Κλιματική αλλαγή: Η ανθρωπότητα ένα βήμα πριν χάσει τον στόχο του Παρισιού

Οι παγκόσμιες εκπομπές άνθρακα συνεχίζουν να αυξάνονται αντί να μειώνεται και αν αυτή η στάση συνεχιστεί η άνοδος της θερμοκρασίας είναι πιθανό να ξεπεράσει το κρίσιμο όριο των 1,5 βαθμών μέσα σε μόλις εννέα χρόνια, προειδοποιεί έκθεση ερευνητικής κοινοπραξίας που παρουσιάστηκε στην σύνοδο COP27 για την κλιματική αλλαγή.

Οι εκπομπές άνθρακα αναμένεται να σημειώσουν φέτος μικρή άνοδο, κυρίως λόγω της αύξησης των αεροπορικών μετακινήσεων μετά τα lockdown της Covid, εκτιμά η έκθεση του προγράμματος Global Carbon Project (GCP).

Διαβάστε επίσης: Άνθρακας ή φτώχεια – Το αμείλικτο δίλλημα της Αφρικής

Στη Σύνοδο του Παρισιού το 2015, σχεδόν όλες οι χώρες του κόσμου συμφώνησαν να «καταβάλλουν προσπάθειες» ώστε η άνοδος της θερμοκρασίας έως το 2100 να μην ξεπεράσει τους 1,5 βαθμούς σε σχέση με τα προβιομηχανικά επίπεδα.

Αν όμως οι εκπομπές άνθρακα συνεχίζουν να αυξάνονται με τη σημερινή τάση, υπάρχει πιθανότητα 50% να ξεπεραστεί αυτός ο κρίσιμος στόχος το 2031, εκτιμούν περίπου 100 επιστήμονες του GCP.

Μέχρι σήμερα η θερμοκρασία έχει ανέβει κατά 1,1 βαθμούς σε σχέση με τα προβιομηχανικά επίπεδα και ήδη προκαλεί κλιματικές καταστροφές, όπως η πρωτοφανής φετινή πλημμύρα στο Πακιστάν.

Την Πέμπτη, μια άλλη ομάδα επιστημόνων για το κλίμα, η Climate Action Tracker, προειδοποίησε ότι οι σημερινές δεσμεύσεις των κυβερνήσεων οδηγούν σε καταστροφική άνοδο κατά τουλάχιστον 2,7 βαθμούς έως το 2100.

Γιγατόνοι

Η νέα έκθεση προβλέπει ότι οι παγκόσμιες εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα θα φθάσουν φέτος τους 40,6 δισεκατομμύρια τόνους (γιγατόνους), σχεδόν σταθερές από το 2015. Ωστόσο οι εκπομπές από την καύση ορυκτών καυσίμων υπολογίζεται πως θα αυξηθούν κατά 1% έναντι του 2021, φθάνοντας τους 36,6 γιγατόνους, λίγο πάνω από τα προ πανδημίας επίπεδα του 2019.

Οι πρωτοφανείς φετινές πλημμύρες στο Πακιστάν συνδέθηκαν από τον ΟΗΕ με την κλιματική αλλαγή (Reuters)

Οι εκπομπές διοξειδίου από την αλλαγή χρήσης γης (ιδίως τις αποψιλώσεις δασών), κυρίως σε Βραζιλία, Ινδονησία και Κονγκό, εκτιμώνται σε 3,9 γιγατόνους το 2022.

Το πετρέλαιο θα είναι φέτος η πηγή με τη μεγαλύτερη συμβολή στη συνολική αύξηση των εκπομπών άνθρακα. Οι εκπομπές άνθρακα αναμένεται να μειωθούν το 2022 στην Κίνα (-0,9%) και στην Ευρωπαϊκή Ένωση (-0,8%), αλλά να αυξηθούν στις ΗΠΑ (1,5%) και στον υπόλοιπο κόσμο (1,7%).

