άτομα αποτελούν στόχο των υποθέσεων SLAPP μπορούν να ζητήσουν από το δικαστήριο να απορρίψει έναν προδήλως αβάσιμο ισχυρισμό στο συντομότερο δυνατό στάδιο.

Εάν η διαδικασία κριθεί καταχρηστική, το δικαστήριο μπορεί να αποφασίσει ότι ο ενάγων πρέπει να αναλάβει τα έξοδα της διαδικασίας, συμπεριλαμβανομένων των εξόδων νομικής εκπροσώπησης στα οποία υποβλήθηκε το θύμα SLAPP.

Προκειμένου να αποθαρρυνθούν τέτοιες καταχρηστικές νομικές ενέργειες, ο δικαστής μπορεί επίσης να αποφασίσει να επιβάλει στον διάδικο που κίνησε την υπόθεση SLAPP ποινές ή άλλα εξίσου αποτελεσματικά μέτρα

Για να διασφαλιστεί ότι ο εναγόμενος θα αποζημιωθεί, το δικαστήριο μπορεί επίσης να διατάξει τον ενάγοντα να παράσχει χρηματική εγγύηση για τα έξοδα της διαδικασίας και, εφόσον προβλέπεται από το εθνικό δίκαιο, για τη ζημία που υπέστη ο εναγόμενος.

Τα δικαστήρια πρέπει να λαμβάνουν την απόφαση για την πρόωρη απόρριψη μιας υπόθεσης και για την παροχή χρηματικής εγγύησης με ταχείς ρυθμούς.

Διατήρηση του διασυνοριακού ορισμού

Σύμφωνα με την οδηγία, μια υπόθεση SLAPP θα θεωρείται ότι έχει διασυνοριακές επιπτώσεις, εκτός εάν και οι δύο διάδικοι έχουν την κατοικία τους στο ίδιο κράτος μέλος με το δικαστήριο που επιλαμβάνεται της υπόθεσης και όλα τα άλλα στοιχεία που σχετίζονται με την εν λόγω κατάσταση βρίσκονται στο εν λόγω κράτος μέλος.

Εάν ένα πρόσωπο που ζει στην ΕΕ γίνει στόχος μιας υπόθεσης SLAPP σε τρίτη χώρα, τα κράτη μέλη της ΕΕ πρέπει να αρνηθούν την αναγνώριση και εκτέλεση της εν λόγω απόφασης τρίτης χώρας, εάν αυτή θεωρείται προδήλως αβάσιμη ή καταχρηστική στο εν λόγω κράτος μέλος.

Πρόσθετα μέτρα στήριξης

Τα κράτη μέλη πρέπει να θεσπίσουν κανόνες που θα επιτρέπουν σε ενώσεις, οργανισμούς και συνδικαλιστικές οργανώσεις να υποστηρίζουν τον εναγόμενο ή να παρέχουν πληροφορίες κατά τη διαδικασία.

Για την περαιτέρω υποστήριξη των θυμάτων SLAPP, τα κράτη μέλη θα πρέπει να παρέχουν, σε ένα ενιαίο σημείο, πληροφορίες σχετικά με τις διαδικαστικές εγγυήσεις και τα ένδικα μέσα που είναι διαθέσιμα στα θύματα SLAPP.

Επόμενα βήματα

Η οδηγία θα τεθεί σε ισχύ την εικοστή ημέρα από τη δημοσίευσή της στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Τα κράτη μέλη έχουν στη συνέχεια δύο έτη για να τη μεταφέρουν στην εθνική τους νομοθεσία.