Κατσαρίδες: Πώς τα εντομοκτόνα οδήγησαν σε νέες σεξουαλικές πρακτικές

Στον κόσμο των κατσαρίδων, ο έρωτας περνάει από το στομάχι.

Οι αρσενικές κατσαρίδες συχνά φλερτάρουν τις θηλυκές προσφέροντάς τους μια κολλώδη, γλυκιά ουσία που εκκρίνεται από αδένες κάτω από τα φτερά. Αν το θηλυκό τσιμπήσει το δόλωμα, το αρσενικό βρίσκει ευκαιρία να βγάλει το αγκαθωτό του πέος και να προχωρήσει στην πράξη.

Αυτή η αγάπη των κατσαρίδων για τις γλυκές γεύσεις αξιοποιήθηκε σε παγίδες με σακχαρούχο δηλητηριασμένο δόλωμα που εμφανίστηκαν στην αγορά τη δεκαετία του 1980.

Μέσα σε μια δεκαετία, όμως, οι εταιρείες εξολόθρευσης εντόμων άρχισαν να αναφέρουν ότι το δόλωμα γινόταν όλο και λιγότερο αποτελεσματικό.

Στην αρχή, οι εντομολόγοι υπέθεσαν ότι τα ενοχλητικά έντομα είχαν αρχίσει να αναπτύσσουν ανθεκτικότητα στα εντομοκτόνα των παγίδων. Διαψεύστηκαν όμως το 1993, όταν ανακαλύφθηκε ότι οι κατσαρίδες δεν ήταν ανθεκτικές αλλά είχαν μεταλλαχθεί ώστε να αποφεύγουν το σάκχαρο γλυκόζη των δολωμάτων, το οποίο πλέον έβρισκαν πικρό αντί γλυκό.

Έρευνες στη γερμανική κατσαρίδα Blattella germanica, είδος που μαγαρίζει σπίτια σε όλο τον κόσμο, έδειξαν ότι τα θηλυκά άτομα που απέφευγαν τη γλυκόζη συχνά αρνούνταν να ζευγαρώσουν επειδή έβρισκαν πικρό το δόλωμα των αρσενικών, το οποίο στην εντομολογία ονομάζεται και «γαμήλιο δώρο».

H αρσενική κατσαρίδα σηκώνει τα φτερά για να δείξει στο θηλυκό το έκκριμα του «γαμήλιου δώρου». Σε αυτή την περίπτωση, το θηλυκό απορρίπτει την πρόταση (Ayako Wada-Katsumata)

Ο λόγος είναι ότι το έκκριμα των αρσενικών περιέχει το σάκχαρο μαλτόζη, το οποίο διασπάται σχεδόν αμέσως σε γλυκόζη όταν έρθει σε επαφή με το σάλιο των θηλυκών. Το θηλυκό κόβει τότε απότομα το φλερτ και αφήνει τον μνηστήρα στα κρύα του λουτρού.

Η σεξουαλική ζωή της γερμανικής κατσαρίδας δέχθηκε έτσι σοβαρό πλήγμα από τα γλυκά δολώματα, μέχρι που η φυσική επιλογή έδωσε τη λύση.

Νέα μελέτη που δημοσιεύεται στο Proceedings of the Royal Society B αποκαλύπτει ότι οι αρσενικές γερμανικές κατσαρίδες που αποφεύγουν το σεξ παράγουν γαμήλια δώρα που δεν περιέχουν μαλτόζη αλλά μαλτοτριόζη, ένα πιο σύνθετο σάκχαρο που δεν διασπάται τόσο εύκολα σε γλυκόζη.

Χάρη σε αυτή την αλλαγή στη συνταγή, τα αρσενικά κερδίζουν την προτίμηση των θηλυκών και καταφέρνουν να τεκνοποιούν, κάτι που σημαίνει ότι το μοριακό τρικ τους γίνεται δυνητικά όλο και συχνότερο στον πληθυσμό.

Επιπλέον, τα πειράματα έδειξαν ότι τα αρσενικά που παράγουν μαλτοτριόζη είναι πιο επιθετικά και σβέλτα, καθώς χρειάζονται μόνο 2,1 δευτερόλεπτα για να αρχίσουν να ζευγαρώνουν με τα θηλυκά που γεύτηκαν τα δώρα τους, συγκριτικά με 3,3 δευτερόλεπτα για τις αρσενικές κατσαρίδες που δεν αποφεύγουν τη ζάχαρη.

Παραμένει πάντως άγνωστο πόσο διαδεδομένες είναι στη φύση οι μεταλλάξεις που αναγνώρισε η μελέτη στα γαμήλια δώρα.

Το σίγουρο πάντως είναι ότι οι παγίδες με σακχαρούχα δολώματα δεν είναι πια αποτελεσματικές.

Όλα επομένως δείχνουν ότι οι κατσαρίδες νίκησαν και αυτή τη μάχη στον πόλεμο με τον άνθρωπο.

Έστω κι αν χρειάστηκε να κάνουν το γλυκό έγινε πικρό και να δώσουν στο φλερτ νέο χαρακτήρα.