Γκραφίτι που έγραψαν ιστορία

Οταν τη δεκαετία του 1960, το Τείχος του Βερολίνου υψωνόταν για να χωρίσει την ανατολική από τη δυτική πλευρά της πόλης, το γραφίτι ήταν ακόμη στα γεννοφάσκια του. Κι όμως, δύο δεκαετίες αργότερα, το σύμβολο αυτό της πόλωσης του Ψυχρού Πολέμου έμελλε να γίνει ο πιο φιλόξενος καμβάς για την τέχνη του δρόμου που παλεύει την ασχήμια της πολιτικής ακρότητας με χρώματα.

Το Τείχος του Βερολίνου φιλοξένησε στο σώμα του πολλά γκραφίτι, με το πιο γνωστό να είναι εκείνο με τον τίτλο «Θεέ μου, βοήθησέ με να επιζήσω από αυτόν τον θανάσιμο έρωτα» που επιμελήθηκε το 1991 ο ρώσος καλλιτέχνης Ντμίτρι Βρούμπελ.

Ο θάνατος του δημιουργού του πριν από λίγες ημέρες σε ηλικία 62 ετών, από επιπλοκές του κορωνοϊού, είναι η αφορμή για να θυμηθούμε ορισμένα γκραφίτι που έγραψαν ιστορία με τον δικό τους τρόπο.

«Θεέ μου, βοήθησέ με να επιζήσω από αυτόν τον θανάσιμο έρωτα» (1991), Ντμίτρι Βρούμπελ

Ο ρώσος καλλιτέχνης Ντμίτρι Βρούμπελ αποτύπωσε στο Τείχος του Βερολίνου το «αδελφικό» φιλί στο στόμα μεταξύ του γενικού γραμματέα της πρώην Σοβιετικής Ενωσης Λεονίντ Μπρέζνιεφ και του προέδρου της Ανατολικής Γερμανίας Ερικ Χόνεκερ.

Πρόκειται για πραγματικό στιγμιότυπο από την επίσκεψη του Μπρέζνιεφ στις 7 Οκτωβρίου 1979 στο Ανατολικό Βερολίνο και τη συνάντησή του με τον πρόεδρο για τον εορτασμό της εγκαθίδρυσης του κομμουνισμού στην ανατολική πλευρά της γερμανικής πρωτεύουσας.

«Crack is wack» (1986), Κιθ Χέρινγκ

Από έναν βοηθό του που ήταν εθισμένος στην κοκαΐνη εμπνεύστηκε ο Κιθ Χέρινγκ ένα ακόμα διάσημο έργο του, το «Crack is wack», που έγινε στην ανατολική 128η οδό της Νέας Υόρκης το 1986. Μια και την περίοδο εκείνη το σύνθημα του αμερικανού προέδρου Ρόναλντ Ρίγκαν ήταν «Πόλεμος με τα ναρκωτικά», η εικόνα του Χέρινγκ έγινε γρήγορα viral κι εμφανιζόταν στις ειδήσεις όταν αναφερόταν κάποια είδηση με ναρκωτικά.

Οταν η εφημερίδα «New York Post» προσπάθησε να επικοινωνήσει μαζί του κι ενημερώθηκε ότι βρισκόταν στη φυλακή, καθώς είχε συλληφθεί για το γκραφίτι, προκλήθηκε μεγάλος σάλος που είχε ως αποτέλεσμα την απελευθέρωσή του και την επιβολή τελικά προστίμου 100 δολαρίων.

«Etnias» (2016), Εντουάρντο Κόμπρα

Ο Εντουάρντο Κόμπρα, ένας από τους σημαντικότερους street artists παγκοσμίως, γνωστός για την τεχνική του όπου επαναλαμβάνει διαρκώς τρίγωνα και τετράγωνα στις εικόνες του, έφτιαξε το μεγαλύτερο γκραφίτι του κόσμου (πιστοποιημένο από το Βιβλίο Ρεκόρ Γκίνες) στο λιμάνι του Ρίο ντε Ζανέιρο στη Βραζιλία, με αφορμή τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2016. Εχει ύψος 15,5 μέτρα και πλάτος 170 μέτρα, ενώ καλύπτει μια επιφάνεια περίπου 90 τ.μ.

Ο Κόμπρα αναδεικνύει τα πρόσωπα πέντε φυλών από όλες τις ηπείρους του κόσμου: Χούλι από τη Νέα Γουινέα, Μάρσι από την Αιθιοπία, Καγίν από την Ταϊλάνδη, Σούπι από την Ευρώπη και Ταπάχος από την Αμερική. Το καθένα αντιπροσωπεύει έναν ολυμπιακό κύκλο και το μήνυμα που βγαίνει είναι ότι δεν είναι κανένας μόνος του.

