«Μικρά πυρηνικά» και σούπερ βόμβες – Ο κόσμος σε κίνδυνο

Την περασμένη Παρασκευή, ο επικεφαλής της CIA Ουίλιαμ Μπερνς δήλωνε ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν μπορούν να «αντιμετωπίσουν χαλαρά» την πυρηνική απειλή που αντιπροσωπεύει η Ρωσία στην Ουκρανία, ειδικά εάν βρεθεί σε κατάσταση «απόγνωσης» και αντιμέτωπη με μια ταπεινωτική ήττα. Ωστόσο, όπως έσπευσε να προσθέσει, αυτή τη στιγμή δεν έχει στη διάθεσή του στοιχεία που να οδηγούν στο συμπέρασμα ότι η Μόσχα ετοιμάζεται να χρησιμοποιήσει το συγκεκριμένο οπλοστάσιό της, παρά την εντολή που είχε δώσει ο Πούτιν για να τεθεί σε ετοιμότητα από τις πρώτες κιόλας ημέρες της εισβολής.

Δύο ημέρες αργότερα, την Κυριακή, ο πρόεδρος της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι κάλεσε τους συμπολίτες του και τη Δύση να «προετοιμαστούν από τώρα» και όχι όταν θα είναι πια αργά για το σενάριο της χρήσης πυρηνικών ή άλλων όπλων μαζικής καταστροφής από τη Ρωσία. Το επιχείρημα δε που πρόβαλε ήταν ότι «τους έχω ικανούς για όλα». Ακολούθησε, την Τετάρτη, η ρωσική επίδειξη δύναμης με την δοκιμαστική εκτόξευση ενός βαλλιστικού πυραύλου που μπορεί να φέρει πολλαπλές πυρηνικές κεφαλές και, σύμφωνα με το Κρεμλίνο, είναι ο ισχυρότερος που υπάρχει σήμερα στον πλανήτη.

Η Μόσχα, από την πλευρά της, απαντά επαναλαμβάνοντας ότι κάτι τέτοιο μπορεί να συμβεί μόνο εάν συντρέχει μία από τις αιτίες που περιγράφονται στο «δόγμα» της. Με άλλα λόγια, πλην της περίπτωσης η Ρωσία να γίνει στόχος μιας πυρηνικής επίθεσης, εφόσον απειληθεί καθ’ οιονδήποτε τρόπο η ίδια η ύπαρξή της. Παρ’ όλα αυτά, πολλοί επιμένουν να θέτουν το ερώτημα: Υπάρχει, άραγε, περίπτωση ο Βλαντίμιρ Πούτιν να αποφασίσει να καταφύγει σε αυτό το «ύστατο μέσο» στον πόλεμο της Ουκρανίας; Κι αν όχι, μήπως διαθέτει κάποια άλλα όπλα που μπορούν, εφόσον χρησιμοποιηθούν, να αναγκάσουν τους αντιπάλους του να «γονατίσουν»;

Οπως υποστηρίζει το ρεπορτάζ της ιταλικής «Corriere della Sera», δεν μπορεί να αποκλειστεί η χρήση τακτικών πυρηνικών όπλων – τα «μικρά πυρηνικά», όπως τα ονομάζουν αρκετοί -, τα οποία διαθέτει σε αφθονία η Ρωσία (περίπου 2.000), έστω και αν στην πλειοψηφία τους δεν είναι επιχειρησιακά έτοιμα. Πρόκειται για όπλα λιγότερο ισχυρά από τα αποκαλούμενα στρατηγικά, τα οποία κυριαρχούσαν την περίοδο του Ψυχρού Πολέμου (και εξακολουθούν να υπάρχουν στα οπλοστάσια Ρωσίας και ΗΠΑ), αλλά και τις βόμβες οι οποίες ρίχτηκαν από τους Αμερικανούς στη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι τον Αύγουστο του 1945. Ακόμη κι έτσι, όμως, είναι σε θέση να προκαλέσουν ανυπολόγιστη καταστροφή – υλοποιώντας, όπως έχει ισχυριστεί ο Μπερνς, την τακτική της «αποκλιμάκωσης» μέσω της «κλιμάκωσης».

