Πώς να εξασφαλίσετε την αντοχή μιας μπαταρίας στον χρόνο και την χρήση

Όταν τα πρώτα ηλεκτρικά οχήματα έκαναν δειλά-δειλά την εμφάνισή τους, η κυρίαρχη συνεκδοχή που αφορούσε τους σκεπτικιστές για το είδος ήταν το «άγχος της αυτονομίας». Πλέον, με την εξέλιξη της τεχνολογίας των μπαταριών αλλά και την ανάπτυξη του δικτύου φορτιστών, η «ανησυχία» σε σχέση με την ηλεκτροκίνηση έχει μεταφερθεί σε άλλο επίπεδο και παρόλο που αφορά επίσης τις μπαταρίες, δεν έχει να κάνει πλέον με τα επίπεδα αυτονομίας που προσφέρουν, αλλά με τη σωστή χρήση τους η οποία θα εξασφαλίσει την όσο το δυνατόν μεγαλύτερη αντοχή τους στον χρόνο και στην αυτονόητη φθορά του.

Όπως η συντριπτική πλειονότητα εξ ημών γνωρίζει από τη χρήση κινητών τηλεφώνων και φορητών υπολογιστών, οι μπαταρίες ιόντων λιθίου με τις οποίες εφοδιάζονται τα περισσότερα σύγχρονα ηλεκτροκίνητα έχουν την τάση να χάνουν την απόδοσή τους με τον χρόνο και να απαιτούν ολοένα συχνότερη φόρτιση ενώ ο ωφέλιμος χρόνος λειτουργίας τους βαίνει μειούμενος με γεωμετρικούς ρυθμούς.

Βέβαια αν στην περίπτωση των κινητών τηλεφώνων και των υπολογιστών έχουμε όλοι μας συνηθίσει τη διαδικασία αντικατάστασης κάθε περίπου τρία χρόνια, στην περίπτωση των ηλεκτροκίνητων οχημάτων μάλλον κάτι τέτοιο θα ήταν εξαιρετικά ασύμφορο, εξ ου και οι κατασκευαστές έχουν πάρει τα μέτρα τους. Αρχικά, αυτό που αξίζει σίγουρα να γνωρίζει κανείς είναι ότι ουσιαστικά αυτό που μειώνει την απόδοση μιας μπαταρίας ιόντων λιθίου είναι οι κύκλοι πλήρους φόρτισης και εκφόρτισής τους.

Για αυτό και η πλειονότητα των σύγχρονων ηλεκτροκίνητων διαθέτει ευφυή συστήματα που ουσιαστικά μεταβάλλουν τον ρυθμό φόρτισης ή και διακόπτουν τη φόρτιση μετά το 80% προκειμένου να διασφαλιστεί η ευρωστία της μπαταρίας. Αντιθέτως ή μη εξάντλησή της κάτω του 20% είναι κάτι που επαφίεται στους ιδιοκτήτες και καλό θα ήταν να το έχουν κατά νου ώστε να μην αμελούν την επαναφόρτιση μέχρις εξαντλήσεως της μπαταρίας.

Σε κάθε περίπτωση, με τη συνδρομή και της παραπάνω δικλίδας διαχείρισης της φόρτισης, οι κατασκευαστές συνήθως προσφέρουν έως οκτώ χρόνια ή 160.000 χλμ. εγγύηση για την μπαταρία ενός ηλεκτροκίνητου οχήματος αν και, κατά τη συγκεκριμένη διάρκεια και χρήση, αυτονόητα προβλέπουν έναν βαθμό μείωσης της απόδοσής της ως φυσιολογική φθορά, η οποία ποικίλλει ανάλογα με το αυτοκίνητο και τον κατασκευαστή.

Η βίβλος της καλής φόρτισης

Εκτός από τις προβλέψεις των κατασκευαστών σε σχέση με τη διασφάλιση της διάρκειας ζωής των μπαταριών υπάρχουν ορισμένες καλές πρακτικές οι οποίες συμβάλλουν στην παράταση ζωής της μπαταρίας και στην αποφυγή της δαπανηρής αντικατάστασής της με δεδομένο και ότι αποτελεί το ακριβότερο τμήμα ενός ηλεκτρικού αυτοκινήτου.

Πρώτος και κύριος κανόνας είναι, για τους λόγους που αναλύσαμε παραπάνω, η αποφυγή πλήρους φόρτισης και αποφόρτισης της μπαταρίας παρά μόνο όταν κάτι τέτοιο δεν μπορεί να αποφευχθεί.

