Πόσο απειλείται η τέχνη από την τεχνητή νοημοσύνη;

Τον περασμένο μήνα, εκατοντάδες γνωστοί άνθρωποι στον κόσμο της τεχνητής νοημοσύνης υπέγραψαν ανοιχτή επιστολή που προειδοποιούσε ότι η τεχνητή νοημοσύνη θα μπορούσε μια μέρα να καταστρέψει την ανθρωπότητα.

Στο μεταξύ, περισσότερα από 50 χρόνια μετά τη διάλυση των Beatles, ο Πολ Μακάρτνεϊ πρόσφατα δήλωσε στο BBC Radio 4 ότι η τεχνητή νοημοσύνη βοήθησε στη δημιουργία ενός τελευταίου τραγουδιού των Beatles που θα κυκλοφορήσει το φθινόπωρο. Το τραγούδι δημιουργήθηκε χρησιμοποιώντας ένα demo με τη φωνή του Τζον Λένον.

«Καταφέραμε να πάρουμε τη φωνή του Τζον και να την καθαρίσουμε μέσω της τεχνητής νοημοσύνης, ώστε στη συνέχεια να μπορέσουμε να μιξάρουμε τον δίσκο. Οπως γίνεται συνήθως» δήλωσε ο Μακάρτνεϊ.

Μόνο που τώρα πια με την αλματώδη εξέλιξη των ικανοτήτων των μηχανών της τεχνητής νοημοσύνης που επεξεργάζονται άπειρες ποσότητες δεδομένων σε μηδαμινό χρόνο το «συνήθως» αλλάζει σημασία. Γιατί η μηχανή ίσως μπορεί να αντικαταστήσει πλήρως τον καλλιτέχνη. Γι’ αυτόν τον λόγο άλλωστε συγγραφείς, σκηνοθέτες και ηθοποιοί εξακολουθούν να απεργούν στο Χόλιγουντ ζητώντας δικλίδες ασφαλείας στις συμβάσεις τους, ότι μία μηχανή τεχνητής νοημοσύνης δεν θα θεωρηθεί ποτέ άνθρωπος ώστε να αντικαταστήσει τους δημιουργούς της κινηματογραφικής βιομηχανίας.

Εικαστικός προβληματισμός

Αλλά και η συζήτηση που έγινε πριν από λίγες ημέρες στην Υδρα με αφορμή την έκθεση του ΔΕΣΤΕ «Dream Machines» μεταξύ τριών καλλιτεχνών της έκθεσης, τους Τζεφ Κουνς, Πιπιλότι Ριστ, Πάμελα Ρόζενκρατζ και των δύο επιμελητών της, Μασιμιλιάνο Τζιόνι και Ντάνιελ Μπιρνμπάουμ, εστιάστηκε στον προβληματισμό για τη συνύπαρξη τεχνητής νοημοσύνης και καλλιτεχνικού δημιουργού που επίσης απασχολεί τον κόσμο των εικαστικών.

«Η αλήθεια είναι ότι ζούμε σε τόσο ηθικιστικούς καιρούς και όλοι περιμένουμε από τους καλλιτέχνες να είναι καλοί άνθρωποι, να παράγουν κάτι θεαματικό που να εκτινάζει τις αισθήσεις του θεατή σε εκστατικό επίπεδο. Σε αυτό το πλαίσιο αισθάνεστε κάποιο είδος ευθύνης για τη χρήση της τεχνολογίας στο έργο σας;» ρώτησε ο Μασιμιλιάνο Τζιόνι τους καλλιτέχνες της «Dream Machines».

«Οταν χρησιμοποίησα τη 3D κάσκα για το έργο μου ένιωσα απομονωμένη περισσότερο από ποτέ. Είμαι πλέον μια τόσο καλή μηχανή που δεν μπορείτε να πιστέψετε ότι είμαι μηχανή» δήλωσε αστειευόμενη η Πιπιλότι Ριστ.

Ο θεωρητικός Ντάνιελ Μπιρνμπάουμ επεσήμανε πως η κριτική της τεχνολογίας ήταν έντονη στην ηπειρωτική Ευρώπη κατά τη δεκαετία ’50 – ’70 και δύσκολα θα μπορούσες να βρεις ένα άρθρο για την τεχνολογική αισιοδοξία.

«Σήμερα, καθημερινά διαβάζουμε στις εφημερίδες άρθρα για την απειλή της τεχνητής νοημοσύνης. Ο Χάιντεγκερ είπε χαρακτηριστικά «μόνο ένας Θεός μπορεί να μας σώσει». Η τεχνολογία δεν μπορεί να έχει την απάντηση και δεν θα μπορούσαμε να σταματήσουμε τον εαυτό μας στο να τη χρησιμοποιεί. Ωστόσο ανοίξαμε μια κουβέντα στο ChatGPT ρωτώντας αν «θα πρέπει οι καλλιτέχνες στο μέλλον να γιορτάζουν τις αναδυόμενες τεχνολογίες ή θα πρέπει να συμμετέχουν σε μια νέα αντίσταση;». Η απάντηση που πήραμε από την τεχνητή νοημοσύνη ήταν η εξής: «Εναπόκειται στον κάθε καλλιτέχνη ξεχωριστά να αποφασίσει αν θέλει να γιορτάσει τις αναδυόμενες τεχνολογίες ή να αντισταθεί. Και οι δύο διαδικασίες μπορεί να είναι έγκυρες και να οδηγήσουν σε ενδιαφέρουσες πραγματικότητες»».

«Να χάσεις τη δουλειά σου»

Για την ελβετίδα καλλιτέχνιδα Πάμελα Ρόζενκρατζ είναι «σημαντικό να συνεχίσουμε να ρωτάμε τι χρειάζεται για να είμαστε άνθρωποι και να δημιουργούμε έχοντας μια σύνδεση με την τέχνη».

Στη συνέχεια ο Μασιμιλιάνο Τζιόνι αναφέρθηκε στον φόβο του παρόντος που αφορά όλους: να χάσεις τη δουλειά σου από μία μηχανή τεχνητής νοημοσύνης. «Ως επιμελητής είμαι αρκετά σίγουρος ότι θα μπορούσε να συμβεί μέσα σε λίγα λεπτά. Το ΑΙ μπορεί να βρει τα έργα για να στήσει μία έκθεση τέχνης και να την πλαισιώσει με θεωρητικό κείμενο πολύ γρήγορα».

«Νομίζω ότι ο ρόλος του καλλιτέχνη θα αλλάξει. Η τεχνολογία είναι απλώς εργαλεία» ήταν η άποψη του Τζεφ Κουνς. Ο οποίος συνέχισε εξηγώντας ότι πιστεύει στη βιολογία. «Είναι φανταστικό να είσαι ζωντανός, να έχεις μια στιγμή κατά την οποία όλοι εμείς είμαστε μαζί και συνειδητοποιούμε αυτή τη στιγμή εδώ και τώρα. Είναι πάντα μια ευκαιρία για το πώς μπορούμε να εξασκήσουμε τις αισθήσεις μας. Κατ’ αυτόν τον τρόπο πιστεύω στην τέχνη καθώς έχω υποχρέωση απέναντι στους άλλους ανθρώπους να μπορώ να μοιραστώ και προσπαθώντας να μεταφράσω τη διεύρυνση που η τέχνη μπορεί να προσφέρει».

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΑ ΝΕΑ