Τράπεζες: Αποστροφή στα δάνεια από ιδιώτες

Συνεχίζονται οι χαμηλές πτήσεις στη λιανική τραπεζική, καθώς τα νοικοκυριά επιδεικνύουν τους τελευταίους μήνες μία γενικευμένη τάση αποστροφής στη δημιουργία νέων χρεών.

Το πρόβλημα είναι μεγαλύτερο στη στεγαστική πίστη, η οποία κινείται πτωτικά σε ετήσια βάση, ενώ χαμηλούς ρυθμούς ανάπτυξης εμφανίζουν και τα καταναλωτικά δάνεια, παρ΄ ότι οι δαπάνες των νοικοκυριών συνεχίζουν να ενισχύονται το 2023, για τρίτη συνεχή χρονιά.

Σύμφωνα με τραπεζικές πηγές, η υποχώρηση της ζήτησης για νέες χορηγήσεις από ιδιώτες είναι αποτέλεσμα τόσο της ανοδικής πορείας του κόστους δανεισμού, η οποία είναι άγνωστο πότε θα αντιστραφεί, όσο και του γενικότερου κλίματος αβεβαιότητας που δημιουργεί η ακρίβεια, ειδικά στα είδη πρώτης ανάγκης.

Τράπεζα της Ελλάδος

Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, η αξία των νέων συμβάσεων στα στεγαστικά δάνεια εφέτος υποχωρεί σε ετήσια βάση για πρώτη φορά από το 2015.

Συγκεκριμένα, στο οκτάμηνο Ιανουάριος – Αύγουστος 2023 διαμορφώθηκε σε 698 εκατ. ευρώ, μειωμένη κατά 4% σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο της περυσινής χρονιάς.

Με αυτά τα δεδομένα, οι τράπεζες ευελπιστούν ότι η συνολική παραγωγή στο έτος θα κλείσει στα ίδια επίπεδα με το 2022, ήτοι στη ζώνη των 1,2 δισ. ευρώ.

Κι αυτό παρά το γεγονός ότι οι αγοραπωλησίες στην κτηματαγορά συνεχίζουν την ανοδική τους πορεία και εφέτος.

Ο λόγος είναι ότι το μεγαλύτερο μέρος των συναλλαγών γίνεται με χρήση μετρητών και αφορά ακίνητα αξίας έως 100.000 ευρώ, τα οποία χρηματοδοτούνται στην πλειονότητά τους με ίδια κεφάλαια των αγοραστών.

Με αυτά τα δεδομένα, ο ρυθμός μεταβολής των υπολοίπων θα συνεχίσει να είναι αρνητικός το 2023, ενώ δεν αναμένεται επιστροφή του σε θετικό έδαφος ούτε το 2024, στο βασικό σενάριο.

Τον περασμένο Αύγουστο διαμορφώθηκε σε -3,7%, με τη μηνιαία καθαρή ροή να παραμένει αρνητική.

Ελκυστικά επιτόκια

Με στόχο λοιπόν να κρατήσουν ζωντανή την αγορά των χορηγήσεων στέγης, οι τράπεζες έχουν περιορίσει σημαντικά τα περιθώρια κέρδους τους.

Όπως λένε τραπεζικές πηγές, πρόκειται για μακροχρόνια προγράμματα, τα οποία μπορούν σε βάθος χρόνου να αποφέρουν έσοδα, ενώ αυξάνουν τις πιθανότητες για την ενίσχυση των σταυροειδών πωλήσεων.

Για το λόγο αυτό, κόντρα στην άνοδο των παρεμβατικών δεικτών της ΕΚΤ κατά 450 μονάδες βάσης τους τελευταίους 15 μήνες, τα πιστωτικά ιδρύματα έχουν διατηρήσει σε ελκυστικά επίπεδα τα επιτόκιά τους.

Για παράδειγμα, τον Αύγουστο το μέσο κόστος στις νέες χορηγήσεις ανήλθε σε 4,22% έναντι 3,01% τον Ιούλιο πέρυσι, όταν ξεκίνησε η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) την αυστηροποίηση της νομισματικής της πολιτικής.

Στα προγράμματα με κυμαινόμενα επιτόκια οι τράπεζες απορρόφησαν το μεγαλύτερο μέρος της ανόδου των ευρωπαϊκών δεικτών, καθώς κατά μέσο όρο αυξήθηκαν την υπό εξέταση περίοδο κατά 119 μονάδες βάσης, από το 2,84% στο 4,03%.

Την ίδια στιγμή, συνεχίζουν να προσφέρουν προνομιακά προϊόντα με σταθερό επιτόκιο ακόμη και για το σύνολο της διάρκειας εξόφλησης.

Για παράδειγμα, το μεσοσταθμικό σταθερό επιτόκιο 10 ετών στις νέες χορηγήσεις ανήλθε τον τελευταίο μήνα του καλοκαιριού σε 4,43% από 3,02% τον Ιούλιο του 2022.

Πάνω τα καταναλωτικά δάνεια

Στον αντίποδα, ανοδικά κινείται η αξία των νέων συμβάσεων στην καταναλωτική πίστη, η οποία μάλιστα υπερβαίνει τις αποπληρωμές υφιστάμενων υπολοίπων.

Συγκεκριμένα, στα τοκοχρεολυτικά δάνεια της κατηγορίας ανήλθε στο οκτάμηνο του 2023 σε 812 εκατ. ευρώ, υψηλότερα 40 εκατ. ευρώ ή 5% σε σχέση με την αντίστοιχη περυσινή περίοδο.

Σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη της συγκεκριμένης αγοράς έχει παίξει η άνοδος των πωλήσεων καταναλωτικών δανείων, ύψους έως 5.000 ευρώ μέσω e-banking, αλλά και οι καλές επιδόσεις που καταγράφονται στην αγορά του αυτοκινήτου.

Ως προς τα επιτόκια, οι τράπεζες και σε αυτήν την κατηγορία χορηγήσεων έχουν συγκρατήσει την άνοδο. Συγκεκριμένα, στα δάνεια τακτής λήξης το μέσο ετησιοποιημένο κόστος διαμορφώθηκε τον Αύγουστο σε 11,90% έναντι 10,66% τον Ιούλιο του 2022.  Από την άλλη, στα δάνεια με εξασφαλίσεις υποχώρησε κάτω από τα επίπεδα του 9% έναντι 9,48% στα μέσα της περυσινής χρονιάς.

Πηγή: ΟΤ