Η κλοπή της παιδικής ηλικίας

Η εναγώνια κραυγή «Σε τι κόσμο θα φέρουμε τα παιδιά μας;», καθώς και η παραλλαγή της «Σε τι κόσμο φέραμε τα παιδιά μας;», δεν έδιναν πάντοτε τροφή για χλευασμό και ειρωνεία. Πολύ συχνά αποκάλυπταν μια τρομακτική πραγματικότητα: ο κόσμος ήταν ένα εφιαλτικό περιβάλλον για να μεγαλώσει(ς) ένα παιδί, πόσω μάλλον δύο, τρία ή και περισσότερα. Σε κάθε του βήμα ελλόχευαν φοβεροί κίνδυνοι, όπως η ανέχεια, η πείνα ή ο πόλεμος. Από τη μια στιγμή στην άλλη, η ειρηνική γειτονιά σου με τους καλοκάγαθους ανθρώπους μπορούσε να μεταμορφωθεί σε κρανίου τόπο και τα παιδιά, που κανένας δεν τα ρώτησε αν ήθελαν να έρθουν σε αυτό το σφαγείο, ήταν πλήρως απροετοίμαστα για να αντικρίσουν ή, ακόμη χειρότερα, να υποστούν ανάλογες φρικαλεότητες.

Συνήθως η αντίδραση των γονέων ήταν να κάνουν όσο το δυνατόν περισσότερα παιδιά, με το μακάβριο σκεπτικό ότι όλο και κάποιο θα επιβιώσει. Το σπαραχτικό ποίημα «Ο βοριάς που τ’ αρνάκια παγώνει» του Γεώργιου Ζαλοκώστα (1805-1858), που σχεδόν όλες και όλοι από τη δική μου γενιά μαθαίναμε να το αποστηθίζουμε στο δημοτικό, περιέγραφε με συμβολικό τρόπο ακριβώς αυτήν την απάνθρωπα υψηλή παιδική θνησιμότητα κατά τις αρχές του 19ου αιώνα: ο βοριάς ήταν ο θάνατος και τ’ αρνάκια ήταν τα παιδάκια. Ο ίδιος ο Ζαλοκώστας, αγωνιστής της επανάστασης του ’21 πέραν των άλλων, είχε αποκτήσει εννέα παιδιά και του είχαν επιζήσει τα δύο. Οσο καλούς, μέτριους ή κακούς στίχους και αν έγραφε, ομιλούσε μετά λόγου γνώσεως. Αβάσταχτα οδυνηρής γνώσεως.

Αντίστοιχες ζοφερές συνθήκες δεν χάνονται στα βάθη του ιστορικού μας παρελθόντος. Βρίσκονται ακόμη στη ζωή υπερήλικες που έχουν μνήμες από την Κατοχή και τον Εμφύλιο. Σε άλλα μήκη και πλάτη της γης, όχι πάντα μακριά μας, η φρίκη, ο τρόμος και η εκμετάλλευση – στρατιές ανηλίκων που εργάζονται σαν δουλοπάροικοι – είναι και σήμερα αναπόσπαστο κομμάτι της παιδικής εξαθλίωσης.

Για κάθε κινέζικο ψευτοπαίχνιδο που ξεχαρβαλώνει το δικό μας παιδί μέσα στη βαρεμάρα του, τρία και τέσσερα άλλα παιδιά, μελαμψά ή σχιστομάτικα, δουλεύουν σε διπλές βάρδιες, από τα ξημερώματα έως το δειλινό, χωρίς να τα δει ποτέ ήλιος. Από κοντά και οι αγοραπωλησίες παιδιών, όπως και η παιδική πορνεία.

Σε χώρες όπως η Βιρμανία, η Ινδονησία ή η Ταϊλάνδη γονείς πουλούν τις κόρες τους προκειμένου να ξεχρεώσουν οι ίδιοι. Στην Ευρώπη οι παιδεραστές τηρούν κάπως τα προσχήματα που ασύδοτα παραβιάζουν στην Απω Ανατολή. Εκεί, ακόμη και οι ανυπολόγιστες φυσικές καταστροφές – το τσουνάμι μετά από έναν σεισμό, λόγου χάριν – προσφέρουν ευκαιρίες στους Δυτικούς. Χιλιάδες παιδιά βολοδέρνουν αδέσποτα, πεινασμένα και απροστάτευτα – βορά για τον πρώτο παιδόφιλο που θα προλάβει να τα αρπάξει.

Εμείς πάλι στη Δύση έχουμε καταφέρει τον άλλο νοσηρό άθλο: να κινδυνεύει το παιδί μας μέσα στο σπίτι, τουλάχιστον εξίσου, αν όχι πιο πολύ από όσο κινδυνεύει κι έξω από το σπίτι.

Σε λίγο καιρό, αν όχι ήδη, μικρές χαρές όπως «πάω μόνος μου έως το περίπτερο» θα τις αφηγούμαστε στα τέκνα μας σαν παράδοξες αναμνήσεις από τα δικά μας μικράτα, ενώ όσες προφυλάξεις και αν πάρουμε, με όσους κωδικούς και αν κλειδώσουμε τις τηλεοράσεις ή τους υπολογιστές μας (εάν σκεφτούμε καν να κλειδώσουμε), πάντοτε θα μας ξεφεύγει κάποιος ξεκλείδωτος ιστότοπος που θα φέρνει σε επαφή το παιδί μας με τις πιο αποτρόπαιες εκφάνσεις της ανθρώπινης ύπαρξης.

Στην Ανατολή πιο βίαια, στη Δύση πιο ανεξέλεγκτα, σε Δύση και Ανατολή ο κοινός παρονομαστής: η κλοπή της παιδικής ηλικίας.