Μεταμοσχεύσεις: Αλχημιστές της βιολογίας μετατρέπουν όργανα ζώων σε ανθρώπινα

Το μείζον πρόβλημα της έλλειψης οργάνων για μεταμόσχευση θα μπορούσε μια μέρα να αντιμετωπιστεί με όργανα χοίρων που μετατρέπονται σε ανθρώπινα στο εργαστήριο.

Αμερικανική εταιρεία εμβιομηχανικής πειραματίζεται με τους νεφρούς και το ήπαρ χοίρων και ελπίζει να ξεκινήσει σύντομα τις πρώτες κλινικές δοκιμές.

Η Miromatrix, με έδρα τη Μινεάπολις, χρησιμοποιεί ειδικά απορρυπαντικά που απομακρύνουν τα κύτταρα του αρχικού οργάνου και αφήνουν πίσω τους μια πορώδη «σκαλωσιά» από συνδετικό ιστό.

Μέσα σε λίγες ώρες, τα κύτταρα διαλύονται και ξεπλένονται και το όργανο γίνεται μια ημιδιαφανής, ζελατινώδης μάζα.

Στο επόμενο στάδιο, ανθρώπινα κύτταρα προστίθενται στην σκαλωσιά και αφήνονται να αναπτυχθούν στη θέση των ζωικών κυττάρων.

«Ουσιαστικά αναδημιουργούμε το όργανο» λέει στο Associated Press ο Τζεφ Ρος, διευθύνων σύμβουλος της Miromatrix.

Χάρη στην αντικατάσταση των ζωικών κυττάρων με ανθρώπινα, το όργανο δεν θα απορριφθεί από το ανοσοποιητικό σύστημα του λήπτη, εξηγεί.

Οι νεφροί χοίρου γίνονται κάτασπροι όταν αφαιρεθούν τα κύτταρα και το αίμα (Miramatrix)

Κλινικές δοκιμές

Η μεταμόσχευση τέτοιων οργάνων δεν αναμένεται σύντομα, όμως η εταιρεία ελπίζει να αρχίσει το 2023 κλινικές δοκιμές εκτός του ανθρώπινου σώματος: ένα τέτοιο ήπαρ θα συνδεθεί με το κυκλοφορικό σύστημα ασθενή που έχει υποστεί οξεία ηπατική ανεπάρκεια, προκειμένου να διαπιστωθεί αν φιλτράρει αποτελεσματικά το αίμα.

Αν τα αποτελέσματα είναι ικανοποιητικά, η Miramatrix μπορεί να ελπίζει στο επόμενο βήμα, τη μεταμόσχευση οργάνων. Η αρχή θα γίνει πιθανότατα με νεφρούς, καθώς στην περίπτωση που η επέμβαση αποτύχει ο ασθενής θα μπορεί να υποβληθεί σε αιμοκάθαρση για να επιζήσει, κάτι που δεν ισχύει στην περίπτωση του συκωτιού.

Οι χοίροι θεωρούνται ιδανικοί υποψήφιοι δότες λόγω της ομοιότητας με τον άνθρωπο όσον αφορά το μέγεθος και τη φυσιολογία των οργάνων. Καρδιακές βαλβίδες από χοίρους χρησιμοποιούνται εδώ και χρόνια σε καρδιολογικές επεμβάσεις.

Η μεταμόσχευση «εξανθρωπισμένων» οργάνων είναι μια εναλλακτική λύση στη λεγόμενη ξενομεταμόσχευση, τη μεταμόσχευση οργάνων από ζώα που έχουν τροποποιηθεί γενετικά ώστε να είναι ιστολογικά συμβατά με τον ανθρώπινο οργανισμό.

Τον περασμένο Ιανουάριο, ένας αμερικανός ασθενής επέζησε δύο μήνες μετά την πρώτη παγκοσμίως μεταμόσχευση καρδιάς χοίρου, και η ομοσπονδιακή Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) εξετάζει το εάν θα εγκρίνει νέες δοκιμές με καρδιές και νεφρούς.

Τα πειράματα με καρδιές χοίρου βρίσκονται ακόμα σε αρχικό στάδιο (Miramatrix)

Η μετατροπή ζωικών οργάνων σε ανθρώπινα θα μπορούσε ενδεχομένως να φτάσει πιο γρήγορα στην κλινική πράξη, δεδομένου ότι δεν απαιτεί γενετικά τροποποιημένα ζώα ως δότες.

Το μόνο που χρειάζεται είναι φρέσκα όργανα που περισσεύουν από σφαγεία.

Ήδη η FDA έχει κρίνει ασφαλές ένα είδος χειρουργικού πλέγματος που παράγεται από ιστό χοίρων μετά την απομάκρυνση των κυττάρων.

Για την παραγωγή νέων μοσχευμάτων, οι άδειες «σκαλωσιές» των ζωικών οργάνων εμπλουτίζονται με καλλιεργημένα, διαφοροποιημένα κύτταρα από ανθρώπινα όργανα που δωρίζονται αλλά τελικά δεν μεταμοσχεύονται για διάφορους λόγους.

Το 2021, ερευνητές της Miramatrix και της Κλινικής Mayo μεταμόσχευσαν με επιτυχία τέτοια όργανα σε χοίρους, κάτι που άνοιξε τον δρόμο για δοκιμές σε ανθρώπους.

«Ακούγεται ακόμα σαν επιστημονική φαντασία, από κάπου όμως πρέπει να αρχίσουμε» σχολίαζε ο δρ Σάντερ Φλόρμαν, επικεφαλής μεταμοσχεύσεων στο Νοσοκομείο «Όρος Σινά» της Νέας Υόρκης, ένα από τα ιατρικά κέντρα που προθυμοποιούνται να συμμετάσχουν στις κλινικές δοκιμές.

Τα «εξανθρωπισμένα» όργανα «πιθανότατα βρίσκονται πιο κοντά στο μέλλον από ό,τι οι ξενομεταμοσχεύσεις».