Πόλεμος στην Ουκρανία: Βλαντιμίρ Πούτιν vs Βολοντίμιρ Ζελένσκι – Ποιος κερδίζει τον πόλεμο;

«Το μισό μιας νίκης είναι η επιλογή του πεδίου μάχης. Το άλλο μισό είναι η επιλογή της κατάλληλης στιγμής». Δεκαπέντε και πλέον μήνες από την έναρξη της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία, ούτε το ερώτημα αν το πεδίο της μάχης ήταν το κατάλληλο έχει απαντηθεί, ούτε η απορία αν ο χρόνος εκδήλωσης της ήταν ο σωστότερος έχει λυθεί, σύμφωνα με τα λεγόμενα του Γάλλου συγγραφέα, Ζακ Ντεβάλ.

Ως εκ τούτου νικητής στον ορίζοντα για την ώρα δεν υπάρχει, με την ουκρανική αντεπίθεση να μετρά κάποια κέρδη, που όμως δεν φαίνεται να μπορούν να σταματήσουν την ρωσική στρατιωτική εκστρατεία φθοράς.

Σε μια προσπάθεια να ξεδιαλύνει -έστω και μερικώς- το θολό τοπίο, το Business Insider επικοινώνησε με τέσσερις αναλυτές που «έσπασαν» τη μετωπική σύγκρουση των ρωσικών δυνάμεων και των ουκρανικών στρατευμάτων σε τέσσερις τομείς, προκειμένου να δουν που προπορεύονται οι πρώτες και που επικρατούν τα δεύτερα.

Εδαφικές κατακτήσεις

Μέχρι αυτή την ώρα, ούτε η Ρωσία ούτε η Ουκρανία έχουν επιτύχει τους στόχους, που έθεσαν και δημοσιοποίησαν στην αρχή του πολέμου.

Λίγο πριν η Ρωσία ξεκινήσει για πρώτη φορά την εισβολή της στο Κίεβο τον Φεβρουάριο του περασμένου έτους, ο Βλαντίμιρ Πούτιν είχε θέσει τους στόχους της «ειδικής στρατιωτικής επιχείρησης», όπως ονομάζει τον πόλεμο το Κρεμλίνο, ως εξής:

1) αποναζιστικοποίηση και 2) αποστρατιωτικοποίηση της Ουκρανίας και 3) υπεράσπιση των δύο αυτονομιστικών περιφερειών Ντονέτσκ και Λουγκάνσκ, στην ανατολική Ουκρανία, τις οποίες η Ρωσία έχει αναγνωρίσει ως ανεξάρτητα κράτη.

Ωστόσο στην διάρκεια του πολέμου, οι Ρώσοι αξιωματούχοι έχουν αλλάξει τους στόχους τους, δηλώνοντας το περασμένο καλοκαίρι ότι θέλουν επίσης να καταλάβουν και άλλες περιοχές πέρα από το Ντονμπάς, μεταξύ αυτών τη Χερσώνα και τη Ζαπορίζια.

Σύμφωνα πάντως με τη Μαρίνα Μιρόν, μεταδιδακτορική ερευνήτρια στο τμήμα πολεμικών σπουδών του λονδρέζικου King’s College, λόγω των διαρκώς μεταβαλλόμενων πολεμικών στόχων της, η Ρωσία βρίσκεται στην ισχυρότερη θέση όσον αφορά τη διατήρηση της επικράτειάς της

«Από τη ρωσική σκοπιά, νομίζω ότι είναι λίγο πιο κοντά στην επίτευξη των στόχων τους, λόγω του εδάφους που έχουν υπό τον έλεγχό τους αυτή τη στιγμή», λέει η ίδια στο Business Insider.

«Ακόμα κι αν κρατήσουν μόνο αυτό και δεν προχωρήσουν περαιτέρω, θα είναι πολύ δύσκολο για την Ουκρανία να ξαναπάρει αυτή τη γη», προσθέτει.

