Τα μοιραία λάθη που οδήγησαν στο φιάσκο της Αττικής Οδού

«Η Αττική Οδός λειτουργεί με απόλυτα ιδιωτικά κριτήρια και με τη λογική του κέρδους, έχοντας ουσιαστικά υπενοικιασμένη υπηρεσία της ΕΛ.ΑΣ., δηλαδή την Τροχαία Αττικής Οδού, για την οποία πληρώνει τους μισθούς των 50 αστυνομικών που υπηρετούν εκεί, τη συντήρηση οχημάτων κ.λπ. Είναι ενδεικτικό ότι σε δεκάδες περιπτώσεις έχει προχωρήσει σε αγωγές κατά του Δημοσίου, ζητώντας αποζημιώσεις, ακόμη και για ολιγόωρο κλείσιμο των διοδίων ή απαγορεύσεις κυκλοφορίας, όπως είχε συμβεί στις περιπτώσεις κινητοποιήσεων πολιτών.

»Αυτό το προηγούμενο φαίνεται πως δημιουργεί δισταγμούς σε οποιαδήποτε απόφαση περιορισμού κυκλοφορίας στον άξονά της, υπό τον φόβο προβολής οικονομικών απαιτήσεων από τη διαχειρίστρια εταιρεία. Ακόμη, στελέχη της εταιρείας λόγω περαιτέρω επαγγελματικών φιλοδοξιών (αφού η παραχωρησιούχος θα αλλάξει σε λίγους μήνες) είχαν επιδίωξη ο συγκεκριμένος οδικός άξονας να μην κλείσει ούτε λεπτό σε οποιαδήποτε κακοκαιρία, με ό,τι αυτό συνεπάγεται.

»Είναι χαρακτηριστικό ότι στην περυσινή «Μήδεια» στέλεχος της εταιρείας είχε επισκεφθεί το Επιχειρησιακό Κέντρο και επιζητούσε να φωτογραφηθεί μπροστά στις οθόνες που έδειχναν ανοικτό όλο το δίκτυο, προκειμένου να το επιδεικνύει ως «έπαθλο», σε αντιδιαστολή με τα προβλήματα που υπήρχαν τότε στον εθνικό δρόμο προς Λαμία. Ολα αυτά ασφαλώς πρέπει να συνεκτιμηθούν στην πρωτοφανή ταλαιπωρία χιλιάδων εγκλωβισμένων οδηγών λόγω της έντονης χιονόπτωσης προ μίας εβδομάδας».

Τροχαία Αττικής Οδού

Στην αναφορά αυτή προχώρησε μιλώντας στα «ΝΕΑ» υψηλόβαθμος κρατικός λειτουργός που γνωρίζει τις επί σειρά ετών επιλογές των υπευθύνων διαχείρισης του κρίσιμου οδικού άξονα και των σχέσεων που έχουν διαμορφωθεί με την ΕΛ.ΑΣ. και άλλους φορείς.

Σύμφωνα, λοιπόν, με νεότερα στοιχεία που αφορούν τον εγκλωβισμό πολιτών στην Αττική Οδό από το μεσημέρι της περασμένης Δευτέρας, όλα ξεκίνησαν από δύο «διπλώματα» νταλικών στα δύο ρεύματα κυκλοφορίας στο ύψος της Ανθούσας. Τα βαρέα οχήματα εισέρχονταν στην Αττική Οδό ύστερα από διαβεβαιώσεις των υπευθύνων της ότι για άλλη μία φορά ο συγκεκριμένος οδικός άξονας δεν θα κλείσει. Είναι χαρακτηριστική η δήλωση σε τηλεοπτική εκπομπή του υπευθύνου κυκλοφορίας της Αττικής Οδού (στελέχους της εταιρείας Αττικές Διαδρομές) λίγες ώρες μετά την ακινητοποίηση των οχημάτων ότι «όταν νιώθεις ότι τον δρόμο «τον έχεις» δεν τον κλείνεις».

Για τον απεγκλωβισμό των οδηγών επιχειρήθηκε – με τη συνδρομή της Τροχαίας Αττικής Οδού – προσέγγιση των δύο νταλικών με εκχιονιστικά και γερανούς που βρίσκονταν κυρίως στους σταθμούς της Μεταμόρφωσης (για το ρεύμα κυκλοφορίας προς Ελευσίνα) και Παιανίας (προς Μαρκόπουλο). Ομως, αυτά για να φθάσουν στο σημείο που βρίσκονταν τα δύο ακινητοποιημένα βαρέα οχήματα χρειάστηκε να εισέλθουν σε άξονες του αστικού οδικού δικτύου όπου είχαν ήδη αρχίσει τα προβλήματα κυκλοφορίας. Ετσι, ακολούθησε ο εγκλωβισμός και των εν λόγω μηχανημάτων, με συνέπεια την πολύωρη καθυστέρηση στην υλοποίηση του σχεδίου που τελικώς δεν τέθηκε σε εφαρμογή.

