Ετσι έζησα τον Γιώργο Μπόμπολα

Είναι πολύ άβολο να γράφεις νεκρολογίες. Απορώ πώς τα καταφέρνουν στο εξωτερικό να γράφουν για κάποιον που φεύγει από τη ζωή. Οποιος κι αν είναι αυτός, σε όποια ηλικία κι αν πέθανε.

Ο θάνατος του Γιώργου Μπόμπολα, ωστόσο, είναι ένα σημαντικό γεγονός που δεν μπορεί να παραβλεφθεί από κανέναν. Ειδικά από ανθρώπους που τον έζησαν, που δούλεψαν μαζί του, που είχαν πιο κοντινές σχέσεις.

Οσες σχέσεις μπορεί να έχει ένας εργαζόμενος με έναν σημαντικό επιχειρηματία με τεράστια δύναμη για τα ελληνικά δεδομένα.

Είχα τη χαρά στα περισσότερα χρόνια της επαγγελματικής μου ζωής να βρίσκονται στην εκδοτική «αυτοκρατορία» της οικογένειας Μπόμπολα. Δεν είναι λίγα 17 χρόνια από τη ζωή σου να τα περνάς σ’ εκείνο το κτίριο της Μεταμόρφωσης Χαλανδρίου (σήμερα είναι φάντασμα).

Κι από την άλλη, είχα την τιμή να γνωρίσω και προσωπικά τον Γιώργο Μπόμπολα και επί τρία χρόνια σχεδόν να συνομιλώ μαζί του για 1 – 1,5 ώρα για όλα τα θέματα της επικαιρότητας.

Με αφορμή το πρωτοσέλιδο της εφημερίδας «Ημερησία», εκεί γύρω στις 6 το απόγευμα κάθε μέρα χτυπούσε το τηλέφωνο για το καθιερωμένο τετ α τετ.

Και το αστείο ήταν ότι ενώ υποτίθεται ότι πήγαινα για να ενημερώσω εγώ – ο δημοσιογράφος- τον -εκδότη- Μπόμπολα, τελικά αυτός ήταν ήδη ενημερωμένος.

Γνώριζε τα πάντα: Για τα Χρηματιστήρια σε όλο τον κόσμο, για το πώς πήγαινε το συνάλλαγμα, για τις επιχειρηματικές κινήσεις που κυοφορούνταν, για τα πολιτικά. Ηξερε τα πάντα πριν καν εσύ πεις: «Κύριε Μπόμπολα να σας πω και γι’ αυτό…».

Ηταν 2014 όταν άρχισα να πηγαίνω στο γραφείο για να τον «ενημερώσω»… ή τελικά ο ίδιος να μου πει πράγματα που ούτε μπορούσα να φανταστώ.

Είχε γεννηθεί τη χρονιά που είχε γεννηθεί και ο πατέρας μου, το 1928 ή το 1929, ήταν δηλαδή ήδη 85 ετών και πάνω. Κανονικά κάποιος στη θέση του θα πήγαινε σπίτι του και θα ξεκουραζόταν.

Όμως, ο Γιώργος Μπόμπολας δεν ήταν τέτοιος άνθρωπος. Δεν παραιτήθηκε ποτέ από τη ζωή, την έζησε μέχρι την τελευταία του ημέρα. Και την έζησε μέσα στην ενημέρωση, με τη μυρωδιά του χαρτιού, με την εφημερίδα στο χέρι, σαν γνήσιος εκδότης, όπως ήθελαν να τον χαρακτηρίζουν.

Από τις συζητήσεις μαζί του έμαθα πολλά. Ηταν μια κινητή εγκυκλοπαίδεια, σαν τη Μεγάλη Σοβιετική Εγκυκλοπαίδεια που είχε αναλάβει να εκδώσει κάποτε και από την οποία ξεκίνησε την πορεία του στο χώρο αυτό.

Όταν άρχιζε να μιλάει ο Μπόμπολας, όταν έδειχνε να σε εκτιμά και να σε εμπιστεύεται, σου μιλούσε για τη ζωή του.

Θυμάμαι να μου διηγείται τις μέρες της φτώχειας όπου με κοντά παντελονάκια πήγαινε στο σχολείο και μετά στο Πολυτεχνείο. Αριστούχος παντού… και το έλεγε με καμάρι.

Μου διηγούταν πώς τον συνέλαβαν ως μέλος της ΕΠΟΝ επειδή έγραφε συνθήματα στους τοίχους της Καστέλας. Αλλά και τη μάχη που έδωσε για να επιβιώσει ο ίδιος και η οικογένειά του, όταν έχασε τον πατέρα του.

