Περί θεών και ανθρώπων – Η ισραηλοπαλαιστινιακή σύγκρουση

του Gregoire Lemenager*

Ο μεγάλος Παλαιστίνιος ποιητής Μαχμούντ Νταρουίς είχε συμπυκνώσει άριστα, δυστυχώς, την κατάσταση: «Η αλήθεια έχει δύο πρόσωπα και το χιόνι είναι μαύρο στην πόλη μας».

Ήταν το 1992 και τρεις δεκαετίες αργότερα, στα τέλη αυτής της χρονιάς, το χιόνι που πέφτει στη Γάζα μοιάζει πιο μαύρο από ποτέ: οι ισραηλινές βόμβες πέφτουν σχεδόν αδιάκοπα εδώ και τρεις σχεδόν μήνες, ως απάντηση στη σφαγή που προκάλεσε η Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου στο ισραηλινό έδαφος.

Η εφιαλτική πολεμική μηχανή έχει τεθεί λοιπόν και πάλι σε ισχύ στη Μέση Ανατολή και κανείς δεν ξέρει πια πώς να τη σταματήσει. Με πυραύλους, drones και fake news, το εργοστάσιο παραγωγής μαρτύρων δουλεύει συνεχώς. Με εξτρεμιστές και στις δύο πλευρές να προσπαθούν να εδραιώσουν την παρουσία τους σε αυτά τα καταραμένα ιερά χώματα. Αλλά και με δυστυχισμένα θύματα να παρασύρονται σε μια σύγκρουση που τα ξεπερνά, τα προλαβαίνει, τα σκοτώνει.

Δεν υπάρχει μέλλον αν…

Πώς θα τελειώσει αυτός ο εφιάλτης, που μολύνει τον πλανήτη και μας αφορά όλους; Ένα είναι βέβαιο, δεν υπάρχει μέλλον αν δεν κοιτάξουμε το παρελθόν κατά πρόσωπο. Ισχύει παντού, αλλά εδώ ακόμη περισσότερο. Το παρόν έχει ρίζες και, παρά το ιλιγγιώδες βάθος τους, παρά το αίμα και τα δάκρυα με τα οποία είναι ποτισμένες, πρέπει να τις αφαιρέσουμε για να καταλάβουμε πώς, εδώ και τρεις χιλιάδες χρόνια, έχουν ανακατευτεί μεταξύ τους για να οδηγήσουν σε μια τόσο τραγική κατάσταση.

Και τόσο παράλογη. «Μη μου μιλάτε για τον Μωυσή!» έλεγε το 1973 η τότε πρωθυπουργός Γκόλντα Μέιρ. «Μας περιέφερε για σαράντα χρόνια στην έρημο για να μας οδηγήσει στο μόνο μέρος της Μέσης Ανατολής όπου δεν υπάρχει πετρέλαιο».

Το ότι βρέθηκαν έκτοτε κοιτάσματα αερίου στ’ ανοιχτά της χώρας δεν αλλάζει πολλά πράγματα: η ισραηλοπαλαιστινιακή σύγκρουση αποτελεί πρώτα απ’ όλα την κατάληξη μιας μακράς και συναρπαστικής ιστορίας, όπου πρωταγωνιστούν φανατικοί της θρησκείας και ουτοπιστές, αδίστακτοι κατακτητές και άνθρωποι καλής θέλησης που εξακολουθούν να πιστεύουν ότι μια μέρα θα έρθει η ειρήνη.

Η ιστορία αυτή ξεκινά από τη μυθική εποχή του βασιλιά Δαυίδ και φτάνει στα πιο πρόσφατα γεγονότα, περνώντας από την πρώτη εβραϊκή διασπορά, την κατασκευή του Θόλου του Βράχου, τις σταυροφορίες των Φράγκων, την οθωμανική και τη βρετανική αυτοκρατορία, τα πρώτα κιμπούτζ, την αρχή του ισραηλινού κράτους και ό,τι αυτό σημαίνει για εκατοντάδες χιλιάδες Παλαιστίνιους που καταδικάστηκαν σε εξορία.

Πολλά αφηγήματα συγκρούονται εδώ και καιρό σε αυτό το στενό κομμάτι γης που δυσκολεύονται να μοιραστούν οι τρεις μεγάλες μονοθεϊστικές θρησκείες και που διεκδικούν την ιδιοκτησία του δύο λαοί.

Οι ελπίδες ειρήνευσης δεν έχουν ασφαλώς σβήσει. Είναι τρομερό να τις βλέπει κανείς να ανεβαίνουν και να πέφτουν, εν μέσω δραμάτων και συχνά στο όνομα του Θεού. Κι είναι όμορφο να τις βλέπει κανείς να αναβιώνουν, ιδιαίτερα όταν δεν περιμένει κανείς τίποτα, στο όνομα των ανθρώπων.

«Δεν πρέπει ποτέ να λες ποτέ στη Μέση Ανατολή», έλεγε ο μεγάλος ισραηλινός συγγραφέας Άμος Οζ.

(*) O Γκρεγκουάρ Λεμεναζέ είναι διευθυντής σύνταξης του περιοδικού L’Obs

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