Από την άλλη πλευρά, ένας από τους κύριους στόχους της Ουκρανίας είναι να απελευθερώσει όλα τα κατεχόμενα εδάφη, συμπεριλαμβανομένης της Κριμαίας, την οποία η Ρωσία εισέβαλε και προσάρτησε το 2014, σύμφωνα με το σχέδιο των 10 σημείων του Βολοντίμιρ Ζελένσκι.

Ωστόσο οι αναλυτές εκτιμούν ότι πρόκειται για ένα ανέφικτο σχέδιο.

«Είναι πολύ δύσκολο να δούμε πώς θα μπορούσε να επιτευχθεί βραχυπρόθεσμα, επειδή βασίζεται σε μια αλλαγή πολιτικής για τη Ρωσία, και αυτό ουσιαστικά σημαίνει τουλάχιστον μια αλλαγή καθεστώτος στη Ρωσία, κάτι που φαίνεται πολύ απίθανο αυτή τη στιγμή», αναφέρει χαρακτηριστικά ο Ντέιβιντ Λούις από το ινστιτούτο Royal United Services Institute (RUSI).

Ηθικό των στρατευμάτων

Αν κρίναμε την έκβαση του πολέμου με βάση το ηθικό των δυνάμεων, η Ουκρανία αναδεικνύεται νικήτρια, σύμφωνα και με τους ειδικούς που μίλησαν στην αμερικανική ιστοσελίδα.

Το ηθικό των ουκρανικών δυνάμεων παραμένει υψηλό από την πρώτη φάση του πολέμου, όταν η Ρωσία απέτυχε να καταλάβει το Κίεβο, όπως εξηγεί η Γιαροσλάβα Μπαρμπιέρι από το Πανεπιστήμιο του Μπέρμιγχαμ, ειδικός σε θέματα της Ρωσίας και των μετασοβιετικών κρατών.

Το υψηλό ηθικό και η έντονη αντίσταση της Ουκρανίας ανάγκασαν τη Ρωσία να κάνει κάποιες «τεράστιες προσαρμογές» στη στρατιωτική και πολιτική ηγεσία της, προσθέτει η ίδια.

«Υπάρχει αυτή η αίσθηση ότι η Ρωσία βρίσκεται σε πιο αδύναμη θέση, επειδή φαίνεται να πανικοβάλλεται και πρέπει να συνεχίσει να προσαρμόζει τις προσδοκίες της έναντι του ουκρανικού στρατού», εξηγεί.

Σύμφωνα άλλωστε με τον Λούις, οι Ρώσοι έχουν καταστήσει πολύ ασαφείς πολεμικούς στόχους από την αρχή, γεγονός που τους καθιστά πιο δύσκολο να κερδίσουν υποστήριξη για τον πόλεμο στο εσωτερικό της χώρας.

«Υπάρχει αυξανόμενος αριθμός ανθρώπων, συμπεριλαμβανομένης της εθνικιστικής κοινότητας της Ρωσίας, που αρχίζουν να εκφράζουν σοβαρές αμφιβολίες για την πρόοδο που σημειώνεται», λέει ο ίδιος.

«Το αν αυτό σημαίνει ότι θα υπάρξει κάποιου είδους απειλή για το καθεστώς, νομίζω ότι είναι ένα διαφορετικό ερώτημα, αλλά σαφώς υπάρχει αρκετά διαδεδομένη δυσαρέσκεια για τον τρόπο με τον οποίο διεξήχθη ο πόλεμος», συμπληρώνει.

Στρατιωτική νίκη

Είναι δύσκολο να αποφασιστεί ποιος κερδίζει από στρατιωτικής σκοπιάς στην παρούσα φάση, επειδή πολλά εξαρτώνται από την αντεπίθεση της Ουκρανίας, λένε οι ειδικοί.

Και αυτό γιατί με την αντεπίθεση σε πλήρη εξέλιξη, δεν έχει καταστεί ακόμη σαφές πόσο αποτελεσματική είναι η εκπαίδευση και ο νέος εξοπλισμός που έλαβε η Ουκρανία από την Δύση, ούτε πόσο ανθεκτικές αποδεικνύονται οι ρωσικές δυνάμεις, σημειώνει ο Λούις.