Το εντυπωσιακό είναι ότι όταν επιχειρήθηκε να υπάρξει διοχέτευση της κυκλοφορίας προς τον Περιφερειακό Υμηττού, με τη χρήση τριών εκχιονιστικών που είχαν «έδρα» στα διόδια της Κατεχάκη, διαπιστώθηκε ότι αυτά δεν είχαν καύσιμα, λόγω προηγούμενων μετακινήσεών τους. Μάλιστα, τα στελέχη της Πολιτικής Προστασίας πληροφορήθηκαν με έκπληξη ότι τα εκχιονιστικά αυτά δεν επανατροφοδοτήθηκαν με καύσιμα γιατί είχαν εντολή να τροφοδοτούνται – βάσει σύμβασης της εταιρείας – από συγκεκριμένο πρατήριο της Αττικής Οδού, στο ύψος της Κάντζας. Εν τούτοις, αυτό το πρατήριο ήταν ήδη στο έλεος του χιονιά και ουδείς έδωσε εντολή για κατ’ εξαίρεση τροφοδοσία από πρατήριο της παρακείμενης λεωφόρου Κατεχάκη ή της Μεσογείων, ώστε να προχωρήσει το σχέδιο… σωτηρίας των πολιτών.

Διεκδικήσεις

Μία άλλη ενδεικτική παράμετρος του φιάσκου είναι η αναφερόμενη λειτουργία της Αττικής Οδού με καθαρά κριτήρια αύξησης κερδών και συνεπακόλουθα με την αποφυγή οποιασδήποτε ανάσχεσης στην κυκλοφορία των οχημάτων, της ροής διέλευσης από τα διόδια κ.ο.κ. Οπως λένε στελέχη της ΕΛ.ΑΣ., στο παρελθόν ήταν πολλές οι φορές που η εταιρεία για κάθε καθυστέρηση που παρουσιαζόταν στην κίνηση των οχημάτων που είχε ως αποτέλεσμα τη μείωση των εσόδων της κινείτο δικαστικά κατά του υπουργείου Μεταφορών, με δικονομικές ενέργειες (ορισμένες φορές περισσότερες από επτά τον χρόνο), ενώ διαρκώς ζητούνταν εξηγήσεις από τους υπευθύνους της Τροχαίας.

Είναι, ακόμη, χαρακτηριστικό ότι οι υπεύθυνοι της Αττικής Οδού έχουν ήδη προχωρήσει στη διεκδίκηση αποζημίωσης, ύψους 87 εκατ. ευρώ, για απώλεια εσόδων λόγω των μέτρων για την πανδημία και τον περιορισμό της κυκλοφορίας των πολιτών. Μάλιστα, αρχικά υπήρξε απορριπτική απόφαση του Δημοσίου στα σχετικά αιτήματα, καθώς υποστήριξε πως για τις όποιες διεκδικήσεις οι συμβαλλόμενοι μπορούν να στραφούν στα ασφαλιστικά συμβόλαια που έχει υπογράψει η εταιρεία. Επιπλέον, προβληματικό κρίνεται ότι στο ειδικό σχέδιο «Βορέας» της Πολιτικής Προστασίας για την αντιμετώπιση των συνεπειών σφοδρών χιονοπτώσεων, με υποδείξεις και προς την Αττική Οδό, για την αποφυγή αποκλεισμού του οδικού άξονα, δεν προβλέπεται κανένας σχετικός έλεγχος, ούτε ποινική ρήτρα σε περίπτωση που αυτό δεν επιτευχθεί.

Μέτρα ασφαλείας

Τέλος, χαρακτηριστικό είναι και το είδος συνεργασίας της Αττικής Οδού με την ΕΛ.ΑΣ. και συγκεκριμένα την υπενοικίαση των υπηρεσιών της Τροχαίας Αττικής Οδού. Πρώην στελέχη της ΕΛ.ΑΣ. υπενθυμίζουν ότι όταν προ 10 ετών μέλη του κινήματος «Δεν πληρώνω» σήκωναν τις μπάρες του αυτοκινητοδρόμου είχαν… περιέργως ενεργοποιηθεί 10-15 αστυνομικοί της Τροχαίας Αττικής Οδού που δήλωναν ότι αυτό συνέβη μπροστά τους και έστελναν εκ των υστέρων σχετικές εντολές πληρωμής προς τους παραβάτες.

Η υπόθεση εν τέλει κατέληξε στα δικαστήρια, με τα μέλη του κινήματος «Δεν πληρώνω» να στρέφονται δικαστικά σε βάρος ενστόλων, κατηγορώντας τους ότι δεν ήσαν παρόντες και συνεπώς δεν είχαν δικαίωμα να κόψουν κλήσεις και λειτουργούσαν ως «εντολοδόχοι» της Αττικής Οδού. Επιπλέον, κρατικοί λειτουργοί επεσήμαναν ότι πρώην στελέχη της Τροχαίας Αττικής Οδού έριζαν για την πρόσληψή τους ή και συγγενικών τους προσώπων στη διαχειρίστρια εταιρεία. Παράλληλα, επισημαίνουν ότι υπήρχαν μεταξύ της Τροχαίας και των υπευθύνων της διαχειρίστριας εταιρείας προστριβές που αφορούσαν θέματα μέτρων ασφαλείας κατά τη διέλευση ξένων ηγετών ή κυκλοφοριακές ρυθμίσεις σε δρόμους γύρω από εισόδους-εξόδους της Αττικής Οδού.

Μάλιστα, όπως επισημαίνουν οι ίδιοι υπηρεσιακοί παράγοντες, «όταν υπήρχαν εντάσεις μεταξύ αστυνομικών και υπευθύνων της εταιρείας για να εκδηλωθεί η δυσφορία των δευτέρων, έστελναν υποδείξεις με mail ή με φαξ στους αστυνομικούς, παρότι κάθονταν σε απόσταση ενός-δύο». Οπως συμπληρώνουν, εξάλλου, σημαντικό μέρος της συντήρησης των περιπολικών της τοπικής Τροχαίας έχει περιορισθεί λόγω της αποχώρησης της εταιρείας από τη διαδικασία και της νέας ανάθεσης.