«Οι πιθανότητες είναι μικρές, όμως αυξάνονται», είχε εκτιμήσει πρόσφατα μιλώντας στους «New York Times» ο Ούλριχ Κουν, ειδικός σε θέματα πυρηνικών όπλων στο Πανεπιστήμιο του Αμβούργου και το Ινστιτούτο Carnegie Endowment for International Peace.

Ακόμη κι έτσι, πάντως, οι ειδικοί και οι διάφορες υπηρεσίες θεωρούν πιο πιθανό ένα διαφορετικό σενάριο: τη χρήση, δηλαδή, ενός άλλου καταστροφικού όπλου, σε αυτή τη δεύτερη φάση του πολέμου, η οποία έχει ξεκινήσει. Οπως είναι η αποκαλούμενη «σούπερ βόμβα» Fab-3000, η οποία θεωρείται από τις ισχυρότερες ανάμεσα στα συμβατικά όπλα που διαθέτει η Ρωσία. Σοβιετικής κατασκευής, είναι σχεδιασμένη να καταστρέφει υπόγειες εγκαταστάσεις και οχυρώσεις, όπως επίσης βιομηχανικές περιοχές και λιμάνια – χαρακτηριστικά τα οποία, για πολλούς, την καθιστούν «ιδανική» στην περίπτωση της Μαριούπολης και της χαλυβουργίας Azovstal, αλλά και για τα πλήγματα κατά διαφόρων στρατιωτικών και στρατηγικών υποδομών της Ουκρανίας. Βόμβες όπως αυτή έχουν χρησιμοποιηθεί στο παρελθόν τόσο από τους Αμερικανούς όσο και από τους Σοβιετικούς – από αμφότερους δε (κατά σύμπτωση, άραγε;) στο έδαφος του Αφγανιστάν, εναντίον των μουτζαχεντίν και των Ταλιμπάν, που έβρισκαν καταφύγιο στα έγκατα των απρόσιτων ορεινών όγκων. Μάλιστα, οι ΗΠΑ – που είχαν δώσει στο δημιούργημά τους την ονομασία «μητέρα όλων των βομβών» (MOAB) – με τη χρήση της εκτιμάται πως θέλησαν όχι απλώς να καταφέρουν ένα καίριο πλήγμα εις βάρος των αντιπάλων τους, αλλά να στείλουν και ένα ισχυρό μήνυμα προς τη Βόρεια Κορέα και το Ιράν: έχουμε τη δυνατότητα να σας καταστρέψουμε και χωρίς πυρηνικά.

Αξίζει, φυσικά, να σημειωθεί ότι υπάρχουν και άλλα καταστροφικά συμβατικά όπλα που μπορούν να σηματοδοτήσουν μια σοβαρή και επικίνδυνη κλιμάκωση του πολέμου. Εκτός από τις «θερμοβαρικές βόμβες» (Κίεβο και Δύση ισχυρίζονται πως η Μόσχα τις έχει ήδη χρησιμοποιήσει σε αυτόν τον πόλεμο), η Ρωσία έχει δοκιμάσει με επιτυχία από το 2007 τον «πατέρα όλων των βομβών», αναφέροντας πως έχει τέσσερις φορές μεγαλύτερη ισχύ από την αμερικανική MOAB. Πρόκειται για μια βόμβα κενού, για την οποία ο τότε αναπληρωτής αρχηγός των ρωσικών ενόπλων δυνάμεων είχε πει πως «η αποτελεσματικότητα και η ισχύς της μπορεί να συγκριθούν με εκείνες μιας ατομικής βόμβας», καθώς αναπτύσσει τρομακτικές θερμοκρασίες και έχει τη δυνατότητα να… εξαϋλώνει οτιδήποτε ζωντανό υπάρχει σε ακτίνα πολλών εκατοντάδων μέτρων.

Γιατί, λοιπόν, να εκτοξευτούν πυρηνικά;