Και με περηφάνια έλεγε ότι ο πατέρας του ήταν αντάρτης του Ελληνικού Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού.

Θυμάμαι να μου διηγείται πώς έστησε το πρώτο τεχνικό γραφείο με συνέταιρό του τον μετέπειτα υπουργό του ΠΑΣΟΚ, Ευάγγελο Κουλουμπή. Που τον θεωρούσαν…. Κομμουνιστή στα νεανικά του χρόνια.

Αλλά και τις γνωριμίες του με σπουδαίους ανθρώπους από όλο τον κόσμο.

Να λέει πώς κατάφερε να πάρει τη Μεγάλη Σοβιετική Εγκυκλοπαίδεια, πώς έστησε τον «Πήγασο», πώς έκανε ταμπλόιντ το Εθνος και πώς ανέστησε την «Ημερησία».

Θυμόταν τα πάντα, με κάθε λεπτομέρεια και σε άφηνε έκπληκτο με τις ιστορίες του.

Και με ιστορίες που δεν γράφονται γιατί πολλές φορές έκρυβαν και απίστευτες ειδήσεις ή έβγαζαν πίκρα για πρόσωπα με τα οποία συγκρούστηκε ο ίδιος.

Κι εκεί που σου μιλούσε έβγαζε ένα τάμπλετ -του είχαν μάθει τα εγγόνια του να το χρησιμοποιεί- και σου έδειχνε τις τιμές των μετοχών σε όλο τον κόσμο.

Και μετά σου έλεγε: Θα πάω για ψάρεμα το Σαββατοκύριακο. Θες να σου φέρω ψάρια»; Κι έφερνε…

Ο Γιώργος Μπόμπολας ήταν ένας πολύ ισχυρός επιχειρηματίας που ταυτίστηκε με αυτό που στη Μεταπολίτευση ονομάστηκε «διαπλοκή».

Αλλωστε, όταν ο Κώστας Καραμανλής έλεγε κάποτε για «νταβατζήδες», είχε στο νου του και τον Γιώργο Μπόμπολα. Κανείς δεν ξεχνά την υπόθεση του «βασικού μετόχου» που τελικά οδήγησε σε ήττα την τότε κυβέρνηση της ΝΔ στη σύγκρουση που είχε με τον εκδότη του «Πήγασου».

Και δεν είμαι της άποψης ότι για όλα «ο νεκρός δεδικαίωται». Αλλωστε, η ιστορία δεν χαρίζεται ποτέ και σε κανέναν.

Όμως, γράφοντας για το πώς έζησα τον Γιώργο Μπόμπολα, μπορώ να διηγηθώ μόνο αυτά που ο ίδιος μου έλεγε και όχι αυτά που είχε κάνει (ή είχε κατηγορηθεί) στη μακρά επιχειρηματική ιστορία του.

Και μπορώ να πω με τον πιο ξεκάθαρο τρόπο ότι ήταν ένας πανέξυπνος άνθρωπος με απόλυτη διαύγεια μυαλού μέχρι τα βαθιά γεράματα.

Ηταν ένας από τους λίγους επιχειρηματίες στην Ελλάδα που μπορούσε να υπερηφανεύεται ότι ξεκίνησε πάμφτωχος κι έγινε μεγιστάνας.

Ηταν από τους λίγους ανθρώπους που έβαλε τη σφραγίδα του στα επιχειρηματικά δρώμενα του τόπου με τρόπο απόλυτα καταλυτικό.

Ηταν ένας επιχειρηματίας διορατικός, που «μυριζόταν» τις εξελίξεις και που δεν δίσταζε να εμπιστεύεται ανθρώπους που θα του πήγαιναν τη δουλειά ένα βήμα πιο πέρα.

Και είχε μεγάλο σεβασμό στους εργαζόμενούς του. Παλιάς κοπής άνθρωπος που άκουγε και τον τελευταίο από τους υπαλλήλους του.

Και είμαι απόλυτα βέβαιος, γιατί το έλεγε άλλωστε, ότι έφυγε πικραμένος από τη ζωή για την κατάρρευση της αυτοκρατορίας του.

Είχε την ατυχία να δει τα «παιδιά» του, την  «Ελλάκτωρ» στα κατασκευαστικά και τον «Πήγασο» στα εκδοτικά να χάνονται από την οικογένειά του. Κι αυτό τον πονούσε.

Αλλά πόνεσε πολύ όταν έχασε την αγαπημένη του σύζυγο Αννα αλλά και τον γαμπρό του και σε σύντομο χρονικό διάστημα και τη νύφη. Ηταν από τις ελάχιστες φορές που τον έβλεπες να δακρύζει…

Αλλά συνέχιζε να ζει. Όπως ο ίδιος ήξερε…