«Νομίζω ότι οι δύο πλευρές είναι σχετικά ισορροπημένες», εκτιμά, καθώς δεν έχουν υπάρξει μεγάλες αλλαγές στην πρώτη γραμμή εδώ και πολύ καιρό.

«Προφανώς, η ουκρανική αντεπίθεση προσπαθεί να το αλλάξει αυτό, αλλά η Ρωσία έχει σταθεροποιηθεί αρκετά, και έτσι ακόμη και κάποιες τοπικές νίκες για την Ουκρανία δεν σημαίνουν απαραίτητα μια μεγάλη στρατηγική νίκη αυτή τη στιγμή», επιχειρηματολογεί.

Για τον Τζον Ι. Χέρμπστ, ο οποίος διετέλεσε πρεσβευτής των ΗΠΑ στην Ουκρανία από το 2003 έως το 2006, η Ουκρανία την τρέχουσα στιγμή έχει το πλεονέκτημα.

«Η αντεπίθεσή τους πέρυσι ήταν επιτυχής. Η επίθεση της Μόσχας, η οποία τελείωσε στο Μπαχμούτ πριν από λίγες εβδομάδες, ήταν στην καλύτερη περίπτωση μια πύρρειος νίκη», λέει ο ίδιος. «Εννοώ ότι οι Ρώσοι κέρδισαν την πόλη Μπαχμούτ αλλά αυτή η θέση απειλείται τώρα, ενώ είχαν τεράστιες απώλειες», προσθέτει

Να σημειωθεί ότι η μάχη για το Μπαχμούτ ήταν η μεγαλύτερη σε διάρκεια και πιο αιματηρή μέχρι στιγμής στον πόλεμο της Ρωσίας στην Ουκρανία.

Διαπραγματεύσεις

Σε αυτό το στάδιο, είναι δύσκολο να προσδιοριστεί με ακρίβεια πώς θα έμοιαζε μια νίκη για την Ουκρανία ή τη Ρωσία. Όλοι οι προαναφερόμενοι πάντως πιστεύουν ότι ο πόλεμος θα διαρκέσει για πολλά χρόνια.

Η Μπαρμπιέρι εκτιμά ότι και οι διαπραγματεύσεις εξαρτώνται από την εξέλιξη της αντεπίθεσης.  Εάν η Ουκρανία δεν επιτύχει σημαντικές νίκες, «υπάρχει μεγάλος κίνδυνος να υπάρξουν περισσότερες εκκλήσεις από δυτικές κυβερνήσεις να καθίσει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, με βάση την αποδοχή ότι ο συγκεκριμένος πόλεμος δεν μπορεί να κερδηθεί με στρατιωτικά μέσα», εξηγεί.

Από την άλλη πλευρά, εάν η Ουκρανία επιτύχει στρατιωτική πρόοδο και πάρει πίσω κάποια εδάφη, «τότε η πολιτική εξίσωση στην Ουκρανία μπορεί να αλλάξει λίγο», συμπληρώνει ο Λούις.

«Αλλά πραγματικά δεν μπορώ να δω την κοινή γνώμη ή την πολιτική ηγεσία στην Ουκρανία να αλλάζει σύντομα, επομένως δεν είμαι πολύ αισιόδοξος ότι θα δούμε διαπραγματεύσεις σύντομα, πόσο μάλλον να δούμε επιτυχημένες διαπραγματεύσεις που θα φέρουν πραγματικά ένα τέλος στη σύγκρουση», εκτιμά ο ίδιος.

Τέλος μαζί του συμφωνεί κει ο Χέρμπστ λέγοντας ότι «αν ο Πούτιν συνειδητοποιούσε ότι δεν υπάρχει πραγματικά κανένας τρόπος στον κόσμο για να επιτύχει τον στόχο του, τότε ίσως θα μπορούσαμε να καθίσουμε και να δούμε τι είναι δυνατό να διαπραγματευτούμε».

«Αν αυτό θα συμβεί, μένει να το δούμε», καταλήγει.