Η ξηρά και οι ωκεανοί που απορροφούν και αποθηκεύουν άνθρακα με φυσικό τρόπο, συνεχίζουν να αφαιρούν περίπου τις μισές εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα από την ατμόσφαιρα. Μολονότι το ισοζύγιο άνθρακα εμφανίζει μια σχετική βελτίωση, σε σχέση με τη δεκαετία του 2000 (όταν οι εκπομπές από τα ορυκτά καύσιμα αυξάνονταν με μέσο ετήσιο ρυθμό άνω του 3%, έναντι 0,5% της δεκαετίας του 2010), οι επιστήμονες τόνισαν ότι «βρισκόμαστε ακόμη μακριά από τις μειώσεις εκπομπών που χρειαζόμαστε».

Για να μειωθούν στο μηδέν οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα έως το 2050, απαιτείται πλέον μια μείωσή τους κατά 1,4 γιγατόνους ετησίως

«Φέτος βλέπουμε ακόμη μια αύξηση στις παγκόσμιες εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα από τα ορυκτά καύσιμα, ενώ αυτό που έχουμε ανάγκη είναι μια γρήγορη μείωσή τους. Υπάρχουν κάποια θετικά σημάδια, αλλά οι ηγέτες που συναντιούνται στην COP27, πρέπει να αναλάβουν περισσότερη δράση, αν πρόκειται να υπάρξει μια ευκαιρία να περιορίσουμε την παγκόσμια υπερθέρμανση κοντά στους 1,5 βαθμούς. Μέχρι στιγμής δεν βλέπουμε την αναγκαία δράση», δήλωσε ο Πιέρ Φριντλιγκστάιν του βρετανικού Πανεπιστημίου του Έξετερ, επικεφαλής επιστήμονας του Global Carbon Project.

Η νέα έκθεση εκτιμά ότι η συγκέντρωση διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα θα φθάσει κατά μέσο όρο τα 417,2 ppm (μέρη ανά εκατομμύριο) το 2022, επίπεδο πάνω από 50% υψηλότερο σε σχέση με τα προβιομηχανικά επίπεδα.

Παρόμοια εκτίμηση από δεύτερη μελέτη

Μια δεύτερη μελέτη, η οποία δημοσιεύεται στο Nature Climate Change, εκτιμά ότι η άνοδος της θερμοκρασίας πιθανότατα θα ξεπεράσει τελικά τους 1,5 βαθμούς σε σχέση με τα επίπεδα προ βιομηχανικής επανάστασης. Το θέμα πλέον είναι πόσο πολύ θα ξεπεράσει αυτό το όριο και πόσο γρήγορα.

Οι ερευνητές του Εθνικού Εργαστηρίου Pacific Northwest του υπουργείου Ενέργειας των ΗΠΑ, της αμερικανικής Υπηρεσίας Περιβαλλοντικής Προστασίας (ΕΡΑ) και του Πανεπιστημίου του Μέριλαντ καλούν τις χώρες να υιοθετήσουν πιο φιλόδοξα μέτρα και να απαλλαγούν από τον άνθρακα ταχύτερα, καθώς η υπέρβαση του ορίου των 1,5 βαθμών «φαίνεται πια αναπόφευκτη».

«Ας έρθουμε αντιμέτωποι με την πραγματικότητα. Πρόκειται να σπάσουμε το όριο των 1,5 βαθμών μέσα στις δύο επόμενες δεκαετίες. Αυτό σημαίνει ότι θα φτάσουμε τους 1,6 ή 1,7 βαθμούς ή και περισσότερο, οπότε θα πρέπει μετά να τους κατεβάσουμε στους 1,5 βαθμούς. Το πόσο γρήγορα μπορούμε να το πετύχουμε αυτό, θα είναι το κλειδί», δήλωσε ο επικεφαλής ερευνητής Χαεβόν ΜακΤσίον.