Το σύμπτωμα 2015

Λίγες χρονιές στη νεότερη ιστορία υπήρξαν τόσο πυκνές όσο το 2015. Ηταν μια χαρακτηριστική περίπτωση συμπύκνωσης του ιστορικού χρόνου, εάν σκεφτούμε τις δύο εκλογικές αναμετρήσεις, το δημοψήφισμα, την πόλωση αλλά και το πώς τελικά μετατοπίστηκαν και αναδιατάχθηκαν οι πολιτικές δυνάμεις. Ταυτόχρονα, ήταν μία χρονιά η εξιστόρηση της οποίας ακόμη και σήμερα παραμένει εξαιρετικά διαφιλονικούμενη, με το διακύβευμα να αφορά τόσο την περιγραφή όσο και την αξιολόγηση των γεγονότων.

Αυτό αποτυπώνεται στην προσπάθεια να παρουσιαστεί το 2015 ως μία χρονιά στην οποία ένα μέρος της κοινωνίας παρασύρθηκε από ένα κύμα «λαϊκιστικής» πλάνης, οδηγήθηκε στο να πιστέψει ότι μπορούσαν τα πράγματα να αλλάξουν, με αποτέλεσμα να φέρει στην εξουσία μία κυβέρνηση που προκάλεσε τεράστιο κόστος και να χρειαστεί να περάσουν άλλα τέσσερα χρόνια μέχρις ότου ξαναπιάσουμε το νήμα που υποτίθεται ότι είχε ήδη διαφανεί το 2014. Μόνο που η αφήγηση αυτή παραβλέπει κρίσιμες πλευρές της πραγματικότητας. Προσπερνά την υπαρκτή κρίση του εγχώριου αναπτυξιακού μοντέλου στη συνάντησή του με τον εμπεδωμένο νεοφιλελευθερισμό της ευρωζώνης.

Υποτιμά το τεράστιο βάθος της κοινωνικής καταστροφής που έφεραν τα Μνημόνια, τις ανοιχτές πληγές που άφησαν και ακόμη δεν έχουν κλείσει. Περιφρονεί το γεγονός ότι οι άνθρωποι που ζητούσαν βαθιές κοινωνικές αλλαγές το 2015 δεν ήταν οι υπεύθυνοι της κρίσης αλλά τα θύματά της. Και βέβαια βάζει εντός παρένθεσης το γεγονός ότι το δημοψήφισμα του 2015 ήταν ίσως η πλέον δημοκρατική στιγμή της πρόσφατης ιστορίας, η μόνη φορά όπου σαφώς αποτυπώθηκε η βούληση της πραγματικής λαϊκής πλειοψηφίας, έστω και εάν μετά περιφρονήθηκε από το ίδιο το κόμμα που της ζήτησε να εκφραστεί.

Αν σήμερα οι πολιτικές παρατάξεις φέρονται ως να θέλουν να απωθήσουν το τι όντως συνέβη το 2015 είναι προφανώς σύμπτωμα της επιθυμίας τους να διαχειριστούν και σίγουρα όχι να μετασχηματίσουν το υπάρχον. Ομως, αυτό δεν αναιρεί το βάθος των πραγματικών και ενεργών κοινωνικών ρηγμάτων. Τότε και τώρα.