«Flower thrower» (2003), Μπάνκσι

Με το στένσιλ όπου ένας διαδηλωτής εμφανίζεται να πετάει ένα μπουκέτο λουλούδια αντί για βόμβα μολότοφ, ο πιο διάσημος σύγχρονος street artist, ο Βρετανός Μπάνκσι, στέλνει ένα μήνυμα ελπίδας και ειρήνης αφού το έργο του δημιουργήθηκε στην Ιερουσαλήμ το 2003.

Η εικόνα είναι ασπρόμαυρη εκτός από τα λουλούδια που είναι χρωματισμένα. Η συγκεκριμένη τοιχογραφία αναπαράχθηκε σε δεκάδες είδη merchandising.

«The purple shall govern» (2014), Σέπαρντ Φέιρι

Γνωστός για το κόκκινο – μπλε πόστερ του με το πρόσωπο του Μπαράκ Ομπάμα και το μήνυμα «Hope», ο Φέιρι έκανε το συγκεκριμένο γκραφίτι προς τιμήν του Νέλσον Μαντέλα, επ’ ευκαιρία της 25ης επετείου της μοβ διαμαρτυρίας, όταν διαδηλωτές βάδισαν στις 2 Σεπτεμβρίου 1989 προς το κοινοβούλιο της Νότιας Αφρικής και οι αστυνομικοί τούς ψέκασαν με μοβ μπογιά ώστε αργότερα να μπορούν να τους διακρίνουν και να τους συλλάβουν. Το γκραφίτι με τίτλο «Το μοβ θα κυβερνήσει» κοσμεί κτίριο 10 ορόφων στην οδό Τζούτα στο Μπράμφοντεϊν του Γιοχάνεσμπουργκ.

«The kiss of discord» (2015), Jupiterfab

Αντίστοιχης έμπνευσης με το «φιλί» του Βρούμπελ είναι και το «φιλί της διχόνοιας», όπου ο τότε πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας εμφανίζεται σε τρυφερό ενσταντανέ με τη γερμανίδα καγκελάριο Ανγκελα Μέρκελ.

Στην οδό Ρήγα Παλαμήδου στου Ψυρή, ο ιταλός καλλιτέχνης Jupiterfab έφτιαξε το συγκεκριμένο έργο στο πλαίσιο της έκθεσης «Contemporary Times», επιλέγοντας να φέρει κοντά τους δύο αντιπάλους στα ευρωπαϊκά πολιτικά σαλόνια που τότε διαφωνούσαν για το οικονομικό μέλλον της Ελλάδας.

«face 2 face» (2007), Τζέιαρ

Στη μεγαλύτερη παράνομη έκθεση φωτογραφίας που έγινε ποτέ εξελίχθηκε το έργο «face 2 face» του γάλλου φωτογράφου και street artist Τζέιαρ. Ταξιδεύοντας στη Μέση Ανατολή και προσπαθώντας να καταλάβει τον διχασμό μεταξύ Παλαιστινίων και Ισραηλινών, αποφάσισε να φωτογραφίσει πολίτες και από τις δύο κοινότητες ενώ κάνουν γκριμάτσες.

Στη συνέχεια τοποθέτησε τις φωτογραφίες ως αφίσες μεγάλων διαστάσεων στις δύο πλευρές του τείχους στη Δυτική Οχθη αλλά και σε κομβικά σημεία των γύρω περιοχών.

«Tuttomondo» (1989), Κιθ Χέρινγκ

Από τους γνωστότερους καλλιτέχνες της ποπ αρτ, ο Κιθ Χέρινγκ επισκέφτηκε την Ιταλία και αποφάσισε να κάνει μια τοιχογραφία στη βόρεια πλευρά της εκκλησίας Σάντ’ Αντόνιο Αμπάτε, η οποία είχε σχεδόν βυθιστεί μετά τους βομβαρδισμούς του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.

Στο «Tuttomondo» (όλος ο κόσμος) θέλησε να δείξει έναν ιδεατό κόσμο στο μέλλον όπου κυριαρχούν η ειρήνη και η ομόνοια, σχεδιάζοντας 30 φιγούρες που ενώνονται και μπλέκονται μεταξύ τους. Εχει εμβαδόν περίπου 180 τ.μ., ύψος 10 μέτρα και πλάτος 18, είναι η μεγαλύτερη τοιχογραφία που έγινε ποτέ στην Ευρώπη και η τελευταία του Χέρινγκ.

«Girl With Balloon» (2002), Μπάνκσι

Το πιο αναγνωρίσιμο έργο street art τα τελευταία χρόνια είναι εκείνο του Μπάνκσι που έγινε το 2002 στον τοίχο καταστήματος στο Σόρντις του Ανατολικού Λονδίνου και απεικονίζει ένα κορίτσι με ένα κόκκινο μπαλόνι. Τα μαλλιά και το φόρεμά της ανεμίζουν όσο εκείνη τεντώνει το χέρι της για να πιάσει το μπαλόνι σε σχήμα καρδιάς που της έχει φύγει.

Τον Φεβρουάριο του 2014 το γκραφίτι αφαιρέθηκε μαζί με κομμάτι του τοίχου και πουλήθηκε για 600.000 ευρώ.