Η ιδανική «περιοχή» φόρτισης προκειμένου μια μπαταρία να διατηρήσει την απόδοσή της για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα είναι μεταξύ 20%-80% και σε ό,τι αφορά το δεύτερο, οι κατασκευαστές εκτός από τα συστήματα επιβράδυνσης της διαδικασίας (buffer) προσφέρουν πλέον τη δυνατότητα παρακολούθησης ή και προγραμματισμού της ούτως ώστε η φόρτιση να μην ξεπεράσει το παραπάνω ποσοστό. Αν ήδη αναρωτιέστε λοιπόν κατά πόσο πρέπει να φορτίζετε το αυτοκίνητό σας κάθε βράδυ η προφανής απάντηση είναι όχι, εκτός αν κάνετε εκατοντάδες χλμ. σε καθημερινή βάση.

Ένα στοιχείο που επίσης συντείνει στην ταχύτερη φθορά μιας μπαταρίας ιόντων λιθίου είναι η συχνή σύνδεσή της με ταχυφορτιστές υψηλής τάσης. Το ιδανικό σενάριο είναι λοιπόν η μερική φόρτιση μέσω ενός οικιακού wallbox ώστε να καλύπτονται οι καθημερινές σας ανάγκες.

«Ούτε κρύο ούτε ζέστη»

Οι καιρικές συνθήκες και συγκεκριμένα οι πολύ χαμηλές ή οι πολύ υψηλές θερμοκρασίες έχουν επίσης επίπτωση στις μπαταρίες ιόντων λιθίου και στην απόδοσή τους, κατ’ επέκταση καλό θα ήταν ένα ηλεκτροκίνητο να εκτίθεται όσο το δυνατόν λιγότερο σε συνθήκες όπου ο υδράργυρος τείνει προς τα άκρα.

Σε αυτό το σημείο χρήσιμο θα ήταν επίσης να αναφέρουμε ότι μια καλή πρακτική σε σχέση με τη διαδικασία επαναφόρτισης είναι μετά τη χρήση του αυτοκινήτου να αφήνετε την μπαταρία να κρυώσει πριν σπεύσετε να συνδέσετε το αυτοκίνητο στην πρίζα καθώς σε διαφορετική περίπτωση επί της ουσίας θα υποβάλλετε τα κυκλώματα ψύξης της μπαταρίας και την ίδια την μπαταρία σε αχρείαστη «κόπωση».

Μια συμβουλή που τείνουν επίσης να αγνοούν πολλοί, ειδικά όσοι δεν χρησιμοποιούν συχνά αυτοκίνητο, είναι να μην αφήνουν ένα ηλεκτροκίνητο όχημα πλήρως φορτισμένο για πολύ καιρό σε ακινησία ενώ αντενδείκνυται εξίσου και η «εγκατάλειψη» ενός πλήρως αποφορτισμένου αυτοκινήτου καθώς συμβάλλει στην ταχύτερη φθορά της μπαταρίας.

Πόσο «ζει» τελικά μια μπαταρία;

Με δεδομένα τα παραπάνω και ότι εν πολλοίς η ευρωστία της μπαταρίας και η διατήρηση της αρχικής, ονομαστικής αυτονομίας της εναπόκειται στη λελογισμένη χρήση της, όπως εύκολα αντιλαμβάνεται κανείς ο βαθμός μείωσης της απόδοσής της δεν μπορεί να υπολογιστεί με ακρίβεια, ούτε υπάρχει κάποιος κανόνας σχετικά με αυτό. Ίσως  μια χρήσιμη πληροφορία είναι ότι τα παλαιότερης τεχνολογίας ηλεκτροκίνητα οχήματα δεν διαθέτουν δικλίδες ασφαλείας σε ό,τι αφορά τη διαδικασία φόρτισης έως το 80%, κάτι που σίγουρα θα πρέπει να έχουν υπόψη τους όσοι ενδεχομένως επιδιώξουν την αγορά ενός μεταχειρισμένου ηλεκτροκίνητου.

Refurbished

Σε περίπτωση που συμβεί πάντως το… απευκταίο, η μπαταρία χρήζει αντικατάστασης και έχει παρέλθει ο χρόνος εγγύησης, οφείλουμε να σημειώσουμε ότι πολλές αυτοκινητοβιομηχανίες προσφέρουν ήδη τη λύση ανακατασκευασμένων μπαταριών αντί νέων οι οποίες αυτονόητα αποτελούν σημαντικά πιο προσιτή λύση, ενώ πλέον υπάρχει η δυνατότητα αντικατάστασης ενός αριθμού συστοιχιών αντί του συνόλου από τις οποίες αποτελείται μια μπαταρία. Αν πάντως τηρηθούν με σχετική ευλάβεια οι παραπάνω κανόνες καθώς και, φυσικά, οι προγραμματισμένοι τεχνικοί έλεγχοι ενός αυτοκινήτου, συνήθως η φθορά της μπαταρίας συμβαδίζει με τον κύκλο ζωής και τη φθορά ενός αυτοκινήτου, κάτι που σημαίνει ότι σπανίως η διάρκεια ζωής της θα προβληματίσει τους ιδιοκτήτες ηλεκτροκίνητων οχημάτων.